Làn sóng nhân sự ‘quiet quitting’, làm việc cầm chừng đang bủa vây doanh nghiệp

Hiện nay, có một làn sóng nhân sự đang rơi vào trạng thái 'quiet quitting', tức làm việc cầm chừng, cho có. Họ vẫn đi làm đúng giờ, hoàn thành công việc, mỉm cười trong các cuộc họp, nhưng bên trong sự háo hức đã nguội lạnh.

Vẫn đi làm đều đặn nhưng đã "nghỉ việc" trong tâm trí

Theo báo cáo xu hướng nhân sự đầu năm 2025 của Anphabe (khảo sát từ 380 lãnh đạo nhân sự và gần 13.000 người lao động giai đoạn 11.2023 - 3.2025) cho thấy cứ 10 người đi làm thì chỉ 4 người "tìm thấy niềm vui và sự hứng khởi tại nơi làm việc", đồng thời cũng có 4 người "không nhìn thấy tương lai của mình ở công ty trong 2 năm tới".

Thậm chí, có 48% người lao động hiện đang chủ động tìm việc mới hoặc cởi mở với cơ hội bên ngoài, bên cạnh 17% có ý định nghỉ việc trong vòng 6 tháng tới.

Đây là dấu hiệu rõ ràng của hiện tượng "quiet quitting", có nghĩa là người lao động không nghỉ việc, nhưng đã nghỉ trong tâm trí.

Theo Anphabe, không khó để nhận biết người đi làm đang có biểu hiện "quiet quitting". Đó là vẫn đến công ty đúng giờ, hoàn thành các đầu việc, mỉm cười trong các cuộc họp. Nhưng bên trong, sự háo hức đã nguội lạnh.

Người lao động không còn hỏi "làm sao để tốt hơn?", mà chỉ hỏi "làm sao để xong?". Họ cũng thôi đóng góp thêm ngoài yêu cầu, không còn sáng kiến, không gắn kết với mục tiêu chung. Họ không nghỉ việc, nhưng đã rời khỏi tầng cam kết.

Nhân sự là người tài rời đi

Trong bối cảnh kinh tế biến động, 28% doanh nghiệp tại Việt Nam đã tiến hành tinh gọn tổ chức trên diện rộng vào cuối năm 2024, và khoảng 10% doanh nghiệp khác dự kiến sẽ tiếp tục xu hướng này trong năm 2025.

Làn sóng tinh giản trải rộng từ ngành bán lẻ, tiêu dùng nhanh, du lịch cho đến tài chính, sản xuất.

Điều đáng lo ngại là những nỗ lực tinh gọn không có chiến lược đang tạo ra "hiệu ứng domino" tiêu cực lâu dài.

Nhiều vị trí then chốt bị bỏ trống, tri thức tích lũy dần mất đi, trong khi 46% doanh nghiệp thừa nhận đang gặp khó khăn trong việc thu hút nhân tài đủ chất lượng.

Hệ quả là, nhiều kế hoạch phát triển bị ngắt quãng, đổi mới đình trệ, khiến nhân sự giỏi dù được giữ lại vẫn quyết định rời đi.

Theo Anphabe, thực tế, trong năm 2024, có 8% lao động thuộc nhóm "gắn kết nhưng vẫn rời đi", tăng mạnh so với mức 3% của 2 năm trước. Đây là dấu hiệu rõ ràng cho thấy bài toán "giảm tải ngắn hạn" đang dẫn đến mất mát dài hạn về năng lực tổ chức.

Không chỉ những người bị tinh giản chịu ảnh hưởng, nhóm "sống sót" cũng đối mặt với mức độ stress cao hơn. Trung bình, 4/10 người đi làm thường xuyên cảm thấy quá tải và chỉ có phân nửa số người cảm thấy gắn kết với công ty.

Sự mất gắn kết, khoảng cách nhận thức giữa lãnh đạo và nhân viên cũng là một trong những nguyên nhân sâu xa của hiện tượng "quiet quitting".

Cụ thể, có 80% lãnh đạo tin rằng doanh nghiệp mình có thể trụ vững trước thử thách, nhưng chỉ 47% nhân viên đồng tính với điều đó.

Với việc xử lý các tình huống khủng hoảng bất ngờ, 71% lãnh đạo tự tin, nhưng chỉ 53% nhân viên cảm thấy tin tưởng vào khả năng xử lý của công ty.

Khoảng cách niềm tin này là dấu hiệu rõ ràng của sự mất kết nối nội bộ và đặc biệt nguy hiểm khi doanh nghiệp đang trong giai đoạn chuyển hướng chiến lược.

Báo cáo năm 2023 của McKinsey cho biết doanh nghiệp nào đạt được đồng thuận cao trong mục tiêu chuyển đổi, sẽ có hiệu quả vận hành cao hơn gấp 2,6 lần so với những tổ chức còn lại.

Điều này cho thấy rằng giải pháp không nằm ở việc "tinh gọn" số lượng, mà là gắn kết lại chất lượng và điều này bắt đầu phải bắt đầu từ tâm trí, cảm xúc và lòng tin của người lao động.