Làn sóng bạo lực rung chuyển Bờ Tây

Làn sóng bạo lực tại Bờ Tây đang gia tăng khi người định cư Israel mở rộng các vụ tấn công vào cộng đồng Palestine, khiến nhiều gia đình mất đất, mất sinh kế và chìm trong nỗi lo sợ.

Khung cảnh tan hoang sau cuộc tấn công của những người định cư Israel, tại Huwara ở Bờ Tây do Israel chiếm đóng vào ngày 21/11. Ảnh: Reuters.

Suốt nhiều năm, ông Abdullah Awad và gia đình đã phải chịu đựng các vụ tấn công từ những người định cư Israel. Nhưng mức độ tàn bạo trong vụ việc mới nhất trên trang trại của họ gần thị trấn Turmus Ayya, thuộc Bờ Tây bị chiếm đóng, vẫn khiến các con ông hoảng loạn gào khóc.

“Những kẻ tấn công dùng những gậy lớn gắn đinh như rìu. Rõ ràng họ muốn làm chúng tôi thương tích hoặc giết chúng tôi. May mắn là chúng tôi còn thức, nên kịp lùi đi một chút”, ông kể lại, mô tả khoảng 15 kẻ bịt mặt đã đập phá cửa ra vào, cửa sổ, hệ thống pin mặt trời và bồn nước của gia đình.

“Đây không phải lần đầu, và chắc chắn không phải lần cuối… nhưng từ khi chiến sự ở Gaza nổ ra, họ trở nên hung bạo hơn nhiều. Mọi thứ đã thay đổi”, ông ngậm ngùi kể lại với Financial Times.

Bạo lực leo thang

Vụ tấn công vào nhà Awad, gần khu định cư Shilo, chỉ là một phần trong làn sóng bạo lực tại Bờ Tây đang lan rộngnhững tuần gần đây, khi số vụ người định cư tấn công người Palestine và phá hoại tài sản tăng lên mức chưa từng thấy trong gần 20 năm.

Nhiều vụ tấn công bao gồm một vụ gây phẫn nộ hồi tháng trước khi một người định cư bịt mặt được ghi hình đánh ngất một phụ nữ nhắm vào những nông dân Palestine đang vào vụ thu hoạch ô liu, nguồn sinh kế quan trọng của nền kinh tế địa phương.

Nhưng bạo lực tại Bờ Tây không chỉ dừng lại ở đó. Chỉ trong hai tuần gần nhất, người định cư đã gây ra hàng chục vụ, trong đó có phóng hỏa một nhà thờ Hồi giáo ở Deir Istiya, đốt nhà và xe ở một ngôi làng gần Bethlehem, và tấn công một khu công nghiệp ở gần Beit Lid.

“Những người định cư giờ hoàn toàn được tiếp sức, và các vụ tấn công lan rộng từ bắc, trung tâm đến nam Bờ Tây”, ông Ibrahim Dalalsha, giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Chính trị Horizon ở Ramallah, cho biết.

“Không chỉ tấn công ở vùng rìa như trước kia mỗi mùa thu hoạch. Lần này, họ tiến sâu hẳn vào các cộng đồng người Palestine”, ông cho biết.

Bên trong một nhà thờ Hồi giáo ở Deir Istiya sau khi bị tấn công bởi người định cư Israel. Ảnh: DPA.

Thông thường, bạo lực tại Bờ Tây leo thang vào thời điểm thu hoạch ô liu, khi nông dân phải đến các khu vực xa xôi hơn - nơi tọa lạc cả những vườn ô liu lẫn các tiền đồn định cư trái phép của người Israel.

Nhưng năm nay vượt xa mọi năm. Theo Văn phòng Điều phối Nhân đạo Liên Hợp Quốc (OCHA), chỉ riêng tháng 10 đã ghi nhận hơn 260 vụ người định cư tấn công người Palestine - mức cao nhất kể từ khi cơ quan này bắt đầu thống kê vào năm 2006.

Giữa làn sóng bạo lực tăng mạnh và sự chỉ trích từ quốc tế, các quan chức cấp cao Israel bao gồm cả Thủ tướng Benjamin Netanyahu và chỉ huy quân đội tại Bờ Tây Avi Bluth đã lên tiếng chỉ trích các hành động này. Đầu tuần này, quân đội thậm chí hiếm hoi tháo dỡ một tiền đồn định cư trái phép ngay cả theo luật Israel.

Nhưng các nhà hoạt động và quan chức Palestine cho rằng điều khiến bạo lực leo thang chính là tình trạng gần như miễn trừ trách nhiệm hoàn toàn cho những người định cư bạo lực. Trong một hành động thách thức, nhóm người đốt nhà thờ ở Deir Istiya còn để lại dòng chữ: “Chúng tôi không sợ Avi Bluth” (Tư lệnh Bộ Chỉ huy Trung tâm Lực lượng Phòng vệ Israel).

Ngay cả trước cuộc tấn công ngày 7/10/2023 của Hamas - sự kiện dẫn đến xung đột Gaza, những người định cư tấn công người Palestine hầu như không bị truy cứu. Theo tổ chức nhân quyền Israel Yesh Din, trong 18 năm trước chiến tranh, 94% vụ điều tra liên quan người định cư đã bị đóng mà không truy tố ai.

“Trước đây, dù điều tra chỉ mang tính hình thức, ít ra người Palestine vẫn thấy có quy trình”, Dalalsha nói. “Còn bây giờ gần như không có gì”.

Quân đội và cảnh sát Israel đã không phản hồi yêu cầu bình luận.

"Chưa bao giờ dừng tấn công"

Cùng với tốc độ mở rộng chóng mặt của các khu định cư và tiền đồn - đều bị coi là bất hợp pháp theo luật quốc tế, bạo lực của người định cư đã khiến 44 cộng đồng Palestine phải rời bỏ đất của mình kể từ khi chiến tranh bắt đầu, theo tổ chức B’Tselem.

“Khi quan sát những gì đang diễn ra, có thể thấy một sự chỉ đạo”, ông Yair Dvir từ B’Tselem nói.

“Đây không chỉ là hành động của vài cá nhân, chắc chắn họ được hậu thuẫn. Mục tiêu rất rõ ràng: ép người Palestine rời khỏi đất và dồn họ vào các thành phố lớn”, ông cho biết thêm.

Lực lượng an ninh Israel đụng độ với những người định cư khi họ di tản và phá hủy một tiền đồn bất hợp pháp được xây dựng gần một khu định cư của người Do Thái. Ảnh: Reuters.

Một trong những điểm nóng là thị trấn Sinjil. Nơi có khoảng 5.000 dân này từ lâu đã đối mặt bạo lực từ người định cư. Nhưng từ khi một tiền đồn mới mọc lên phía nam hồi đầu năm, số vụ tấn công tăng vọt, theo lời thị trưởng Moataz Tawafsha.

“Không có ngày nào mà không xảy ra tấn công”, ông nói. “Họ trộm máy kéo, đốt tài sản của nông dân, ngăn họ vào đất của mình. Mỗi ngày. Không bao giờ dừng”.

Cách đó vài km, tại thung lũng gần Turmus Ayya nơi Awad sinh sống, những người định cư đã lập thêm tiền đồn mới: dựng một cabin kim loại, một lều tạm ngay giữa cánh đồng và cắm cờ Israel lên phần khung của một ngôi nhà Palestine bỏ dở.

Theo thị trưởng Turmus Ayya, ông Lafi Adeeb Shalabi, sự hiện diện của người định cư cùng các hạn chế quân sự đã khiến người dân bị cấm tiếp cận hàng trăm hecta đất - nơi có hàng nghìn cây ô liu.

Thiệt hại kinh tế lên tới hàng triệu shekel, ông nói. Nhưng điều những người dân lo sợ hơn cả là mục tiêu đằng sau những hành động này.

“Họ muốn xóa sạch lịch sử Palestine… Mảnh đất này thuộc về gia đình chúng tôi, tổ tiên chúng tôi từ bao đời. Và khi chúng tôi cố bảo vệ nó, họ lại nói chúng tôi là khủng bố”, ông nói.