Lâm Đồng: 'Trái tim' văn hóa biển với nhiều lễ hội đặc sắc

Từ lễ hội Nghinh Ông, lễ hội Cầu Ngư đến đêm trung thu rực rỡ..., Phan Thiết tạo dấu ấn cho du khách bằng chuỗi lễ hội độc đáo gắn với văn hiến biển và nhiều di tích lịch sử.

Phan Thiết không chỉ níu chân du khách bằng biển xanh, cát trắng mà còn cuốn hút bởi những lễ hội đặc sắc, bởi nhiều điểm đến văn hóa in đậm dấu ấn lịch sử. Nơi đây là "điểm hẹn" để cảm nhận rõ nhịp sống của văn hóa biển, tín ngưỡng và bản sắc vùng đất Nam Trung bộ.

P.Phan Thiết, Lâm Đồng được sáp nhập bởi các phường: Hưng Long, Bình Hưng, Lạc Đạo, Đức Nghĩa và Phú Trinh, thuộc TP.Phan Thiết, tỉnh Bình Thuận (cũ). Đây là vùng đất có nhiều lễ hội với đủ các sắc màu văn hóa cùng nhiều di tích đặc biệt của Bình Thuận trước đây.

Vùng đất này đan xen giữa văn hóa làng chài của người Việt với văn hóa Chăm từ hàng nghìn năm trước. Các dấu tích còn để lại hiện nay như: Khu di tích Dục Thanh, dinh Vạn Thủy Tú, tháp Pôshainư,  chùa Ông (Quan Đế miếu), đình làng Đức Thắng, làng chài Phố Hài hay tháp nước Phan Thiết do Hoàng thân Lào thiết kế.

Lễ hội Nghinh Ông nổi tiếng 

Ở P.Phan Thiết hiện nay không chỉ có sự giao thoa văn hóa xứ biển với văn hóa Chăm mà còn có một nền văn hóa của người Hoa từ rất lâu tồn tại nơi đây.

Minh chứng cho điều đó chính là lễ hội Nghinh Ông- Quan Thánh Đế Quân vốn rất nổi tiếng. Cứ 2 năm/lần, lễ hội Nghinh Ông khai mạc tại chùa Ông (đường Trần Phú hiện nay) thu hút khách trong và ngoài nước. Đây là dịp cộng đồng dân cư địa phương tưởng nhớ Quan Thánh Đế Quân - vị thần biểu tượng cho nghĩa khí, bảo hộ bình an và thịnh vượng.

Sau lễ khai mạc tại chùa Ông, đoàn diễu hành đường phố sặc sỡ sắc màu, chia theo 4 chi hội đại diện cho cộng đồng người Phúc Kiến, Quảng Châu, Hải Nam và Triều Châu. Người lớn hóa thân thành các nhân vật huyền thoại, trẻ nhỏ rạng rỡ trong trang phục truyền thống, cùng nhau tạo nên bức tranh văn hóa sống động giữa lòng phố biển Phan Thiết.

Lễ hội Trung thu lớn nhất cả nước ở Phan Thiết

Đêm hội trung thu ở Phan Thiết có từ những năm 1960, được phục dựng với quy mô lớn chưa từng có vào năm 2005. Từ đây, lễ hội trung thu trở thành thương hiệu cho phố biển Phan Thiết, được Guinness Việt Nam công nhận là lễ hội trung thu lớn nhất cả nước thời điểm đó.

Mỗi trường học là một đèn trung thu "khủng", theo sau hàng trăm đèn lồng lung linh cùng bước chân của các đoàn diễu hành thiếu nhi qua những tuyến phố trung tâm.

Không chỉ là ngày hội của trẻ nhỏ, đây còn là khoảnh khắc cộng đồng người dân và du khách cùng hòa mình trong không khí rộn ràng, thể hiện tình đoàn kết và niềm tự hào phố biển.

Đua thuyền trên sông Cà Ty chiều mùng 2 tết

Năm nào cũng vậy, cứ chiều mùng 2 Tết Nguyên đán, sông Cà Ty trở thành "đấu trường" náo nhiệt với lễ hội truyền thống đua thuyền thúng của ngư dân địa phương.

Theo ngư dân địa phương Phan Thiết, đây không chỉ là môn thể thao ưa chuộng mà còn là lời chúc mừng năm mới hưng thịnh, thể hiện sức mạnh và tinh thần đoàn kết của ngư dân. 

Lễ hội cầu ngư- di sản văn hóa phi vật thể

Ngày 20.6 âm lịch hằng năm, ngư dân Phan Thiết lại nô nức về dinh Vạn Thủy Tú (P.Đức Thắng cũ) dự lễ Cầu Ngư.

Lễ hội cầu ngư tại Vạn Thủy Tú đã được Bộ VH-TT-DL đưa vào Danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia tại Quyết định số 4614/QĐ-BVHTTDL vào năm 2019.

Đến năm năm 2021, UBND tỉnh Bình Thuận phê duyệt đề án "Bảo tồn và phát huy lễ hội cầu ngư" tại Quyết định số 2281/QĐ-UBND.

Vạn Thủy Tú là nơi thờ hơn 100 bộ xương cá Ông (cá voi), trong đó có bộ xương dài 22m, nặng 65 tấn - lớn nhất Việt Nam. Lễ hội cầu ngư Phan Thiết là dịp để ngư dân cầu cho mưa thuận gió hòa, chuyến biển an toàn, tôm cá đầy khoang, đồng thời giữ gìn một phần hồn cốt biển cả của vùng đất này.

Dục Thanh còn in mãi dấu chân Người

Giữa nhịp sống hiện đại của phố biển, khu di tích Dục Thanh vẫn giữ vẻ trầm mặc, yên bình bên bờ sông Cà Ty.

Khu di tích Dục Thanh (Trường Dục Thanh) là nơi năm 1910, thầy giáo Nguyễn Tất Thành từng dừng chân dạy học, trước khi vào bến cảng Nhà Rồng ra đi tìm đường cứu nước.

Mỗi mái ngói, khung cửa Ngọa Du Sào, cây khế, giếng nước... ở đây đều kể một câu chuyện lịch sử, trở thành điểm đến không thể bỏ qua với du khách yêu mến văn hóa - lịch sử dân tộc.

Phát triển du lịch gắn với bảo tồn văn hóa lịch sử

Ông Trần Nguyên Lộc, Chủ tịch UBND P.Phan Thiết, tỉnh Lâm Đồng (nguyên Phó trưởng ban Tuyên giáo và Dân vận Tỉnh ủy Bình Thuận cũ), cho biết, năm 2024, TP.Phan Thiết đón 6,8 triệu lượt khách, doanh thu đạt khoảng 16.000 tỉ đồng. Thời điểm đó, thành phố xác định phát triển du lịch không chỉ là khai thác cảnh đẹp, mà còn là bảo tồn, phát huy giá trị lễ hội, di tích.

"Trên tinh thần đó, ngày nay P.Phan Thiết tiếp quản một cách nguyên bản các sắc thái văn hóa biển Phan Thiết, nhưng đồng thời, chúng tôi xác định mỗi lễ hội được tổ chức phải lưu giữ bản sắc riêng, trở thành những sản phẩm du lịch độc đáo phục vụ du khách", Chủ tịch UBND P.Phan Thiết chia sẻ.

Cũng theo Chủ tịch UBND P.Phan Thiết, chính P.Phan Thiết mới khuyến khích các nhà nghiên cứu văn hóa, các nhà đầu tư du lịch tham gia xây dựng các đề án nghiên cứu văn hóa, du lịch, gắn với các lễ hội để vừa gìn giữ nét độc đáo văn hóa truyền thống, tạo ra các sản phẩm du lịch khác biệt phục vụ du khách trong và ngoài nước.

Những lễ hội, di tích đặc sắc xứ biển Phan Thiết như "trái tim" văn hóa miền biển tạo sức hút với du khách khắp nơi về với miền đất truyền thống lâu đời này.