Kỳ tuyển sinh 2025 quá nhiều vấn đề, vì đâu?

Có trường đại học thay đổi tiêu chí, điểm chuẩn ngay sau khi công bố điểm trúng tuyển khiến hàng loạt thí sinh từ đậu thành rớt. Có thí sinh không tra cứu được danh sách trúng tuyển các trường. Có thí sinh dư điểm chuẩn nhưng không trúng tuyển...

Những vấn đề trên là hệ lụy của hàng loạt đổi mới tuyển sinh mà Bộ GD-ĐT áp dụng trong mùa tuyển sinh năm nay.

Thử tìm "thủ phạm"

Vì sao kỳ tuyển sinh năm nay lại rối bời như vậy? Đầu tiên phải kể đến đó là việc quy đổi điểm tương đương giữa các phương thức về thang điểm 30. Ngay từ khi dự thảo, rất nhiều chuyên gia, các trường đại học cảnh báo việc quy đổi này không có căn cứ khoa học gây sai lệch kết quả, mỗi trường quy đổi một kiểu dẫn đến kết quả khác nhau. 

Nhưng việc quy đổi này vẫn được ấn định triển khai và nhiều chuyên gia cho rằng đây là một trong số những nguyên nhân đẩy điểm chuẩn lên cao chót vót, thí sinh chỉ xét điểm thi tốt nghiệp THPT là người thiệt thòi nhất.

Năm nay những học sinh đầu tiên của Chương trình giáo dục phổ thông 2018 thi tốt nghiệp THPT với nội dung thi đổi mới so với các năm trước, cách thức ra đề, trả lời nhiều môn trắc nghiệm cũng đổi khác. Ngay sau khi kết thúc kỳ thi, nhiều ý kiến thí sinh phản ảnh đề toán và tiếng Anh quá khó, vượt quá khả năng của một học sinh phổ thông bình thường.

Khi đó bộ cho rằng đề thi đáp ứng tốt yêu cầu của kỳ thi. Đến khi công bố điểm, ngoại trừ điểm trung bình các môn đều giảm nhưng phổ điểm đẹp hơn, các chỉ số phân loại cũng được bộ đánh giá rất tốt, hầu như không có hạn chế hay điều gì phải phàn nàn.

Khi bộ công bố bách phân vị để quy đổi điểm - một thuật ngữ lần đầu nhiều người nghe thấy, chưa từng biết đó là gì, rất nhiều ý kiến đồng tình việc công bố này để quy đổi tương đương hoặc tính toán chênh lệch giữa các khối thi. Tuy nhiên cũng không ít chuyên gia cho rằng cơ sở để đưa ra bách phân vị này chưa đầy đủ, thậm chí sai lệch và có rất ít giá trị tham khảo.

Mặt bằng điểm thi giảm sâu nhưng khi các trường đại học công bố điểm chuẩn, thí sinh và dư luận ngã ngửa vì điểm chuẩn quá cao, tăng ở phần lớn các trường chứ không chỉ vài ngành hot như bộ tuyên bố. Dư luận đặt câu hỏi vì sao điểm thi thấp mà điểm chuẩn lại cao, thậm chí 30/30 như vậy?

Một số trường đại học cho rằng ngoài yếu tố thí sinh tăng thì việc quy đổi tương đương là một trong những nguyên nhân đẩy điểm chuẩn nhiều trường lên cao. Mỗi trường đưa ra hệ số quy đổi khác nhau sẽ dẫn đến kết quả khác nhau và như vậy thí sinh xét điểm thi tốt nghiệp THPT là người thiệt thòi.

Một nguyên nhân lớn khác đẩy điểm chuẩn lên cao đó là việc cộng điểm khuyến khích từ chứng chỉ ngoại ngữ quốc tế, học sinh giỏi, cho phép thí sinh quy đổi điểm IELTS thành điểm môn tiếng Anh trong tổ hợp xét tuyển. 

Cách quy đổi điểm chứng chỉ khá thoáng, 6.0 IELTS có thể quy đổi thành 9 điểm môn tiếng Anh khi xét tuyển. Các trường cũng tích cực cộng điểm cho thí sinh có chứng chỉ IELTS từ 1 đến 3 điểm. Đó là chưa kể có trường vừa cho quy đổi vừa tính điểm cộng khuyến khích, ưu tiên nhân đôi.

Trong khi điểm ưu tiên khu vực bị siết lại, thí sinh từ 22,5 điểm trở lên điểm ưu tiên sẽ giảm dần với công thức tính cụ thể thì điểm cộng, điểm khuyến khích lại được nới rộng. Hoàn toàn không có bất kỳ công thức nào để kiểm soát việc thí sinh điểm sàn cao, điểm cộng sẽ càng giảm.

Cần câu trả lời

Những năm trước, các trường công bố điểm chuẩn, thí sinh có thể tra cứu đậu - rớt ngay trên cổng tuyển sinh chung. Thế nhưng năm nay mãi ba ngày sau khi có điểm chuẩn thí sinh mới có thể tra được. Bao nhiêu lo âu, chờ đợi như đau đáu thêm vì với cách quy đổi điểm năm nay, thí sinh không chắc mình đậu hay rớt.

Và thực tế có thí sinh dư điểm chuẩn vẫn rớt. Thậm chí kết quả tra cứu trên cổng tuyển sinh chung rất nhiều nguyện vọng không hiển thị trạng thái đậu - trượt khiến thí sinh càng hoang mang. 

Thí sinh tra ở web trường kết quả trúng tuyển nhưng cổng tuyển sinh của bộ lại báo rớt, thứ tự nguyện vọng bị thay đổi không phải do thí sinh. Trường đại học này phải gửi công văn nhờ đại học kia xét tuyển thí sinh vì lỗi kỹ thuật của mình...

Vô vàn chuyện bi hài khiến thí sinh tất tả ngược xuôi, hỏi hết trường nọ đến trường kia, phản ảnh đến dường dây nóng tuyển sinh của bộ. Đến nay vẫn chưa có câu trả lời chính thức chắn chắn nào từ trường, bộ cho thí sinh trong khi chỉ còn vài ngày nữa hết hạn xác nhận nhập học. Báo chí cũng phản ánh tình trạng này và tìm câu trả lời chính thức từ bộ nhưng vẫn chưa nhận được phản hồi.

Chưa năm nào trong chục năm trở lại đây kỳ tuyển sinh đại học lại bất nhất như năm nay, nhất là diễn biến trong bốn ngày qua. Liệu có bao nhiêu thí sinh vì sai sót của hệ thống tuyển sinh chung (nếu có) cũng như lỗi kỹ thuật của các trường mà mất đi cơ hội chính đáng bước vào trường đại học mong muốn năm nay?

Những bất công về điểm số giờ không thể sửa đổi nhưng liệu những sai sót kỹ thuật kia có kịp khắc phục để đảm bảo quyền lợi chính đáng cho thí sinh?