"Có những ngày, Hà Nội và TP.HCM vào top 5 thành phố ô nhiễm nhất thế giới rất đáng báo động", thông tin được chia sẻ tại buổi báo cáo đề án kiểm soát khí thải phương tiện giao thông TP.HCM mới đây khiến nhiều người giật mình.
Đặc biệt các thông số quan trắc, kết quả nghiên cứu cho thấy mức độ ô nhiễm trong không khí ngày càng tăng, trong đó phát thải từ các hoạt động giao thông, xây dựng... chiếm tỉ trọng lớn, nhất là ở các đô thị.
Vì vậy để kiểm soát ô nhiễm không khí thì cần tập trung giải pháp vào lĩnh vực giao thông trước tiên.
Người chết do bụi mịn cao, nhiều đề xuất kiểm soát khí thải
Thời gian qua, Trung tâm Quản lý giao thông công cộng (thuộc Sở Xây dựng TP.HCM) phối hợp đơn vị tư vấn tổ chức nghiên cứu đề án kiểm soát khí thải phương tiện giao thông TP.HCM.
Qua khảo sát đo lường, nhóm nghiên cứu chỉ ra nồng độ bụi mịn trung bình năm ở TP.HCM cao gấp 6 lần so với khuyến cáo của Tổ chức Y tế thế giới (WHO), mà giao thông vận tải góp đến 40%.
Đặc biệt, nhiều nghiên cứu còn cho thấy phơi nhiễm bụi mịn góp phần gây ra tới 81,3% các vụ tử vong liên quan ô nhiễm không khí trên địa bàn. Số ca tử vong/năm do phơi nhiễm bụi mịn gấp 3 - 5 lần tử vong vì tai nạn giao thông.
Thực tế sau sáp nhập, TP.HCM đối mặt áp lực giao thông và nguy cơ ô nhiễm lớn, có thể gây thiệt hại trên 3.000 tỉ đồng mỗi năm.
Cũng theo nhóm nghiên cứu, xe máy và xe con phát thải CO2 khoảng 49%, xe tải hàng hóa 39% tổng phát thải cần có biện pháp kiểm soát kịp thời. Do đó, việc kiểm soát khí thải phương tiện là nhiệm vụ cấp bách để cải thiện chất lượng không khí vì sức khỏe cộng đồng. Mục tiêu lớn nhất là đạt phát thải ròng bằng "0" vào năm 2050 theo định hướng của Chính phủ.
Theo thống kê nhiều năm qua của Sở Tài nguyên và Môi trường (nay là Sở Nông nghiệp và Môi trường), có 36 vị trí tại TP.HCM trong giai đoạn 2021 - 2024 nồng độ bụi vượt quy chuẩn như Phú Lâm (năm 2024), Huỳnh Tấn Phát - Nguyễn Văn Linh (năm 2022) và Cát Lái (2022, 2023). Đây đều là các nút giao thông trọng yếu với mật độ phương tiện lớn.
Trước thực tế này, TP.HCM triển khai hàng loạt giải pháp kiểm soát khí thải, trong đó có đề án kiểm soát khí thải phương tiện giao thông đề xuất lập vùng phát thải thấp ở khu vực trung tâm TP.HCM (LEZ). Khi vùng LEZ được lập sẽ hạn chế xe kinh doanh vượt ngưỡng khí thải đi vào khu trung tâm từ 2026, người dân sống bên trong khu vực này không được đăng ký mới
xe xăng dầu...
Như vậy, khi đề xuất này được cấp thẩm quyền duyệt, trong giai đoạn đầu, xe ô tô thương mại không đạt chuẩn Euro 4 và xe máy kinh doanh dịch vụ dưới tiêu chuẩn Euro 2 sẽ bị hạn chế lưu thông vào khu vực trung tâm.
Các xe tải hạng nặng chạy bằng dầu diesel bị cấm hoàn toàn. Vùng LEZ ưu tiên cho xe cộ không phát sinh khí thải, sử dụng năng lượng sạch... Các giai đoạn tiếp theo sẽ bắt buộc kiểm định với xe máy đồng thời mở rộng phạm vi áp dụng...
Liên doanh Công ty CP phát triển đô thị bền vững Viện Khoa học công nghệ năng lượng môi trường (đơn vị tư vấn nghiên cứu đề án) chỉ ra để thực hiện lộ trình trên, TP.HCM cần có sự chuẩn bị kỹ càng về mặt chính sách, hạ tầng.
Cụ thể đầu tư 1.108 xe buýt điện mới (2025 - 2030), tối thiểu có 8.000 xe đạp công cộng trong trung tâm, xây dựng 750 - 1.338 trạm sạc công cộng cùng các chính sách thu hút xã hội hóa đầu tư như miễn, giảm tiền thuê đất, hỗ trợ tài chính; lắp đặt camera giám sát...
Cùng với đề án nói trên, đơn vị tư vấn cũng đề xuất giải pháp chuyển đổi giao thông xanh trên địa bàn Cần Giờ, Côn Đảo.
Đề xuất lộ trình kiểm định khí thải xe mô tô, xe máy lưu thông trên địa bàn huyện Cần Giờ và Côn Đảo từ 1-7-2026. Từ 1-1-2030, xe máy, mô tô lưu thông tại hai khu vực này phải đáp ứng quy định khí thải từ mức 2 trở lên cũng như các giải pháp để kiểm soát và giám sát...
Sắp trình đề án chuyển đổi xe xăng sang điện cho shipper
Bên cạnh những đề xuất kiểm soát khí thải như trên, một đơn vị khác là Viện Nghiên cứu phát triển TP.HCM cũng cho biết sẽ hoàn thiện và trình đề án chuyển đổi xe hai bánh từ xăng sang điện cho toàn bộ tài xế xe công nghệ và giao hàng trong tháng 9-2025.
Viện này đề xuất UBND TP.HCM để viện chủ trì, phối hợp với các đơn vị liên quan xây dựng lộ trình và hoàn thiện phương án phủ xanh 100% giao thông khu vực phát thải thấp Cần Giờ và đặc khu Côn Đảo gắn với chiến lược phát triển hai khu vực này.
Đồng thời, phối hợp các đơn vị có liên quan bổ sung kết quả từ các hội thảo, triển khai khảo sát lấy ý kiến tài xế để có cơ sở trình đề án chuyển đổi xe hai bánh từ xăng sang điện cho toàn bộ tài xế xe công nghệ và giao hàng tại TP.HCM. Trong quá trình thực hiện cần lưu ý làm rõ cơ sở pháp lý, thủ tục, thẩm quyền và trách nhiệm thực hiện đối với từng chính sách cụ thể.
Trao đổi với báo Tuổi Trẻ về tiến độ hướng tới 100% xe buýt ở TP.HCM sử dụng năng lượng sạch vào 2030, ông Lê Hoàn, phó giám đốc Trung tâm Quản lý giao thông công cộng TP.HCM, cho biết sau sáp nhập TP.HCM có 164 tuyến xe buýt, trong đó có 108 tuyến có trợ giá và 56 tuyến không trợ giá với khoảng 2.342 xe đang hoạt động. TP đang từng bước triển khai việc chuyển đổi phương tiện xe buýt từ sử dụng nhiên liệu hóa thạch sang sử dụng điện, năng lượng xanh.
"Đến nay, TP.HCM có 21 tuyến xe buýt điện với 170 xe, chiếm 7,3% đoàn phương tiện. Từ ngày mai (15-8) đưa vào hoạt động thêm 443 xe buýt điện trên 27 tuyến, nâng số lượng xe buýt điện hoạt động trên địa bàn là 613 xe, chiếm 26,2% đoàn phương tiện. Nếu tính cả đoàn phương tiện sử dụng nhiên liệu khí CNG hiện hữu (khoảng 500 xe) thì tỉ lệ phương tiện sạch, thân thiện môi trường của TP đạt 48%).
Hiện Sở Xây dựng TP.HCM đã tham mưu UBND TP.HCM trình HĐND TP.HCM về lộ trình thực hiện chuyển đổi đối với các phương tiện giao thông sử dụng nhiên liệu hóa thạch sang các phương tiện giao thông sử dụng điện, năng lượng xanh trên địa bàn.
Đồng thời, tiếp tục thực hiện các giải pháp, đề án chuyển đổi xanh theo chỉ đạo Sở Xây dựng, UBND TP.HCM sắp tới.
"Kiểm soát khí thải, chuyển đổi giao thông xanh là xu hướng tất yếu. Suốt quá trình triển khai, TP.HCM xác định điều quan trọng nhất là phải bảo đảm cuộc sống xanh tốt hơn cho người dân, các chính sách bảo đảm công bằng, không để ai gặp khó khăn khi chuyển đổi xanh", ông Bùi Hòa An, phó giám đốc Sở Xây dựng TP.HCM, khẳng định.
Showroom: D11-47 KĐT Geleximco Lê Trọng Tấn, Hà Đông, Hà Nội
Điện thoại: 1900 98 98 36
Email: info@daisan.vn