Khuyến sinh bằng chính sách mua nhà ở xã hội, tại sao không?

Đề xuất của Bộ Y tế bổ sung nhóm 'phụ nữ sinh đủ hai con, hoặc nam giới có hai con đẻ mà không có vợ hoặc vợ đã qua đời' vào diện được ưu tiên mua, thuê mua nhà ở xã hội đang thu hút nhiều ý kiến.

Chính sách này được kỳ vọng vừa hỗ trợ người nuôi con nhỏ vừa khuyến khích sinh đủ hai con trong bối cảnh mức sinh ở nhiều địa phương ngày càng giảm.

Gia đình trẻ "xoay xở" giữa áp lực nợ vay nhà

Chị Y.H. (33 tuổi, TP.HCM) chia sẻ vợ chồng chị đã kết hôn nhiều năm, hiện có một bé 7 tuổi. Cả hai đều mong muốn sinh đủ hai con nhưng gánh nặng kinh tế khiến ước mơ ấy vẫn phải tạm gác lại.

Với tổng thu nhập khoảng 30 triệu đồng/tháng, hai vợ chồng quyết định mua một căn hộ chung cư để "an cư lập nghiệp". Tuy nhiên để có đủ tiền, cả hai buộc phải vay ngân hàng, mỗi tháng trả cả gốc lẫn lãi gần 20 triệu đồng trong nhiều năm liền. Số tiền còn lại chỉ đủ để trang trải chi phí sinh hoạt hằng ngày.

"Cuộc sống ở khu đô thị đắt đỏ, từ ăn uống, đi lại cho đến học hành của con nhỏ đều tốn kém. Dù rất muốn có thêm con nhưng chúng tôi chưa dám quyết định vì áp lực tài chính quá lớn. Nặng nhất vẫn là khoản vay mua nhà", chị H. chia sẻ.

Theo chị, những chính sách hỗ trợ người sinh đủ hai con được vay, mua nhà ở xã hội hay được ưu tiên các phúc lợi khác sẽ là động lực rất thiết thực để các gia đình trẻ yên tâm sinh con và ổn định cuộc sống.

Đây cũng là thực tế của nhiều gia đình trẻ, đặc biệt trong bối cảnh giá nhà ngày càng tăng cao. Những giấc mơ mua nhà, sinh con trở nên xa vời với nhiều gia đình.

Để nhà ở không phải là rào cản để sinh con

Ông Lê Thanh Dũng - cục trưởng Cục Dân số, Bộ Y tế - cho hay chính sách duy trì mức sinh thay thế là một trong bốn nhóm chính sách lớn được quy định dự thảo Luật Dân số.

Đối với chính sách ưu tiên mua hoặc thuê nhà ở xã hội, Luật Nhà ở xã hội năm 2023 quy định các đối tượng và điều kiện được hưởng. Trong đó hướng đến người nghèo, cận nghèo, thu nhập thấp hoặc công chức, viên chức, công nhân, lao động khu công nghiệp... mà không phân biệt có con hay chưa có con.

Do vậy, dự thảo Luật Dân số đề xuất đưa tiêu chí: phụ nữ sinh đủ hai con hoặc nam giới có hai con đẻ mà không có vợ hoặc vợ đã chết - được ưu tiên xét hưởng chính sách nhà ở xã hội. "Chính sách này nhằm giúp gia đình, vợ chồng, cá nhân có hai con sớm an cư, giảm bớt gánh nặng về nhà ở, tập trung cho việc chăm sóc, nuôi dạy con cái", ông Dũng giải thích.

Dự thảo Luật Dân số vẫn xác định quyết định thời điểm, số con và khoảng cách sinh là quyền của mỗi cặp vợ chồng, cá nhân, tuy nhiên Nhà nước khuyến khích duy trì mức sinh thay thế. Bên cạnh chính sách ưu tiên nhà ở xã hội thì Luật Dân số cũng đề cập nhiều chính sách khác để khuyến khích mức sinh.

ThS Ngô Văn Huấn, giảng viên khoa lý luận cơ sở Học viện Cán bộ TP.HCM, cho hay áp lực kinh tế, chi phí sinh hoạt đắt đỏ cùng với những thay đổi trong lối sống và tư duy của người dân đã khiến việc sinh con không còn là ưu tiên của nhiều gia đình.

Các chính sách được đề xuất bao gồm nhiều biện pháp từ lãnh đạo, giáo dục, y tế đến truyền thông, hỗ trợ tài chính. Tất cả đều nhằm mục tiêu gia tăng mức sinh và xây dựng môi trường thuận lợi cho việc lập gia đình, sinh con và nuôi dưỡng thế hệ trẻ.

Trong đó đặc biệt là giải pháp về lao động việc làm, cải thiện môi trường làm việc cho phụ nữ và gia đình, có cơ chế chính sách hướng đến miễn giảm thời gian chăm sóc và chế độ làm việc hợp lý đối với lao động nữ và lao động mang thai, chăm sóc con nhỏ, nhất là những người sinh từ hai con trở lên.

Các cơ quan, đơn vị doanh nghiệp cần cởi mở hơn với người trẻ bằng cách giảm áp lực, kiến tạo các điều kiện tốt nhất giúp người trẻ có thời gian thiết lập kế hoạch cuộc đời sớm kết hôn, sinh con.

Các ngân hàng chính sách xã hội cần nghiên cứu xây dựng các sản phẩm, gói ưu đãi tín dụng về mang thai, thai sản cho các cặp vợ chồng chưa sinh con, sinh đủ hai con, sinh con thứ ba. Đồng thời nghiên cứu hỗ trợ tài chính trực tiếp, kịp thời phù hợp đối với những gia đình thực hiện tốt chính sách về dân số.