Khủng hoảng 'đông khách vẫn lỗ' của startup AI lập trình

Tháng 2, startup chuyên về AI lập trình Windsurf gọi vốn vòng mới với định giá 2,85 tỷ USD, gấp đôi mức công ty đạt được 6 tháng trước. Tuy nhiên, thương vụ không thành công.

Đến tháng 4, OpenAI dự định mua lại Windsurf với giá 3 tỷ USD. Thỏa thuận sau đó cũng không thành, nhưng đặt ra thắc mắc cho những người ngoài cuộc: Tại sao một startup phát triển nhanh và thu hút sự quan tâm của các nhà đầu tư mạo hiểm lại phải "bán mình"?

TechCrunch dẫn nguồn tin thân cận cho biết, bất chấp sự nổi tiếng của các trợ lý AI lập trình, chúng thực chất gây thua lỗ nặng. Nguyên nhân là chi phí sử dụng mô hình ngôn ngữ lớn (LLM) rất cao, trong khi AI lập trình chịu áp lực phải luôn cung cấp LLM mới nhất, tiên tiến nhất.

Sự cạnh tranh trên thị trường cũng khốc liệt. Windsurf đối mặt với những công ty có lượng khách hàng khổng lồ như Anysphere với trợ lý lập trình AI Cursor hay GitHub với trợ lý Copilot.

Con đường đơn giản để startup cải thiện lợi nhuận là xây dựng mô hình AI riêng, nhờ đó không cần trả phí cho nhà cung cấp LLM như Anthropic hay OpenAI. Nhưng cách này đòi hỏi đầu tư lớn và đi kèm với nhiều rủi ro. Varun Mohan, nhà đồng sáng lập kiêm CEO Windsurf, đã quyết định không đi theo hướng này.

Thêm vào đó, các nhà cung cấp LLM cũng tham gia cuộc đua. Ví dụ, Anthropic phát hành trợ lý lập trình Claude Code, còn OpenAI tung ra Codex. Điều này thể hiện sự thay đổi trong mối quan hệ truyền thống, tức giờ đây, những công ty như OpenAI vừa cung cấp cơ sở hạ tầng, vừa tung ra sản phẩm cạnh tranh với chính khách hàng của mình.

Mối đe dọa này trở nên đáng ngại vì nhà cung cấp LLM có lợi thế cấu trúc. Họ có thể cung cấp trợ lý lập trình với giá gốc, thậm chí trợ cấp thêm để giành thị phần, trong khi những công ty như Windsurf phải duy trì biên lợi nhuận để tồn tại.

Theo Tech in Asia, hơn 55% nhà phát triển phần mềm hiện nay thường xuyên sử dụng code đề xuất của AI, cho thấy nhu cầu về trợ lý lập trình rất lớn. Tuy nhiên, với những công ty không có LLM riêng, việc người dùng chấp nhận rộng rãi sẽ không đồng nghĩa lợi nhuận cao.

Ngoài Windsurf, nhiều startup khác cũng đối mặt với vấn đề tương tự. "Biên lợi nhuận của mọi sản phẩm tạo mã (code gen) đều ở mức hòa hoặc âm. Thực sự rất tệ", Nicholas Charriere, nhà sáng lập Mocha, startup về trợ lý lập trình và giải pháp lưu trữ back-end phục vụ doanh nghiệp vừa và nhỏ, cho biết.

Khác với Windsurf, Anysphere phát triển nhanh đến mức muốn duy trì hoạt động độc lập và từ chối nhiều lời đề nghị mua lại, kể cả từ OpenAI. Tháng 1, họ tuyên bố đang cố gắng xây dựng mô hình riêng để kiểm soát chi phí tốt hơn. Tháng 7, startup này tuyển dụng hai lãnh đạo từ nhóm Claude Code của Anthropic, theo Information, nhưng họ đã trở lại Anthropic chỉ sau hai tuần.

Ngoài xây dựng mô hình, Anysphere có thể kỳ vọng chi phí của LLM sẽ giảm dần theo thời gian. "Đó là điều mọi người đều trông đợi, rằng chi phí suy luận hiện ở mức cao nhất và không tăng thêm nữa", Erik Nordlander, chuyên gia tại Google Ventures, nhận định.

Ngày 7/8, OpenAI tung ra mô hình mới GPT-5 với mức phí thấp đáng kể so với đối thủ Claude Opus 4.1 của Anthropic. Anysphere đã lập tức cung cấp mô hình này như một tùy chọn cho người dùng trợ lý lập trình Cursor. Tuy nhiên, thay vì giảm như dự kiến, chi phí của một số mô hình AI mới lại tăng vì tiêu tốn nhiều thời gian và tài nguyên tính toán hơn để xử lý tác vụ nhiều bước phức tạp.

Xét đến bối cảnh cạnh tranh, Windsurf đã quyết định rút lui. Sau khi thương vụ với OpenAI thất bại, các nhà sáng lập và nhân viên chủ chốt của công ty đã rời đi để gia nhập Google với thỏa thuận trị giá 2,4 tỷ USD. Phần còn lại của Windsurf sau đó được Cognition mua lại.

Thu Thảo tổng hợp