"Không lãng phí ngoại tệ" – Điện sạch là nguồn lực quốc nội

Trong mỗi dòng điện đang chảy vào mái nhà, xưởng sản xuất trên khắp đất nước, minh chứng cho sức mạnh đầy nội lực của ngành điện sạch. Đây là một trong những trụ cột bảo vệ chủ quyền kinh tế, không còn phụ thuộc vào nguồn năng lượng nhập khẩu vốn tiềm ẩn rủi ro, tổn thương sâu sắc khi thị trường quốc tế biến động.

Hệ thống điện truyền thống, vốn dựa nhiều vào nguồn than và khí đốt nhập khẩu, đang bộc lộ những mặt trái rõ rệt. Theo số liệu ngành năng lượng, chỉ riêng trong năm 2024, than nhập khẩu đã chiếm tới 59 – 70% sản lượng phát điện trong các ngày cao điểm nắng nóng. Điều này khiến nền kinh tế Việt Nam trở nên nhạy cảm hơn bao giờ hết với giá cả thị trường quốc tế. Chỉ cần tỷ giá USD–VND biến động thêm 5%, chi phí nhập khẩu có thể lập tức "bẻ gãy" mọi tính toán tài chính của ngành điện, khiến các doanh nghiệp đứng trước nguy cơ thua lỗ kéo dài. Điều đó đồng thời đẩy nền kinh tế rơi vào thế bị động trước sóng gió quốc tế.

Điện "bẩn" không chỉ đơn thuần là nguồn năng lượng gây ô nhiễm môi trường, mà còn là nút thắt trầm trọng của nền kinh tế quốc gia. Phụ thuộc lớn vào nguồn than, khí nhập khẩu khiến Việt Nam luôn phải nơm nớp lo lắng khi giá thế giới lên xuống thất thường. Một cú sốc địa chính trị hay khủng hoảng tài chính toàn cầu có thể làm giá nhiên liệu tăng vọt, đội chi phí sản xuất điện trong nước lên mức báo động đỏ, đe dọa trực tiếp tới đời sống kinh tế - xã hội và niềm tin của người dân.

Thực tế đã chứng minh: Câu chuyện của một tập đoàn điện lực về việc trì hoãn thanh toán giá FiT (Feed-in Tariff) trong thời gian qua là một hồi chuông cảnh tỉnh đáng suy ngẫm. Bắt đầu từ tháng 1/2025, đơn vị này đã tạm ngưng thanh toán giá ưu đãi FiT cho nhiều dự án điện mặt trời, gió, thay vào đó chỉ thanh toán ở mức giá tạm tính thấp hơn. Đây được cho là giải pháp nhằm "khắc phục thua lỗ từ chính sách FiT", song lại kéo theo hệ lụy nghiêm trọng: hàng loạt dự án điện sạch đứng trước nguy cơ khó khăn trả nợ, thậm chí vỡ nợ. Theo Reuters, hơn 13 tỷ USD cam kết đầu tư vào điện tái tạo tại Việt Nam đang đối diện rủi ro tài chính nếu FiT không được thanh toán kịp thời, đe dọa nghiêm trọng tới sự ổn định tài chính quốc gia.

Những số liệu ấy không chỉ phản ánh bài toán chi phí mà còn cho thấy tính cấp bách trong việc tìm giải pháp cho nền kinh tế năng lượng: phá vỡ chuỗi nhập khẩu, bảo vệ đồng ngoại tệ và duy trì cân bằng tài chính. Bởi điện sạch chính là "chìa khóa vàng" để đưa Việt Nam thoát khỏi tình thế phụ thuộc ngoại tệ và những rủi ro địa chính trị khó lường.

Đầu tư vào điện sạch đồng nghĩa với việc giữ lại nguồn ngoại tệ quý giá trong nước. Mỗi kWh điện mặt trời, điện gió sản xuất tại Bình Thuận, Ninh Thuận, Tây Nguyên hay Đồng bằng sông Cửu Long là một kWh góp phần tiết kiệm hàng triệu USD ngoại tệ mỗi năm. Khi nhập khẩu hàng triệu tấn than mỗi năm, chỉ cần mỗi USD/tấn giảm được cũng sẽ giúp ngân sách quốc gia tiết kiệm từ 20 đến 100 triệu USD – một con số không hề nhỏ trong bối cảnh cần thắt chặt chi tiêu ngoại tệ.

Hơn thế, điện sạch còn giúp Việt Nam ổn định thị trường tài chính và giảm áp lực tỷ giá. Giảm phụ thuộc vào nhiên liệu nhập khẩu giúp đồng VND giữ giá trị ổn định, đồng thời hạn chế áp lực lạm phát – yếu tố then chốt để duy trì mặt bằng lãi suất hợp lý, tạo môi trường đầu tư bền vững và củng cố niềm tin quốc tế.

Điện sạch không chỉ là ánh sáng của hiện tại mà còn là cam kết cho một tương lai xanh, phát triển bền vững, là "bệ đỡ" cho nền kinh tế tự chủ và trường tồn. Việc xây dựng chính sách FiT ổn định, minh bạch, dài hạn sẽ tạo điều kiện để thu hút các dòng vốn xanh, trái phiếu xanh từ các tổ chức quốc tế. Đây chính là dòng vốn có chi phí ưu đãi và ít rủi ro, phù hợp với mục tiêu phát triển bền vững của quốc gia.

"Phá vỡ chuỗi nhập khẩu – bảo toàn ngoại tệ" không chỉ là một khẩu hiệu, mà là một chiến lược lớn, thể hiện khát vọng tự cường, bảo vệ chủ quyền kinh tế của Việt Nam. Hãy để điện sạch trở thành biểu tượng của một Việt Nam độc lập tài chính, hội nhập bền vững và vươn mình kiêu hãnh trên trường quốc tế. Mỗi kWh điện sạch hôm nay là một kWh giữ gìn ngân khố quốc gia, thắp sáng niềm tin vào một nền kinh tế xanh, mạnh mẽ, tự chủ và vững vàng vượt mọi thử thách.