Khi nhà máy, khu công nghiệp trở thành điểm đến du lịch

Du lịch công nghiệp đang mở ra hướng đi mới cho TP.HCM, với chìa khóa là sự kết nối giữa các khu công nghiệp và doanh nghiệp lữ hành.

Để khai thác hiệu quả tiềm năng, ngành du lịch TP.HCM cần sự chung tay của các khu công nghiệp, doanh nghiệp lữ hành và cơ quan quản lý nhà nước.

Thiếu vắng sản phẩm du lịch cho chuyên gia, nhà đầu tư

Bà Nguyễn Thị Thùy Trang - hướng dẫn viên du lịch tại TP.HCM - cho biết trong gần chục năm làm nghề, chỉ lần duy nhất công ty du lịch kết hợp với doanh nghiệp gốm sứ (ở tỉnh Bình Dương cũ) đưa đoàn khách quốc tế đến tham quan nhà máy sản xuất, dây chuyền công nghệ, phòng trưng bày, trải nghiệm và mua sản phẩm.

Ông Từ Quý Thành, giám đốc Công ty du lịch Liên Bang, cho biết trước đây có tour đưa khách quốc tế vào khu công nghiệp thăm nhà máy về công nghệ thông tin. Khách quốc tế này cũng là doanh nghiệp trong lĩnh vực chip bán dẫn, xem nhà máy sản xuất ở Việt Nam. Nhưng từ sau đoàn khách này, khu công nghiệp không mặn mà liên kết.

"Doanh nghiệp công nghiệp phản hồi phần lợi ích họ không nhận được bao nhiêu, và thủ tục phải qua trung tâm xúc tiến và phát triển thương mại thành phố, doanh nghiệp đôi bên đều cảm thấy tour du lịch trong nhà máy, khu công nghiệp chưa thực sự hấp dẫn, không khả thi", ông Thành nói.

Trong khi đó TS Dương Đức Minh, phó viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển kinh tế và du lịch, nhìn nhận du lịch công nghiệp tại TP.HCM đến nay vẫn chưa khai mở được tầng sâu các sản phẩm hướng đến nhóm chuyên gia, nhà đầu tư và người lao động trong các khu công nghiệp đô thị mới. 

Nguyên nhân chủ yếu đến từ sự thiếu vắng một cơ chế vận hành linh hoạt để tạo ra những chuỗi sản phẩm dịch vụ đáp ứng đúng nhu cầu và đặc tính văn hóa tiêu dùng của nhóm khách này.

Cần định hướng siêu liên kết du lịch - công nghiệp

Du lịch công nghiệp là hình thức du lịch sử dụng những tài nguyên sẵn có của ngành công nghiệp truyền thống. Hình thức du lịch này khuyến khích khu sản xuất, nhà máy, phòng trưng bày của doanh nghiệp kết hợp với các sản phẩm du lịch, hoạt động trải nghiệm để tạo nên điểm du lịch phức hợp. Với thực tế chưa được các bên mặn mà kết hợp, trước cơ hội sáp nhập TP.HCM thành siêu đô thị, đặt ra nhiều giải pháp cho du lịch công nghiệp.

Theo bà Huỳnh Phan Phương Hoàng, phó tổng giám đốc Vietravel, bản thân ngành du lịch không thể tự phát triển loại hình du lịch công nghiệp. Các sản phẩm này cần được xây dựng bài bản, có sự tham gia từ cả doanh nghiệp lữ hành lẫn đơn vị quản lý khu công nghiệp, khu đô thị mới. Cơ quan nhà nước là đơn vị cầu nối để kết nối.

Nhìn nhận sự hình thành và phát triển của các khu công nghệ và khu công nghiệp đô thị là nơi kết tinh của các dòng lao động tri thức và chuyên môn, theo TS Minh, phải thiết kế lại cấu trúc dịch vụ du lịch tương ứng.

"Nếu không nhanh chóng thiết kế các cấu trúc dịch vụ du lịch tương thích với nhịp vận động và thói quen tiêu dùng của các nhóm này, ngành du lịch sẽ để tuột mất một nguồn cầu có năng lực chi trả cao nhưng khó phục vụ nếu thiếu giải pháp đúng điểm chạm", ông Minh nói.

Chuyên gia này khẳng định không thể trông chờ vào thiện chí đơn phương của các khu "công nghiệp đô thị mới" trong việc tích hợp du lịch vào chiến lược phát triển của họ. Du lịch cũng không thể đóng vai trò phụ trợ mà cần có chiến lược định hướng mô thức siêu liên kết giữa du lịch và công nghiệp thành chuỗi giá trị theo cơ chế đối đẳng và hài hòa, thể hiện ở sự phân bổ lợi ích, sự đồng thuận trong cách nhìn nhận về tiềm năng phát triển kinh tế.

Cách làm cụ thể, ông Minh đề xuất quá trình cần được tổ chức tuần tự phân nhiệm.

Trước hết "giải giá trị" cho các dạng hoạt động sản xuất đang lấn át đời sống tinh thần trong các khu công nghiệp, rồi tiến tới việc "giảm giá trị" các mô thức tiêu dùng khép kín ít tính tương tác, sau đó tiến hành "bình ổn giá trị" bằng cách đưa du lịch trở thành công cụ cân bằng giữa năng suất lao động và chất lượng sống.

Khi đã có sản phẩm du lịch chuyên đề dành riêng cho giới chuyên gia, tích hợp nghỉ ngơi, sẽ gia tăng giá trị du lịch; sẽ hình thành các không gian công nghiệp sống, không còn là dịch vụ du lịch đi kèm mà gắn bó sâu với ngành công nghiệp tại chỗ.