Khi chất thơ của Studio Ghibli lan tỏa sang game

Chất thơ và tinh thần nhân văn trong phim của Studio Ghibli đang trở thành nguồn cảm hứng bất tận cho thế giới game hiện đại.

Bốn mươi năm kể từ khi Hayao Miyazaki cùng các cộng sự thành lập Studio Ghibli, phong cách hội họa tinh tế và cảm xúc lặng lẽ của hãng vẫn khiến người xem tin rằng họ có thể bước vào thế giới ấy, nơi cánh đồng trải dài vô tận, gió lay cỏ mềm và những sinh vật kỳ diệu sống hòa với con người. 

Từ khu nhà tắm nhộn nhịp trong Vùng đất linh hồn đến vùng quê thanh bình của Hàng xóm tôi là Totoro, Ghibli đã vẽ nên những miền ký ức vừa thực vừa mộng cho hàng triệu khán giả.

Thế nhưng điện ảnh, dẫu đẹp đến đâu, vẫn chỉ là thế giới hai chiều mà người xem không thể thực sự chạm tới.

Đó là lúc video game xuất hiện - nơi người chơi được tự mình khám phá, phiêu lưu và tương tác trong không gian ba chiều sống động, thỏa mãn ước mơ trở thành người hùng cứu thế hay nhà thám hiểm tự do.

Đi tìm linh hồn của Ghibli

Ảnh hưởng của Studio Ghibli lan tỏa khắp ngành game, rõ nhất là ở hai tựa The Legend of Zelda: Breath of the Wild (2017) và Tears of the Kingdom (2023). 

Cả hai đều mang hơi thở đồng quê pha chút kỳ bí, với phong cảnh gợi nhớ Công chúa Mononoke hay những hòn đảo lơ lửng lấy cảm hứng từ Laputa: Lâu đài trên không. 

Dù Nintendo chưa từng thừa nhận nguồn cảm hứng này, bất cứ ai cũng có thể nhận ra tinh thần Ghibli đã len lỏi trong từng chi tiết.

Không chỉ ở Nhật, các nhà làm game phương Tây cũng đang tìm cách tái hiện "cảm giác Ghibli" theo cách riêng. 

Họ tạo nên những thế giới nơi sự yên bình và hành động cùng tồn tại, nơi con người và máy móc hòa trộn, nơi việc nhặt một cành hoa cũng quan trọng không kém một cuộc chiến hoành tráng.

Thế hệ nghệ sĩ trẻ - lớn lên cùng Vùng đất linh hồn - đang tìm thấy trong Ghibli một triết lý: trò chơi không chỉ là hành động, mà còn là chiêm nghiệm. Planet of Lana (2023) hay Neva (2024) mang đến cảm xúc vừa thơ vừa bi, phản chiếu mối quan hệ mong manh giữa con người và môi trường.

Tuy nhiên, theo Michael Leader - người dẫn podcast Ghibliotheque - không phải ai cũng hiểu đúng tinh thần ấy để gửi gắm vào những tựa game của mình. "Ghibli không chỉ là phong cảnh đẹp hay cảm giác 'dễ chịu'. Bên dưới vẻ yên bình luôn là nỗi lo âu, sự thay đổi và cả mất mát," ông nói.

Những game chịu ảnh hưởng sâu sắc nhất từ Miyazaki thường mang trong mình cảm giác bất an, như Sable (2021), nơi nhân vật chính du hành trong thế giới đang lụi tàn, hay In Other Waters (2020), kể về một nhà sinh vật học khám phá đại dương xa lạ - gợi nhớ hình ảnh công chúa Nausicaa giữa khu rừng độc.

"Tôi yêu cách Miyazaki lồng ghép hy vọng, đau buồn và sức mạnh vào cùng một nhân vật. Nó khiến người chơi nhận ra rằng việc yêu thiên nhiên cũng đồng nghĩa với việc chấp nhận nỗi buồn vì những gì con người đã tàn phá." - nhà làm game Gareth Damian Martin chia sẻ với The New York Times.

Cha đẻ của Ghibli và định kiến về game

Hayao Miyazaki từng phản đối trò chơi điện tử vì cho rằng chúng "tấn công tâm hồn người trẻ", nhưng mỉa mai thay lại chính nhịp chậm và sự tỉ mỉ trong những game này lại gần gũi với cách ông làm phim: để cảm xúc tự nhiên trôi theo dòng câu chuyện, không bị điều khiển bởi công thức.

Có lẽ sẽ không có phương tiện nghệ thuật nào có khả năng tái hiện thế giới Ghibli sống động và hoàn mỹ được như game, và có lẽ "lão già" Hayao Miyazaki cũng đã nhận ra điều này trong thời đại mà ngành game ngày càng phát triển.

Và khi các nhà làm game tìm được cách truyền tải cảm giác đó, họ đã không còn sao chép Ghibli - mà đang tiếp tục hành trình của Miyazaki, bằng một ngôn ngữ mới: ngôn ngữ của tương tác, của những giấc mơ có thể chạm vào.