Vi sinh vật 'mắc kẹt' 40.000 năm dưới lớp băng vĩnh cửu

Nhiều loại virus vốn nằm im trong lớp băng vĩnh cửu tại Bắc Cực hàng chục nghìn năm có thể được giải phóng vì biến đổi khí hậu.

Các nhà nghiên cứu vừa giải phóng các vi khuẩn bị mắc kẹt trong băng Bắc Cực trong 40.000 năm. Ảnh: Independent.

Đầu tháng 10/025, nhóm nghiên cứu từ Đại học Colorado Boulder (Mỹ) công bố kết quả gây chú ý. Họ đã thành công trong việc hồi sinh các vi sinh vật cổ đại bị mắc kẹt sâu trong lớp đất đóng băng vĩnh cửu của Bắc Cực suốt 40.000 năm.

Theo trường Y Harvard, vi khuẩn ngủ đông có thể sống sót mà không cần chất dinh dưỡng, nhiệt độ hay ánh sáng trong hàng thế kỷ.

Các mẫu vật này nằm ở độ sâu 106 m dưới bề mặt Trái Đất, trong đường hầm đất đóng băng vĩnh cửu ở Alaska (Mỹ). Đường hầm này được khai quật từ những năm 1960, là một kho lưu trữ tự nhiên chứa cả xương voi ma mút từ kỷ băng hà.

Tristan Caro, cựu sinh viên tham gia dự án, nhận định "đây không phải là mẫu vật đã chết”. "Chúng hoàn toàn có khả năng duy trì sự sống, có thể phân hủy chất hữu cơ và giải phóng nó dưới dạng carbon dioxide", anh nhấn mạnh.

Mục đích của việc hồi sinh là để mô phỏng điều kiện khí hậu tương lai, khi nhiệt độ ấm lên chạm tới các lớp băng sâu hơn.

Các nhà khoa học đã cho vi khuẩn tiếp xúc với nước và nhiệt độ 3,9-12,2 độ C, vốn cao hơn bình thường ở khu vực này. Sau 6 tháng quan sát, họ ghi nhận một kết quả bất ngờ. Một số vi khuẩn bắt đầu tạo ra màng sinh học - một lớp chất dính bảo vệ, có khả năng giúp virus lây lan dễ dàng hơn.

Điều này chứng tỏ vi sinh vật cổ đại có thể cần một khoảng thời gian vài tháng để tái hoạt động sau một đợt nóng.

Theo Independent, nghiên cứu này diễn ra trong bối cảnh lớp băng vĩnh cửu đang tan chảy với tốc độ kỷ lục do biến đổi khí hậu. Kể từ năm 1979, Bắc Cực đã ấm lên nhanh gấp 4 lần so với các khu vực khác. Ước tính đến năm 2100, có tới 2/3 lớp băng gần bề mặt có thể biến mất.

Đất đóng băng vĩnh cửu tan chảy giải phóng khí nhà kính (carbon dioxide và methane), làm trầm trọng thêm vấn đề. Các nhà nghiên cứu tại MIT ước tính rằng lớp đất đóng băng vĩnh cửu trên thế giới chứa tới 1.500 tỷ tấn carbon, gần gấp đôi lượng carbon hiện có trong khí quyển.

Tuy nhiên, đó không phải là mối nguy hiểm duy nhất. Các nhà khoa học cảnh báo lớp đất đóng băng vĩnh cửu còn chứa đựng các vi khuẩn và virus chưa biết.

Một số vi sinh vật này thậm chí đã phát triển khả năng kháng lại các loại kháng sinh hiện tại của chúng ta. Một số loài có thể là hoàn toàn mới vì chúng đã thích nghi với điều kiện khắc nghiệt.

Mặc dù tồn tại những lo ngại, các nhà khoa học vẫn quyết tâm nghiên cứu và hồi sinh các vi sinh vật này vì những lợi ích tiềm năng to lớn.

Theo đó, vi khuẩn cổ đại có thể chứa các hợp chất giúp phát triển kháng sinh mới cho y học. Một loại vi khuẩn được tìm thấy trong đất Bắc Cực thậm chí có thể được sử dụng để làm sạch các vết dầu loang.

Để đảm bảo an toàn tuyệt đối, nhóm nghiên cứu đã giữ các vi sinh vật được hồi sinh trong các buồng kín, ngay cả khi chúng không thể lây nhiễm sang người.