Vì sao nhiều người đầu tư homestay, farmstay thất bại chóng vánh?

Mô hình farmstay, homestay, glamping, ecolodge… được xem như một hướng phát triển mới cho nông nghiệp và du lịch. Nhưng thực tế cho thấy không ít dự án dù được đầu tư bài bản, quy mô nhưng vẫn thất bại ê chề.

Đó là vấn đề chính của tọa đàm "Bất động sản du lịch nông nghiệp: Tương lai vươn mình" diễn ra tại TP.HCM trong ngày 19-8, do Công ty cổ phần Lagi City Land phối hợp cùng nhà hoạch định chiến lược du lịch nông nghiệp Phạm Thanh Tùng tổ chức.

Thị trường không xấu nhưng vẫn thất bại

Nhiều chuyên gia tham dự tọa đàm cùng định nghĩa, farmstay gắn với trải nghiệm nông nghiệp, đời sống nông thôn. Homestay nhấn mạnh trải nghiệm văn hóa, đời sống bản địa. Còn glamping thiên về nghỉ dưỡng sang trọng giữa thiên nhiên. Trong khi ecolodge hướng đến việc lưu trú kết hợp bảo tồn, giáo dục và phát triển bền vững.

Kỹ sư quản lý đất đai, chuyên gia pháp lý bất động sản Nguyễn Tuấn kể đã chứng kiến cảnh nhiều nhà đầu tư nghỉ dưỡng - du lịch nông nghiệp thất bại. Vấn đề nằm ở chỗ, khi sự thất bại đến không phải vì thị trường xấu.

Họ thất bại vì thiếu kiến thức nền tảng và hoạch định chiến lược. Nhiều người chưa phân biệt rõ farmstay, homestay, glamping hay ecolodge, dẫn đến đầu tư dàn trải, lãng phí và mất cơ hội.

Tác giả quyển sách "Phân tích cạm bẫy khi mua sắm nhà, đất" cho rằng hiện nay là thời điểm vàng để phát triển các mô hình kinh tế trên đất nông nghiệp.

Lý do vì trước kia, nhiều ý tưởng bị kìm hãm vì khung pháp lý còn nhiều rào cản. Thực tế ghi nhận nhiều giai đoạn, khi chính sách siết chặt, người dân khó khai thác đúng tiềm năng trên chính mảnh đất của mình.

Tuy nhiên hiện nay, Luật Đất đai mới vừa được ban hành, nhiều hàng rào đã được cởi bỏ. Điều này mở ra cánh cửa mới cho mỗi người dân có thể khai thác ruộng vườn, phát triển du lịch và các mô hình kinh tế gắn với đất nông nghiệp một cách hợp pháp và bền vững.

Điều 218 của Luật Đất đai cho phép đất nông nghiệp được sử dụng kết hợp đa mục đích, từ sản xuất, chăn nuôi cho đến thương mại, dịch vụ và du lịch. Đi kèm theo đó, điều 99 Nghị định 102/CP đã hướng dẫn chi tiết cách thức triển khai, bảo đảm người dân và doanh nghiệp có thể thực hiện đúng quy định, tránh tình trạng mơ hồ hay vướng mắc pháp lý như trước kia.

"Điều đó có nghĩa ngay cả từng hộ gia đình, từng người nông dân cũng có cơ hội tham gia vào cuộc chuyển mình này. Khi chính sách đã ủng hộ, khi pháp luật đã thông thoáng thì trách nhiệm của chúng ta là làm đúng mô hình, hoạch định đúng chiến lược, để biến cơ hội thành giá trị thật cho cả cộng đồng và cho đất nước", ông Tuấn nói thêm.

Du lịch nông nghiệp sẽ nâng tầm thương hiệu Việt Nam

Ông Phạm Thanh Tùng, nhà hoạch định, người khởi xướng mô hình chiến lược farmstay tại Việt Nam, bày tỏ niềm tin du lịch nông nghiệp chính là một trụ cột mới có thể nâng tầm thương hiệu Việt Nam trên bản đồ thế giới.

Việt Nam có truyền thống nông nghiệp lâu đời, đất đai màu mỡ, khí hậu ưu đãi và hệ sinh thái đa dạng bậc nhất thế giới. Đây là nền tảng để phát triển du lịch nông nghiệp. Mỗi sản phẩm đặc sản, mỗi farmstay hay ecolodge đều có thể trở thành một "đại sứ văn hóa", giới thiệu bản sắc Việt Nam đến bạn bè quốc tế.

Việt Nam hiện có gần 28 triệu ha đất nông nghiệp, trải dài từ miền núi, trung du, đồng bằng cho tới ven biển.

Mỗi mảnh đất, mỗi nếp nhà, mỗi nếp sinh hoạt lao động đều mang trong mình một câu chuyện, một giá trị văn hóa độc đáo.

Ông Tùng nói: "Đây không chỉ là tài sản của từng hộ gia đình, mà là tài nguyên quốc gia vô giá nếu biết khai thác đúng hướng".

"Tương lai xanh" được ông Tùng nhìn thấy là khi trên đất nông nghiệp xuất hiện nhiều mô hình mới. Ở đó các farmstay, homestay gắn với canh tác xanh. Làng nghề kết hợp trải nghiệm du lịch, khu bảo tồn dược liệu, nông trại hữu cơ. Đây cũng là một loại hình dịch vụ giáo dục trải nghiệm cho trẻ em, du lịch sức khỏe kết hợp trị liệu từ thiên nhiên.

Tuy nhiên để không đánh mất cơ hội vàng này, ông Tùng nói cần tránh những sai lầm thường gặp. Chạy theo phong trào, xây dựng ồ ạt không gắn với lợi thế địa phương. Bê tông hóa đồng ruộng, phá vỡ cảnh quan sinh thái.

Đâu đó còn là việc coi du lịch nông nghiệp chỉ như một chiêu trò thương mại thay vì một sản phẩm gắn với cộng đồng. Điều quan trọng là phát triển phải dựa trên nền tảng bền vững, gìn giữ đất đai, văn hóa và môi trường sống vì lợi ích lâu dài của nông dân, du khách và của cả quốc gia.