Vì sao người mắc bệnh ung thư ở Việt Nam ngày càng nhiều

Tại Việt Nam, tình trạng mắc và tử vong đang gia tăng, đặc biệt ở các bệnh ung thư phổi, gan, vú, dạ dày và đại trực tràng. Ảnh: Freepik.

Thông tin được đưa ra tại Hội nghị khoa học cập nhật tiến bộ trong ung thư và y học hạt nhân, tổ chức tại Bệnh viện Bạch Mai (Hà Nội, ngày 16/8.

Ung thư là gánh nặng y tế lớn

Phát biểu tại hội nghị, PGS.TS Đào Xuân Cơ, Giám đốc Bệnh viện Bạch Mai, cho biết ung thư vẫn là gánh nặng y tế hàng đầu tại Việt Nam và trên thế giới. Theo số liệu của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), mỗi năm toàn cầu ghi nhận gần 20 triệu ca mắc mới, khoảng 10 triệu ca tử vong.

Tại Việt Nam, tình trạng mắc và tử vong đang gia tăng, đặc biệt ở các bệnh ung thư phổi, gan, vú, dạ dày và đại trực tràng. Trong đó, ung thư phổi được ví như "sát thủ thầm lặng" khi nhiều trường hợp chỉ phát hiện ở giai đoạn muộn.

GS.TS Mai Trọng Khoa, nguyên Phó giám đốc Bệnh viện Bạch Mai, phân tích nguyên nhân chủ yếu đến từ gia tăng dân số, tuổi thọ, môi trường ô nhiễm và lối sống hiện đại. Khói bụi, hóa chất, rượu bia, thuốc trừ sâu, đặc biệt là thuốc lá - cả truyền thống và điện tử - đang âm thầm bào mòn sức khỏe cộng đồng. Đáng chú ý, tình trạng hút thuốc lá ngày càng trẻ hóa, lan vào cả học đường.

"Khói thuốc chứa hàng trăm chất độc, không chỉ ảnh hưởng người hút mà còn gây hại cho người xung quanh, là yếu tố thuận lợi thúc đẩy sự hình thành ung thư, đặc biệt ung thư phổi", ông Khoa nói.

GS.TS Mai Trọng Khoa, nguyên Phó giám đốc Bệnh viện Bạch Mai, chia sẻ tại hội nghị. Ảnh: T.Hải.

Ngoài ra, một số trường hợp mắc bệnh dù không có yếu tố nguy cơ rõ ràng, nguyên nhân đến từ đột biến gene, nhưng tỷ lệ này thấp hơn nhiều so với yếu tố môi trường và lối sống.

Hướng đi mới trong điều trị

Trong bối cảnh ung thư gia tăng, PGS.TS Đào Xuân Cơ nhấn mạnh ứng dụng các kỹ thuật chẩn đoán và điều trị tiên tiến là yếu tố rất quan trọng để nâng cao hiệu quả và kéo dài tuổi thọ cho bệnh nhân.

Y học hạt nhân - lĩnh vực kết hợp vật lý hạt nhân, sinh học phân tử và y học lâm sàng - được xem là một trong những trụ cột quan trọng của y học chính xác.

Trao đổi với Tri Thức - Znews bên lề hội nghị, PGS.TS Phạm Cẩm Phương, Giám đốc Trung tâm Y học hạt nhân và Ung bướu, Bệnh viện Bạch Mai, các kỹ thuật hiện đại như PET/CT, SPECT/CT hay SPECT cho phép phát hiện di căn sớm và đánh giá đáp ứng điều trị ngay cả khi tổn thương chưa biểu hiện hình thái.

Các kỹ thuật chẩn đoán và điều trị tiên tiến là yếu tố rất quan trọng để nâng cao hiệu quả và kéo dài tuổi thọ cho bệnh nhân. Ảnh: Việt Linh.

Đặc biệt, liệu pháp theranostic - kết hợp chẩn đoán và điều trị - đang mở ra hướng đi mới, giúp cá thể hóa điều trị, nâng cao hiệu quả và cải thiện chất lượng sống cho bệnh nhân. Nhiều dược chất phóng xạ tiên tiến như Lutetium-177, I-125 hay Y-90 đã và đang được ứng dụng trong điều trị ung thư tuyến tiền liệt, u thần kinh nội tiết, ung thư gan.

"Hiện bệnh nhân Việt Nam có thể tiếp cận đầy đủ các phương pháp điều trị chuẩn mực quốc tế, từ phẫu thuật, hóa trị, xạ trị, điều trị đích, miễn dịch cho đến liệu pháp y học hạt nhân. Nhờ đó, nhiều người bệnh được chữa khỏi ở giai đoạn sớm, đồng thời kéo dài thời gian sống và cải thiện chất lượng cuộc sống khi bệnh ở giai đoạn muộn", bác sĩ Phương cho biết.

GS.TS Mai Trọng Khoa cũng thông tin thế hệ máy PET/CT mới đã có khả năng chụp toàn thân chỉ trong 30 giây với liều phóng xạ thấp, an toàn cho cả trẻ em. Điều này không chỉ rút ngắn thời gian chờ, mà còn nâng cao khả năng phát hiện tổn thương di căn mà máy cũ có thể bỏ sót.

Ngoài lĩnh vực ung thư, máy PET/CT đời mới còn ứng dụng trong tim mạch, thần kinh, chẩn đoán viêm, nhiễm trùng ở mức độ tế bào và nghiên cứu phát triển thuốc.

Song song với đó, trí tuệ nhân tạo (AI) đang được đưa vào ứng dụng trong chẩn đoán ung thư. PGS.TS Vũ Văn Giáp, Phó giám đốc Bệnh viện Bạch Mai, đang triển khai đề tài cấp Nhà nước sử dụng AI trong phân tích hình ảnh CT, nội soi phế quản và mô bệnh học để tầm soát, phát hiện sớm ung thư. Kết quả bước đầu cho thấy AI có khả năng đánh giá nguy cơ mắc ung thư với độ chính xác cao.

Công nghệ này cũng đang được thử nghiệm trong siêu âm tuyến giáp, siêu âm và chụp X-quang vú, hỗ trợ bác sĩ trong việc phát hiện sớm bệnh lý ác tính.