Vì sao cơ thể ‘thích’ đại tiện vào buổi sáng?

Hầu hết mọi người đều có xu hướng đi tiêu vào buổi sáng, đặc biệt trong vòng 30-60 phút sau khi thức dậy. Đây không phải là thói quen ngẫu nhiên mà là phản ứng sinh học được điều khiển bởi nhịp sinh học và hoóc môn.

Với nhiều người, buổi sáng là "giờ vàng" của nhu động ruột là vì những nguyên nhân sau:

Đại tràng hoạt động mạnh

Nhịp sinh học kiểm soát nhiều hoạt động của cơ thể, bao gồm nhu động ruột và thời điểm hoạt động mạnh nhất của đại tràng. Trên thực tế, đại tràng thường "ngủ yên" vào ban đêm và tăng hoạt động rõ rệt vào buổi sáng, đặc biệt ngay sau khi cơ thể vừa thức giấc, theo chuyên trang sức khỏe Medical News Today (Anh).

Một nghiên cứu đăng trên chuyên san American Journal of Physiology cho thấy sự co bóp đại tràng tăng đáng kể trong 2 giờ đầu sau khi thức dậy. Trong khi đó, đại tràng vào ban đêm lại hoạt động gần như ở mức tối thiểu.

Điều này giải thích vì sao nhiều người tự nhiên thấy buồn đi tiêu ngay khi mở mắt. Do đó, nhịp sinh học đã lập trình cho cơ thể thải chất thải vào buổi sáng, vốn là thời điểm thuận tiện và tự nhiên nhất.

Hoóc môn cortisol tăng cao

Thông thường, hoóc môn cortisol có tác dụng giúp tỉnh táo thường đạt đỉnh tự nhiên vào khoảng 6-8 giờ sáng. Ngoài vai trò giúp cơ thể tỉnh táo, cortisol còn tác động lên hệ thần kinh ruột, làm tăng trương lực cơ và kích thích nhu động đại tràng.

Khi cortisol tăng, toàn bộ hoạt động chuyển hóa và tiêu hóa cũng được tái khởi động sau đêm ngủ dài, trong đó có chuyển động đẩy phân về phía trực tràng. Đây là lý do khi căng thẳng, một số người có xu hướng đi tiêu nhiều hơn. Nguyên nhân là do cortisol tăng mạnh. Nhưng trong điều kiện sinh lý bình thường, mức cortisol buổi sáng chính là một phần khiến cơ thể có cảm giác muốn đi tiêu vào giờ này.

Phản xạ dạ dày - đại tràng

Phản xạ dạ dày - đại tràng là phản ứng tự nhiên khiến đại tràng co bóp mạnh hơn khi dạ dày được kích thích do thức ăn hoặc đồ uống. Phản xạ này hoạt động mạnh nhất vào buổi sáng, khi cơ thể đang đói sau 7-9 giờ ngủ.

Chỉ cần uống nước ấm, nhấp cà phê hoặc bắt đầu ăn sáng là dạ dày lập tức gửi tín hiệu xuống đại tràng, kích thích co bóp và tạo cảm giác buồn đi tiêu. Một nghiên cứu đăng trên chuyên san Gastroenterology cho thấy cà phê, kể cả loại không caffeine, có thể kích hoạt phản xạ dạ dày - đại tràng mạnh tương đương một bữa ăn. Điều này giúp giải thích tại sao nhiều người "đi ngoài tốt" sau khi uống cà phê sáng.

Ăn sáng giúp khởi động hệ tiêu hóa

Bữa sáng đóng vai trò quan trọng trong việc kích hoạt đường ruột. Khi ăn sáng, dạ dày sẽ mở rộng, các hoóc môn tiêu hóa như gastrin và cholecystokinin được tiết ra và phản xạ tiêu hóa được kích hoạt. Tất cả điều này tạo điều kiện cho đại tiện diễn ra tự nhiên vào đầu ngày, theo Medical News Today.