Vắc xin Enteromix của Nga có phải 'thuốc chữa ung thư'?

Thông tin cho rằng vắc xin mRNA Enteromix của Nga là "thuốc chữa ung thư" đang lan truyền rộng rãi khắp châu Phi. Tuy nhiên đây là thông tin đã được phóng đại quá mức.

Vào tháng 9, Cơ quan Y tế và sinh học liên bang Nga thông báo vắc xin mRNA Enteromix đã vượt qua các thử nghiệm tiền lâm sàng với kết quả hứa hẹn.

Sau tuyên bố trên, mạng xã hội tại châu Phi bắt đầu xuất hiện nhiều bài đăng khẳng định Enteromix là "thuốc chữa" ung thư, sẵn sàng để sử dụng rộng rãi và sẽ được phát miễn phí.

Quy trình phát triển vắc xin cần nhiều bước

Chẳng hạn, một bài đăng tại Cameroon vào ngày 8-9 có nội dung: "Enteromix của Nga, một vắc xin mRNA ngừa ung thư, chứng minh hiệu quả và an toàn 100% trong các thử nghiệm lâm sàng, mở ra bước đột phá tiềm năng trong điều trị ung thư". Bài đăng được chia sẻ hơn 1.800 lần.

Một bài đăng tương tự trên một trang Facebook chuyên đăng nội dung từ Nam Phi cũng được chia sẻ hơn 600 lần. Bài đăng này thông tin thêm rằng vắc xin là "thuốc chữa ung thư", và tuyên bố Enteromix sẽ được cấp miễn phí cho mọi người từ tháng 9-2025.

Qua kiểm chứng, AFP ngày 29-9 khẳng định thông tin về vắc xin mRNA Enteromix của Nga đã bị thổi phồng quá mức. 

Theo giáo sư Lennard Lee, làm việc tại Đại học Oxford (Anh) và là bác sĩ chuyên khoa ung thư, cho biết phát triển và phê duyệt vắc xin ung thư cần tuân theo trình tự rõ ràng.

Quá trình này bắt đầu bằng các nghiên cứu tiền lâm sàng trong phòng thí nghiệm, sử dụng động vậy để đánh giá phản ứng miễn dịch và tính an toàn cơ bản.

Các thử nghiệm trên người giai đoạn một sau đó sẽ kiểm tra tính an toàn và liều lượng trên các nhóm nhỏ bệnh nhân. 

Tiếp theo là thử nghiệm giai đoạn hai trên các nhóm lớn hơn để tìm kiếm các dấu hiệu ban đầu về lợi ích lâm sàng, đồng thời vẫn đảm bảo tính an toàn. 

Thử nghiệm giai đoạn ba gồm các nghiên cứu có đối chứng quy mô lớn để xác nhận hiệu quả của vắc xin.

Song song đó, các cơ quan quản lý sẽ đánh giá chất lượng sản xuất, tính nhất quán và giám sát an toàn. Giáo sư Lee cho biết cần thông qua quy trình cẩn thận, từng bước này mới có thể tin tưởng rằng vắc xin ung thư thực sự an toàn và hiệu quả.

Sẵn có, miễn phí và hiệu quả 100%?

AFP cũng không tìm thấy bằng chứng cho thấy Enteromix đã được công bố rộng rãi, chứ đừng nói việc được phê duyệt sử dụng rộng rãi tại Nga hay bất cứ nơi nào khác trên thế giới.

Ngày 5-9, bà Veronika Skvortsova, đứng đầu Cơ quan Y tế và sinh học liên bang Nga, tuyên bố vắc xin đã vượt qua các thử nghiệm tiền lâm sàng, chứng minh được vắc xin an toàn và có hiệu quả cao.

Tuy nhiên bà Skvortsova cũng cho biết vắc xin đang chờ để được phê duyệt cho giai đoạn thử nghiệm tiếp theo.

Ngoài ra cũng không có bằng chứng chứng minh Enteromix là "thuốc chữa ung thư" với 100% hiệu quả.

Bà Skvortsova cho biết vắc xin tập trung vào ung thư đại trực tràng, và có thể mở rộng để điều trị hai loại ung thư khác là u nguyên bào thần kinh đệm (một dạng u não ác tính) và ung thư hắc tố da. Điều này có nghĩa là Enteromix không phải là thuốc chữa mọi loại ung thư.

Theo bà Skvortsova, các thử nghiệm tiền lâm sàng "đã chứng minh tính an toàn và hiệu quả cao của vắc xin trong việc giảm kích thước khối u và làm chậm tốc độ phát triển khối u ở mức 60 - 80%".

Trước đó tháng 12-2024, ông Andrey Kaprin, Tổng giám đốc Trung tâm Y học quốc gia về xạ trị thuộc Bộ Y tế Nga, cho biết Enteromix sẽ có giá khoảng 3.500 USD cho mỗi lần điều trị, song bệnh nhân sẽ nhận vắc xin miễn phí.

Ngoài ra việc phát triển vắc xin rất phức tạp nên gần như không có khả năng để Enteromix sẵn có trong năm 2025.

Tóm lại, việc nghiên cứu và phát triển vắc xin ngừa ung thư của Nga rất hứa hẹn, song các thông tin thổi phồng quá mức đang lan truyền trên mạng về Enteromix có thể khiến công chúng hiểu lầm.