Tuổi Trẻ Startup Award: Kể chuyện rác tái chế cùng WINDOU

Gia đình làm nghề thu gom, tái chế nên từ nhỏ Nguyễn Đình Phong gặp không ít người thu gom ve chai, rác tái chế mưu sinh vừa nhọc nhằn, công việc độc hại mà lại bấp bênh.

Ký ức tuổi thơ ấy đã thành động lực thôi thúc Phong xây dựng dự án WINDOU, một nền tảng công nghệ mong muốn kết nối và tạo giá trị mới từ rác thải tái chế.

Khởi nghiệp từ ký ức tuổi thơ

Không chỉ là ứng dụng thu gom rác, WINDOU hướng đến nền tảng giáo dục, tạo dựng ý thức cho cộng đồng về tín chỉ carbon, mang lại cơ hội cho người tham gia. Ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) và nguyên tắc của kinh tế tuần hoàn, dự án kỳ vọng phần nào góp lời giải cho bài toán công bằng, hiệu quả và bền vững trong xử lý rác thải hiện nay.

Phong luôn băn khoăn vì sao người nhặt ve chai đang góp phần bảo vệ môi trường nhưng lại không mấy được coi trọng, nếu không muốn nói là đang đối mặt với hiểm nguy từ nhựa, kim loại độc hại mỗi ngày! Quan sát công việc của gia đình và tìm hiểu, anh nói có ba vấn đề lớn trong nghề thu gom tái chế.

Công việc tự phát không cố định, phụ thuộc vào nhu cầu rời rạc của người dân khiến công việc không ổn định. 

Rác thải nhựa, kim loại hay hóa chất trong rác tiềm ẩn nhiều nguy cơ với sức khỏe khi họ tiếp xúc trực tiếp mà chưa qua xử lý ban đầu. Chưa kể nhiều loại vật liệu hoàn toàn có thể tái sử dụng nhưng vẫn bị bỏ đi. Điều này khiến vòng đời của rác bị cắt đứt, gây tổn hại nghiêm trọng cho môi trường.

"Tôi muốn xây dựng một nền tảng thông minh giúp phân loại, kết nối và xử lý rác tái chế một cách bài bản. Thay vì bỏ rác, WINDOU khuyến khích người dùng quét mã, phân loại và biết rõ tín chỉ carbon của từng sản phẩm. Họ không chỉ nâng cao nhận thức mà còn có thể chuyển đổi rác tái chế thành nguồn lợi kinh tế nhờ kết nối với đơn vị thu gom chuyên nghiệp", Phong nói.

Qua WINDOU, người dùng có thể biết rõ mức độ giảm phát thải khi tái chế một chai nhựa, đồng thời tích lũy giá trị để trao đổi trên các sàn giao dịch carbon. Đây là cách tiếp cận khá mới mẻ, đưa câu chuyện rác tái chế từ một công việc lao động giản đơn trở thành một phần của nền kinh tế xanh.

Tăng nhận thức về phát triển bền vững

Đình Phong đang là sinh viên năm 3 ngành kỹ thuật cơ khí Trường đại học VinUni. Thành lập tháng 2-2024, WINDOU qua hơn một năm xây dựng và chọn hướng phát triển dựa trên thế mạnh của AI, tập trung đẩy mạnh R&D. AI thể hiện rõ ở tính năng quét, phân tích và định lượng tín chỉ carbon từ rác thải.

Người dùng chụp hình chai nhựa, lon kim loại hay bao bì, hệ thống sẽ ước tính lượng phát thải carbon nếu rác bị bỏ đi và tính toán mức tiết kiệm khi tái chế. Tuy vậy cái khó nhất là Việt Nam gần như chưa có hệ thống dữ liệu chuẩn về đặc tính rác thải tái chế. Vì thế nhóm buộc phải xây dựng, gắn nhãn thủ công nên cũng phần nào hạn chế độ chính xác.

Dẫu vậy dự án vẫn nhận được nhiều hỗ trợ từ hệ sinh thái khởi nghiệp. Phong cùng cộng sự có dịp tiếp cận các mentor, quỹ đầu tư, chuyên gia và nhận nhiều góp ý chiến lược. Phong nói môi trường khởi nghiệp sôi động trong nước giúp các bạn thêm niềm tin vào con đường đang đi.

Với WINDOU, các bạn mong cộng đồng hiểu đúng về giá trị môi trường và kinh tế của rác thải tái chế, cũng là chuẩn bị cho thị trường tín chỉ carbon vốn được dự báo sẽ bùng nổ tại Việt Nam từ nay đến năm 2030. "Chưa chắc dự án đã đi xa song bộ dữ liệu về rác thải tái chế chúng tôi đang làm có thể trở thành nền tảng cho các doanh nghiệp và tổ chức", Phong nói.

Nỗ lực ấy được ghi nhận với ngôi quán quân bảng sản xuất và tiêu dùng có trách nhiệm cuộc thi "Tìm kiếm giải pháp phát triển bền vững đa phương tiện toàn cầu" 2024 do UNESCO tổ chức. Dự án cũng lọt vào top 10 dự án trẻ khởi nghiệp tại hai cuộc thi: Startup Wheel 2024 và UAVS Startup Challenge.