Từ 1-1-2026, cần lưu ý gì khi chở trẻ trên ô tô?

Theo Luật Trật tự an toàn giao thông đường bộ, kể từ 1-1-2026, trẻ em dưới 10 tuổi và chiều cao dưới 1,35m sẽ không được ngồi cùng hàng ghế với người lái xe (trừ loại xe ô tô chỉ có một hàng ghế).

Đồng thời, người lái xe phải sử dụng và hướng dẫn sử dụng thiết bị an toàn phù hợp cho trẻ em.

"Bảo vệ trẻ em tốt hơn"

Theo đại diện Cục Cảnh sát giao thông, nội dung trên được quy định là Quy tắc giao thông trong luật. Việc trang bị thiết bị an toàn cho trẻ dưới 10 tuổi và chiều cao dưới 1,35m, áp dụng đối với mọi loại ô tô, không loại trừ xe nào. 

Nghị định 168 đã quy định mức phạt vi phạm đối với tài xế xe ô tô, chủ xe và tài xế xe kinh doanh vận tải. Trong đó bao gồm cả xe kinh doanh vận tải chuyên chở trẻ mầm non, học sinh tiểu học và kết hợp đưa đón trẻ em mầm non, học sinh tiểu học.

PGS.TS Phạm Việt Cường - Giám đốc Trung tâm nghiên cứu chính sách và phòng chống chấn thương Trường ĐH Y tế công cộng - đánh giá đây là quy định rất tiến bộ, giúp bảo vệ tốt hơn với trẻ em trên ô tô. Đồng thời tiêu chuẩn mà Việt Nam quy định hiện nay có tính hợp lý và thực tiễn cao (dưới 10 tuổi và dưới 1,35m). Các tiêu chuẩn này được đánh giá là mức trung bình tiên tiến mà thế giới đang áp dụng. 

"Báo cáo an toàn giao thông đường bộ toàn cầu WHO (2023) có nêu phần lớn các quốc gia phát triển có quy định rất cụ thể về thiết bị an toàn cho trẻ em trên ô tô. Tính đến nay đã có gần 100 quốc gia ban hành luật trẻ em khi tham gia giao thông trên ô tô cá nhân phải sử dụng thiết bị an toàn" theo ông Cường.

Tài xế xe kinh doanh vận tải băn khoăn

Luật Trật tự an toàn giao thông đường bộ định nghĩa: Thiết bị an toàn cho trẻ em là thiết bị có đủ khả năng bảo đảm an toàn cho trẻ em ở tư thế ngồi hoặc nằm trên xe ô tô, được thiết kế để giảm nguy cơ chấn thương cho người dùng trong trường hợp xảy ra va chạm hoặc xe ô tô giảm tốc độ đột ngột, bằng cách hạn chế sự di chuyển của cơ thể trẻ em. 

Khuyến cáo từ Ủy ban An toàn giao thông quốc gia cho rằng thiết bị an toàn cho trẻ em trên xe ô tô có thể bao gồm một số loại cụ thể: nôi trẻ em sơ sinh (thường < 2 tuổi); ghế trẻ em nhỏ (cho trẻ 2-6 tuổi) và các loại ghế nâng và đệm nâng (cho trẻ 6-10 tuổi).

Sau ba ngày tham khảo thị trường, anh Mai Tiến Thành (phường Kiến Hưng, Hà Nội) đã chọn được ghế nâng cho con gái với giá 790.000 đồng. Thường xuyên di chuyển về quê cách Hà Nội chừng 150km, anh nói nếu cha mẹ làm gương cho con cái về việc chấp hành quy định giao thông thì sẽ hình thành ý thức tự bảo vệ mình cho trẻ từ sớm. 

"Nắm bắt được quy định của Nhà nước và cũng là để an toàn cho con nên tôi trang bị sớm. Cháu cũng rất thích khi có ghế này", anh nói và cho biết thêm những thiết bị an toàn này dễ dàng mua ở các cửa hàng bán đồ trẻ em, đa dạng chủng loại và mẫu mã.

Trong khi đó, anh L.D.H. (lái xe taxi công nghệ) bày tỏ băn khoăn bởi nếu nhận khách có trẻ em thì phải trang bị thêm ghế an toàn. "Khi chở khách có trẻ em xong tôi không biết phải cất ghế này ở đâu để nhận cuốc khách khác. Hơn nữa nếu gặp gia đình 2, 3 con nhỏ thì sẽ phải trang bị số ghế sao cho đủ và phù hợp" - anh H. nói.

Đề xuất có lộ trình

Trao đổi với Tuổi Trẻ, TS Trần Hữu Minh - Chánh văn phòng Ủy ban An toàn giao thông quốc gia - cho biết theo quy định hiện nay tất cả các chuyến đi bằng ô tô có trẻ em dưới 10 tuổi và chiều cao dưới 1,35m đều cần thực hiện đúng quy định. 

Tuy nhiên, thực tế nên tập trung triển khai quy định với xe con cá nhân trước, vì đây là loại xe có thể di chuyển ở tốc độ cao trên cao tốc (tốc độ tối đa 120km/h), tần suất trẻ em sử dụng cao (xe gia đình) và bố mẹ người giám hộ luôn biết trước được nhu cầu này. Đồng thời cần quy định xe chở học sinh mầm non và tiểu học cần có dây bảo hiểm chuyên dụng thiết kế phù hợp với lứa tuổi.

Với vận tải công cộng, xe kinh doanh vận tải khác, ông Minh cho rằng nên có lộ trình dài hơn để có thể chuẩn bị hoặc có quy định riêng vì vận tải công cộng có tốc độ thấp, hoạt động trong đô thị; phương tiện vận tải công cộng thường có tiêu chuẩn an toàn cao hơn. 

Đồng thời còn có khó khăn trong đáp ứng nhu cầu ngẫu nhiên chở trẻ em trong vận tải công cộng và kinh doanh vận tải. "Bởi vậy trong hướng dẫn triển khai nên cân nhắc quy định "trừ xe ô tô kinh doanh vận tải hành khách theo quy định của pháp luật", theo ông Trần Hữu Minh.

Ủy ban An toàn giao thông quốc gia đã có kiến nghị cơ quan soạn thảo loại trừ quy định này cho xe kinh doanh vận tải và xe vận tải công cộng, chỉ áp dụng với xe cá nhân. 

Ông Minh cho hay với xe kinh doanh vận tải và vận tải công cộng thì nên triển khai theo lộ trình, bước đầu là khuyến khích và yêu cầu bắt buộc cung cấp thông tin về sự sẵn có của thiết bị trên từng chuyến để người dân có thể lựa chọn theo nhu cầu của mình. Chẳng hạn nếu phụ huynh có trẻ em đi xe kinh doanh vận tải thì có thể chọn và đặt vé với những chuyến có cung cấp thiết bị an toàn cho trẻ.