TP.HCM dự kiến chi hơn 1.500 tỉ đồng nâng cấp, xây bến tàu phát triển giao thông thủy

TP.HCM dự kiến đầu tư hơn 1.500 tỉ đồng phát triển giao thông thủy giai đoạn 2025-2030, hướng tới kết nối liên vùng và khai thác tiềm năng du lịch.

Nội dung được nêu tại hội thảo Phát triển giao thông thủy kết nối vận tải hành khách và du lịch TP.HCM giai đoạn 2025 - 2030, do Viện Nghiên cứu phát triển TP.HCM tổ chức ngày 9-9.

Phát biểu tại hội thảo, ông Trần Thanh Bình - Viện Nghiên cứu phát triển TP.HCM - nhận định TP.HCM mới với lợi thế từ hệ thống sông ngòi dày đặc, liên thông đã mở ra tiềm năng lớn cho việc phát triển giao thông thủy.

Tuy nhiên, hạ tầng giao thông thủy và hạ tầng du lịch ven sông tại TP.HCM vẫn còn nhiều hạn chế, thiếu đồng bộ và chưa được khai thác hiệu quả. "Điều này đặt ra yêu cầu cấp bách về việc xây dựng một chiến lược phát triển bài bản, bền vững và hiện đại để khai thác tối đa nguồn tài nguyên sông nước tự nhiên quý giá", ông Bình nói.

Trình bày đề án phát triển giao thông thủy kết hợp du lịch TP.HCM giai đoạn 2025-2030 tại hội thảo, ông Lê Thanh Hải, giám đốc Trung tâm Tư vấn ứng dụng kinh tế (Viện Nghiên cứu phát triển TP.HCM), nhấn mạnh hoạt động du lịch gắn với giao thông thủy ở TP.HCM, Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu (trước đây) đã hình thành nhưng còn rời rạc, thiếu tính liên kết vùng.

Tại TP.HCM, các tuyến buýt sông số 1 Bạch Đằng - Linh Đông, du thuyền ngắm cảnh, tour nhà hàng nổi đã thu hút khách nhưng chủ yếu phục vụ tham quan nội đô, chưa có tuyến liên tỉnh.

Ở Bình Dương (cũ), một số tour trải nghiệm nông nghiệp ven sông Sài Gòn mới chỉ khai thác thử nghiệm, quy mô nhỏ, thiếu dịch vụ đi kèm.

Trong khi đó, tuyến tàu cao tốc TP.HCM - Vũng Tàu (cũ) phát triển mạnh, lượng khách tăng vào cuối tuần nhưng chưa hình thành sản phẩm du lịch chuyên biệt dọc sông và ven biển.

Các hạn chế lớn được chỉ ra gồm: cơ chế phối hợp quản lý chưa đồng bộ, thủ tục hành chính còn chậm; hạ tầng bến bãi thiếu; sản phẩm du lịch đơn điệu, chưa khai thác tiềm năng sinh thái - lịch sử ven sông.

Đề án phát triển giao thông thủy giai đoạn 2025 - 2030 đặt mục tiêu hình thành mạng lưới kết nối liên hoàn giữa 3 địa phương.

Các tuyến nội đô sẽ được thiết kế để tăng cường kết nối cho các khu đô thị mới phát triển nhanh như Thủ Thiêm, Phú Mỹ Hưng, các khu dân cư đông đúc và các cửa ngõ quan trọng.

Các tuyến liên đô bao gồm các tuyến thượng lưu, hạ lưu và phà biển, là chìa khóa để hiện thực hóa tầm nhìn kết nối vùng, tạo ra các hành lang kinh tế - du lịch chiến lược, liên kết chặt chẽ trung tâm công nghiệp (Bình Dương cũ), trung tâm đô thị (TP.HCM) và trung tâm du lịch biển (Cần Giờ - Vũng Tàu cũ).

Các bến trung tâm hiện hữu như bến Bạch Đằng (TP.HCM) và bến Cầu Đá (Vũng Tàu cũ) sẽ được nâng cấp, mở rộng để trở thành các đầu mối vận tải khách liên vùng hiện đại. Song song đó, một loạt bến mới sẽ được xây dựng tại các vị trí chiến lược như Thủ Dầu Một, Phú Mỹ Hưng, Hiệp Phước, Long Sơn.

Cùng với đó, một mạng lưới các trạm dừng chân và điểm dịch vụ du lịch ven sông (nhà hàng, khu bán đặc sản, điểm check-in) sẽ được quy hoạch và đầu tư xây dựng dọc theo các tuyến.

Đề án hướng tới phát triển sản phẩm du lịch sinh thái và cộng đồng tại Cần Giờ, Lái Thiêu; khai thác văn hóa làng chài Long Sơn; xây dựng các tour liên vùng theo chủ đề văn hóa, lịch sử, ẩm thực; đồng thời triển khai mô hình buýt sông kết hợp du lịch, vừa phục vụ đi lại thường xuyên vừa cho thuê nguyên chuyến.

Giai đoạn 2025 - 2030, TP.HCM sẽ tập trung hoàn thiện hệ thống buýt sông nội vùng và kết nối bước đầu đến Bình Dương, Bà Rịa - Vũng Tàu (cũ). 

Giai đoạn 2030 - 2050 sẽ mở rộng tuyến dài hơn, đầu tư đội tàu hiện đại, phát triển chuỗi dịch vụ ven sông - ven biển đồng bộ.

Tổng mức đầu tư dự kiến hơn 1.573 tỉ đồng, theo hình thức PPP (đối tác công tư) - hợp đồng xây dựng - sở hữu - kinh doanh (BOO), với cam kết không dùng trợ giá ngân sách. Doanh thu của dự án chủ yếu kỳ vọng từ các dịch vụ thương mại phụ trợ, nên tiến độ giao đất và phê duyệt quy hoạch bến bãi sẽ quyết định sự sống còn của dự án.

Các chuyên gia tại hội thảo nhấn mạnh để đề án khả thi, TP.HCM và các địa phương liên quan cần đột phá trong cải cách thủ tục hành chính, tạo cơ chế phối hợp hiệu quả, qua đó tận dụng tiềm năng sông nước để phát triển giao thông và du lịch bền vững.