TPHCM chuyển đổi 400.000 xe máy xăng sang xe điện thế nào?

TPO - TPHCM đặt mục tiêu chuyển đổi 400.000 xe máy xăng sang xe điện, trong đó ưu tiên triển khai với nhóm tài xế công nghệ và giao hàng. Để hiện thực hóa mục tiêu này, thành phố đề xuất loạt chính sách hỗ trợ như cho vay ưu đãi, miễn thuế VAT, lệ phí trước bạ… nhằm khuyến khích chuyển đổi phương tiện theo hướng xanh và bền vững.

Chuyển 80% xe công nghệ sang xe điện trong 2 năm đầu

TPHCM đang từng bước hiện thực hóa mục tiêu phát triển giao thông xanh bằng cách hoàn thiện đề án chuyển đổi 400.000 xe máy xăng sang xe điện. Trong đó, nhóm tài xế công nghệ được xác định là trọng tâm ưu tiên do đặc thù hoạt động liên tục và phát thải cao.

Theo ông Lê Thanh Hải - Giám đốc Trung tâm Tư vấn ứng dụng Kinh tế, Viện Nghiên cứu phát triển TPHCM (HIDS), kết quả khảo sát cho thấy, tài xế công nghệ là một trong những nguồn phát thải lớn nhất trong nhóm phương tiện hai bánh. Trung bình mỗi tài xế chạy khoảng 100 km/ngày, hoạt động liên tục từ 8 - 12 giờ, tạo ra lượng khí thải đáng kể cho môi trường đô thị.

Khảo sát thực hiện vào năm 2023 trên hơn 400 tài xế của các nền tảng Grab, Be và Gojek cho thấy, với quãng đường khoảng 100 km/ngày, chi phí xăng của tài xế dao động từ 70.000 – 100.000 đồng/ngày. Trong khi đó, chi phí sạc điện với xe điện (Xanh SM) chỉ khoảng 20.000 đồng/ngày. Sự chênh lệch này giúp tài xế tiết kiệm từ 40.000 – 60.000 đồng mỗi ngày, tương đương khoảng 1 triệu đồng mỗi tháng.

Đại diện Viện Nghiên cứu phát triển TPHCM kỳ vọng sẽ chuyển đổi được 80% lượng xe công nghệ từ xe xăng sang điện trong 2 năm đầu nếu chính sách được thông qua và triển khai thực tế. Ảnh: Hữu Huy.

“Nếu dành toàn bộ số tiền tiết kiệm để trả góp mua xe máy điện thì sau khoảng 25 - 30 tháng, tài xế có thể sở hữu hoàn toàn một chiếc xe điện. Đây là lý do khiến chúng tôi tin rằng việc hỗ trợ chuyển đổi là hoàn toàn khả thi”, ông Hải nhận định.

Ngoài ra, Viện cũng đang phối hợp Tổ chức Tài chính vi mô CEP và một số ngân hàng để thiết kế sản phẩm tín dụng phù hợp cho tài xế công nghệ. Cụ thể, các gói vay mua xe điện thời hạn 24-30 tháng với mức trả góp tương đương khoản tiết kiệm từ tiền xăng. Song song đó, TPHCM sẽ vận dụng Nghị quyết 198 để hỗ trợ ít nhất 2% lãi suất cho khoản vay mua xe điện. Nếu lãi suất thương mại ở mức 8%, tài xế chỉ phải trả 6%, phần còn lại được ngân sách chi trả.

Ông Hải cho biết, các hãng sản xuất xe điện hai bánh cam kết triển khai chính sách ưu đãi riêng để đồng hành cùng TPHCM trong quá trình chuyển đổi. Để thúc đẩy điều này, thành phố đề xuất hỗ trợ doanh nghiệp bằng cách giảm lãi suất vay ít nhất 2% với điều kiện các hãng phải giảm giá bán xe cho người dùng.

Viện cũng sẽ tham mưu UBND TPHCM kiến nghị lên Trung ương một loạt chính sách hỗ trợ như: miễn lệ phí trước bạ cho xe điện đăng ký mới trong vòng 2 năm kể từ khi chính sách ban hành, miễn thuế VAT cho tài xế công nghệ sử dụng xe điện, cũng như miễn thuế VAT trên từng đơn hàng mà họ thực hiện.

“Nếu chính sách được thông qua và đi vào thực tế, chúng tôi kỳ vọng trong 2 năm đầu có thể chuyển đổi 80% lượng xe công nghệ từ xăng sang điện. Trong 3 – 5 năm tiếp theo, có thể chuyển đổi hoàn toàn”, ông Hải cho hay.

Đại diện Viện Nghiên cứu phát triển TPHCM cho biết đơn vị đang xây dựng kế hoạch tổng thể và dự kiến sẽ có bản dự thảo chính sách trong tháng 6, đồng thời tổ chức hội thảo tham vấn để hoàn thiện trước khi trình UBND TPHCM vào tháng 7 tới.

Cần nhiều chính sách ưu đãi

Theo PGS.TS Vũ Anh Tuấn, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Giao thông vận tải Việt Đức (Trường Đại học Việt Đức), để đạt mục tiêu giảm ùn tắc và giảm phát thải, cần xây dựng mô hình giao thông khép kín, vận hành hoàn toàn bằng điện – từ metro đến xe buýt, xe ôm công nghệ, xe đạp…

Tài xế chờ nhận xe tại điểm giao xe của hãng xe điện Xanh SM ở quận Gò Vấp, TPHCM. Ảnh: Hữu Huy.

“Chúng ta đã có đầy đủ các loại phương tiện điện sản xuất trong nước và đây là lợi thế rất lớn. Vấn đề còn lại là chính sách. Những quốc gia chuyển đổi nhanh như Trung Quốc hay các nước Bắc Âu đều có sự dẫn dắt mạnh mẽ từ Nhà nước”- ông Tuấn cho biết.

Từ đó, chuyên gia này đề xuất Nhà nước cần thúc đẩy các chính sách khuyến khích chuyển đổi năng lượng: miễn giảm thuế, phí cho doanh nghiệp sản xuất xe điện; hỗ trợ hạ tầng như trạm sạc, đất đai; phân vùng phát thải… Đồng thời, cần có chính sách tài chính hỗ trợ người dân chuyển sang sử dụng phương tiện xanh...

Ông Ngô Hải Đường - Trưởng phòng Quản lý vận tải đường bộ, Sở Xây dựng TPHCM - cho biết, hiện nay ngành giao thông thành phố đang thực hiện giai đoạn 2 của Đề án kiểm soát khí thải phương tiện giao thông.

Theo đó, Thành phố đang xây dựng chính sách khuyến khích, ưu đãi và lộ trình đối với các cá nhân, hộ gia đình, hợp tác xã, doanh nghiệp thực hiện chuyển đổi phương tiện giao thông từ sử dụng nhiên liệu hóa thạch sang sử dụng năng lượng sạch, năng lượng xanh và lộ trình thực hiện. Trong đó, bao gồm: taxi, xe công nghệ, xe hợp đồng, xe khách và xe tải, phương tiện cá nhân, ô tô và phương tiện thuộc quản lý bởi các đơn vị hành chính công, các doanh nghiệp nhà nước và doanh nghiệp tư nhân.

“Sở Xây dựng đang chủ trì xây dựng dự thảo Nghị quyết về kiểm soát khí thải phương tiện giao thông, trong đó có bổ sung phần đánh giá tác động sau khi thành phố hoàn tất việc tinh gọn bộ máy hành chính. Dự thảo này dự kiến hoàn thành và trình UBND TPHCM vào quý IV” - ông Ngô Hải Đường thông tin.