Tinh gọn trường nghề ra sao?

Mạng lưới các cơ sở giáo dục nghề nghiệp trên cả nước hiện được đánh giá nhỏ lẻ, manh mún và cần sớm được tinh gọn mạnh mẽ và nhanh chóng để đảm bảo hoạt động phát huy được hiệu quả tối đa.

Theo Kế hoạch sắp xếp đơn vị sự nghiệp công lập, doanh nghiệp nhà nước, tổ chức bên trong hệ thống hành chính nhà nước do Ban Chỉ đạo về tổng kết thực hiện nghị quyết số 18-NQ/TW của Chính phủ ban hành, việc sáp nhập, tinh gọn các trường thuộc hệ thống giáo dục nghề nghiệp được đánh giá là yêu cầu bắt buộc trong thời gian tới.

Giảm mạnh số lượng

Cụ thể, đối với những đơn vị sự nghiệp công lập ngoài cơ cấu tổ chức thuộc các bộ, cơ quan ngang bộ, ban chỉ đạo yêu cầu tập trung sắp xếp, tổ chức lại các cơ sở giáo dục nghề nghiệp hiện có đảm bảo tinh gọn, hiệu quả, đạt chuẩn.

Riêng ở địa phương phải sắp xếp theo hướng tinh gọn, giảm đầu mối, nâng cao chất lượng hoạt động. Cụ thể, yêu cầu hợp nhất trung tâm giáo dục nghề nghiệp, trung tâm giáo dục thường xuyên thành trung học nghề tương đương cấp trung học phổ thông trực thuộc Sở GD-ĐT để cung ứng dịch vụ công theo khu vực liên phường, liên xã.

Đặc biệt yêu cầu tối đa mỗi tỉnh,TP không có quá ba trường dạy nghề để đào tạo lao động lành nghề phục vụ phát triển kinh tế - xã hội, thu hút đầu tư ở địa phương (không tính các trường tự bảo đảm chi thường xuyên trở lên).

TS Trần Thanh Hải - hiệu trưởng Trường cao đẳng Viễn Đông - phân tích định hướng tinh gọn để tăng hiệu quả hoạt động của các cơ sở giáo dục nghề nghiệp là hoàn toàn chính xác, tránh việc các trường hoạt động dàn trải, manh mún, đặc biệt ở các địa phương.

Ông Hải phân tích yêu cầu "tối đa mỗi tỉnh, TP không có quá ba trường dạy nghề" ở đây phải hiểu là sẽ "dẹp" những trường công mà Nhà nước đảm bảo chi thường xuyên. Tức đa số các trường này hiện vẫn đang hoạt động không hiệu quả, chưa thể tự đảm bảo chi thường xuyên mà phải dựa hoàn toàn vào ngân sách nhà nước. Riêng các cơ sở giáo dục nghề nghiệp công lập đang hoạt động tốt có thể tự đảm bảo chi thường xuyên vẫn sẽ tiếp tục hoạt động.

Riêng yêu cầu "hợp nhất trung tâm giáo dục nghề nghiệp, trung tâm giáo dục thường xuyên thành trung học nghề", TS Trần Thanh Hải cho rằng đây là hướng đi đúng với xu hướng đào tạo nghề ở các nước phát triển như Đức, Nhật...

Trường tư cũng...tinh gọn

Trước sáp nhập, các trường nghề thuộc hệ thống giáo dục nghề nghiệp trên địa bàn TP.HCM đã có dấu hiệu tinh gọn, thậm chí ở cả khối tư thục. Năm 2024, trong báo cáo gửi Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội về tình hình xã hội hóa giáo dục nghề nghiệp trên địa bàn, UBND TP.HCM cho biết tính đến ngày 31-12-2023, TP.HCM (cũ) thông tin hiện còn 301 cơ sở giáo dục nghề nghiệp tư thục, gồm 32 trường cao đẳng, 40 trường trung cấp, 49 trung tâm giáo dục nghề nghiệp và 180 cơ sở hoạt động đào tạo nghề. Con số này đã giảm tới 177 cơ sở so với năm 2019 (từ 478 xuống còn 301).

Sau sáp nhập với tỉnh Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu, TP.HCM (mới) hiện có khoảng 400 cơ sở giáo dục nghề nghiệp, gồm 74 trường cao đẳng, 71 trường trung cấp và phần còn lại là các trung tâm giáo dục nghề nghiệp, giáo dục thường xuyên.

"Bên cạnh việc tinh gọn những đơn vị không hoạt động hiệu quả cần tăng cường gắn kết với doanh nghiệp thông qua mô hình đào tạo theo đơn đặt hàng để sinh viên vừa học vừa thực hành tại nhà máy, công ty. Đội ngũ giảng viên cũng phải được chuẩn hóa và gắn với thực tiễn, thu hút chuyên gia từ doanh nghiệp tham gia giảng dạy", một chuyên gia về giáo dục nghề nghiệp nói.