'Tiền điện không mọc trên cây...'

Hồi nhỏ, tôi thường bị mẹ rầy vì cái tật quên tắt điện. Mỗi lần đi ra khỏi phòng mà để đèn sáng là bị nhắc nhở: 'Tiền điện không mọc trên cây đâu con!'. Khi ấy tôi chỉ nghĩ mẹ khó tính. Lớn lên, tôi mới hiểu việc bật - tắt một bóng đèn không chỉ là chuyện hóa đơn, mà là chuyện tương lai xanh cho tất cả mọi người.

Tôi sinh ra và lớn lên ở vùng quê xa xôi của tỉnh Tây Ninh - nơi mùa khô nắng cháy da, mùa mưa thì ngập nước. Mấy năm gần đây, hạn hán đến sớm, mực nước hồ Dầu Tiếng xuống thấp, lúa thất mùa, điện hay mất - tất cả như một lời cảnh tỉnh: biến đổi khí hậu không còn là chuyện ở đâu xa.

Từ lúc đó, tôi bắt đầu thay đổi cách tiêu dùng điện trong gia đình mình. Tôi thay toàn bộ đèn sợi đốt bằng đèn LED. Tôi thay tủ lạnh cũ bằng loại có dán nhãn tiết kiệm năng lượng. Tôi lắp thêm hệ thống điện mặt trời hòa lưới - ban ngày phát điện, ban đêm dừng lại nên tháng nào tiền điện cũng giảm một nửa. Tôi còn cài ứng dụng điều khiển thiết bị từ xa trên điện thoại - dù đang ở cơ quan, biết rất rõ cái máy lạnh ở nhà đã tắt chưa.

Chưa thể thay đổi thế giới, nhưng có thể thay đổi từ ngôi nhà của mình

Việc sử dụng điện một cách có trách nhiệm không làm tôi “khó sống”, mà ngược lại, cho tôi cảm giác mình đang làm đúng. Khi mình tiết kiệm một số điện, có nghĩa là nhà máy điện kia sẽ đỡ xả ra một ít khí CO₂. Khi mình chọn dùng năng lượng tái tạo là mình đang nói không với than đá. Khi mình hướng dẫn con mình tắt điện trước khi ra khỏi phòng là đang gieo vào đầu trẻ một hạt giống xanh - nhỏ thôi, nhưng rồi sẽ lớn lên thành ý thức sống bền vững.

Tôi không đơn độc. Ở khu phố tôi, anh Tư - một cán bộ hưu trí đã vận động bà con lắp bóng đèn năng lượng mặt trời cho hẻm nhỏ. Buổi tối, cả con đường sáng lên mà không tốn một đồng tiền điện. Ở trường tiểu học gần nhà, cô giáo chủ nhiệm phát động phong trào “Lớp học tắt quạt trước khi ra chơi”, học trò làm theo răm rắp. Những chuyện nhỏ nhưng cộng lại là cả một dòng chảy âm thầm của ý thức cộng đồng.

Tôi gọi đó là “cuộc chuyển đổi số trong từng hộ gia đình”. Bởi vì không chỉ là thay thiết bị mà là thay đổi tư duy. Chúng ta không tiêu dùng theo thói quen cũ mà theo dữ liệu, theo công nghệ. Ta dùng điện theo nhu cầu không theo cảm tính. Và mỗi thao tác bật - tắt - điều chỉnh, giờ đây đều có thể làm qua một cú chạm trên điện thoại thông minh.

Tiết kiệm điện không còn là khẩu hiệu. Đó là hành động thiết thực, khả thi và bắt đầu từ mỗi người. Tôi chưa thể thay đổi thế giới, nhưng tôi có thể thay đổi ngôi nhà của mình. Và nếu mỗi ngôi nhà đều thay đổi, thì cả hành tinh này cũng sẽ có cơ hội.

Giờ đây, mỗi khi ra khỏi phòng tôi tắt điện như một phản xạ và không sợ mẹ mắng “Tiền điện không mọc trên cây đâu con!”. Tôi hiểu thêm rằng, mỗi lần tắt đèn là một lần bật hy vọng - hy vọng cho một tương lai xanh, cho một Việt Nam an toàn trước biến đổi khí hậu, và cho những thế hệ mai sau được sống dưới bầu trời trong lành.