“Thu hồi đất dự án thương mại, nên để dân và doanh nghiệp tự thỏa thuận”

(Dân trí) - Theo GS Hoàng Văn Cường, với các dự án thương mại, dịch vụ, nên để doanh nghiệp và người dân tự thỏa thuận. Trường hợp đặc biệt khi đa số hộ dân (75-80%) đã đồng thuận mới tiến hành thu hồi bắt buộc.

Chiều 10/9, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà chủ trì cuộc họp nghe báo cáo tiếp thu ý kiến thành viên Chính phủ đối với Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đất đai năm 2024 (Dự thảo Luật).

Quyền Bộ trưởng Nông nghiệp và Môi trường Trần Đức Thắng cho biết dự thảo Luật  lần này tập trung vào 3 nhóm nội dung.

Nhóm 1 là sửa đổi các nội dung về quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất; thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất; giao đất, cho thuê đất, cho phép chuyển mục đích sử dụng đất; tài chính đất đai, giá đất; về hoàn thiện hệ thống thông tin quốc gia về đất đai, cơ sở dữ liệu đất đai.

Nhóm 2 là các nội dung sửa đổi, bổ sung nhằm tiếp tục đơn giản hóa thủ tục hành chính, cắt giảm điều kiện đầu tư kinh doanh.

Nhóm 3 là các nội dung sửa đổi liên quan đến phân cấp, phân quyền, phân định thẩm quyền để thực hiện chính quyền địa phương 2 cấp.

Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã chỉnh lý một số nội dung lớn, trong đó có việc bổ sung các trường hợp Nhà nước thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng, hoặc trường hợp sử dụng đất để thực hiện dự án thông qua thỏa thuận về nhận quyền sử dụng đất; giao đất, cho thuê đất thông qua đấu giá, đấu thầu; tính chi phí xây dựng hạ tầng vào giá đất, thẩm quyền quyết định bảng giá đất và sửa đổi, bổ sung bảng giá đất…

Nêu ý kiến tại cuộc họp, GS Hoàng Văn Cường, nguyên Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Kinh tế Quốc dân, đề nghị thu hẹp phạm vi Nhà nước thu hồi đất, chỉ áp dụng cho mục đích công cộng, quốc phòng, an ninh.

Với các dự án thương mại, dịch vụ, ông cho rằng nên để doanh nghiệp và người dân tự thỏa thuận, chỉ trong trường hợp đặc biệt khi đa số hộ dân (75-80%) đã đồng thuận mới tiến hành thu hồi bắt buộc.

Nhiều ý kiến cũng cho rằng cần phân định rõ giữa đấu giá và đấu thầu khi giao đất, cho thuê đất. Theo đó, đấu giá chỉ áp dụng với khu đất có hạ tầng, quy hoạch ổn định; còn đấu thầu nhằm chọn nhà đầu tư có năng lực và phương án phát triển tốt nhất, không chỉ dựa trên giá.

Kết luận cuộc họp, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà nhấn mạnh yêu cầu hoàn thiện Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) theo hướng chặt chẽ, minh bạch, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi cho quản lý và thực tiễn thi hành.

Về quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất cấp xã, Phó Thủ tướng đồng ý với đề xuất của Bộ Nông nghiệp và Môi trường là không lập quy hoạch sử dụng đất cấp xã, còn kế hoạch sử dụng đất cấp xã cần gắn chặt với quy hoạch đô thị, nông thôn, bảo đảm hiệu quả không gian.

Đối với quy định bổ sung các trường hợp Nhà nước thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng, Phó Thủ tướng nêu rõ các dự án quốc phòng, an ninh, khu thương mại tự do, trung tâm tài chính quốc tế… thuộc thẩm quyền Thủ tướng và Nhà nước sẽ thu hồi.

Riêng những dự án hạ tầng xã hội như nhà ở xã hội, giáo dục, y tế,… cần có quy định cụ thể. Ngoài ra, Bộ Nông nghiệp và Môi trường cần nghiên cứu quy định giao Thủ tướng phê duyệt quyết định thu hồi đất với những trường hợp đặc biệt.

“Đối với các dự án thuộc diện Nhà nước thu hồi nhưng nhà đầu tư đã thỏa thuận được với phần lớn hộ dân (70-80%), có thể cân nhắc cho phép tiếp tục theo cơ chế thỏa thuận giữa nhà đầu tư và người dân, thay vì bắt buộc Nhà nước phải đứng ra thu hồi, với điều kiện không trái với Nghị quyết số 18”, Phó Thủ tướng nhấn mạnh.

Về xác định giá đất, Phó Thủ tướng đồng tình với quan điểm cần duy trì bảng giá đất 5 năm một lần, kèm hệ số điều chỉnh theo biến động thị trường. Hệ số này phải có phương pháp xác định rõ ràng, căn cứ pháp lý cụ thể và quy định ngưỡng biến động để điều chỉnh.

Về lâu dài cần tiến tới một giá đất thống nhất trên cơ sở dữ liệu đất đai, nhưng trước mắt vẫn phải áp dụng bảng giá và hệ số, theo lời Phó Thủ tướng.