Thi lớp 10 TP.HCM: Gợi ý giải đề thi môn ngữ văn

Sáng 6.6, các thí sinh làm bài thi môn ngữ văn trong kỳ thi lớp 10 năm học 2025-2026 tại TP.HCM. Thanh Niên Online cập nhật gợi ý giải đề thi, nhận xét đề thi môn ngữ văn để phục vụ bạn đọc.

Viết được bài văn nghị luận đảm bảo các yêu cầu.

Học sinh có thể trình bày bằng nhiều cách khác nhau miễn là hợp lý và thuyết phục; cần xem xét trừ điểm các lỗi về hình thức và diễn đạt. Tham khảo cách triển khai và một số nội dung cụ thể sau:

- John Ruskin đã từng nói: "Phần thưởng cao quý nhất cho công sức của một người không phải là những gì anh ta nhận được mà chính là qua đó, anh ta đã trưởng thành như thế nào".

- Quả thực, trưởng thành không chỉ là dấu mốc về độ tuổi mà còn là bước ngoặt trong nhận thức – khi con người bắt đầu nhìn sâu hơn vào thế giới, biết phân biệt đúng sai và trân trọng những điều tử tế dù chúng bị che lấp. Trong hành trình ấy, việc "biết đọc" – hiểu theo nghĩa rộng là khả năng nhận ra những giá trị tốt đẹp bị ẩn giấu – chính là một dấu hiệu rõ ràng của sự trưởng thành.

2. Thân bài.

* Giải thích:

+ Trưởng thành: Trưởng thành không phải là sự lớn lên của thể xác hay dùng vũ lực giương oai, ép buộc người khác phải run sợ hay phục tùng mình mà trưởng thành phải đến từ sự phát triển trong suy nghĩ, cảm xúc của mỗi người và đa số đều bắt nguồn từ những trải nghiệm sống riêng trong cuộc đời chúng ta.

Câu nói khẳng định vai trò, ý nghĩa của việc biết đọc – biết nhận ra những giá trị tốt đẹp đang bị che lấp – là một biểu tượng của sự trưởng thành.

* Luận điểm 1: Tìm hiểu vấn đề

+ Việc đọc sách giúp ta không chỉ nâng cao kiến thức mà còn cải thiện khả năng tư duy, học hỏi và phát triển những kỹ năng quan trọng. Nhưng biết đọc không chỉ là biết mặt chữ mà còn là khả năng nhận ra giá trị ẩn sâu trong con người, sự việc, cuộc sống từ trong những trang sách. Giá trị tốt đẹp bị che lấp: đó có thể là sự thật, lòng tốt, công lý, tình yêu thương,… thường bị che phủ bởi vẻ ngoài tiêu cực, hiểu lầm, hoàn cảnh.

+ Quả thật như vậy, cuộc sống vốn không đơn giản, những gì bạn thấy chưa hẳn là sự thật. Để hiểu được bản chất sự việc hay con người đôi khi chúng ta phải tỉnh táo và biết đọc – đọc từ những trải nghiệm, đọc để thấy được cái tốt, cái đẹp luôn hiện diện ngay cả trong những điều xấu xa nhất.

+ Người trưởng thành là người biết nhìn nhận vấn đề sâu sắc, không vội vàng đánh giá. Trong cuộc sống, có người ăn mặc xuề xoà, ít nói nhưng lại rất tử tế và ngược lại, có người ăn mặc trau chuốt bóng bẩy, nói toàn lời hoa mỹ nhưng tâm hồn lại ích kỉ, thực dụng… Đọc để thấy đằng sau những giận hờn, những lời la mắng đó là cả một tấm lòng yêu thương, đọc để hiểu đôi khi những lời nói dối lại tốt đẹp hơn, lại khiến chúng ta ấm áp hơn.

- Bằng chứng:

+ Xã hội hiện nay luôn khiến chúng ta phải hoài nghi giữa hai mặt tốt-xấu, thiện-ác. Một sự việc gây bão trên mạng, một ca sĩ, diễn viên bị "bóc phốt", một hành động thiện nguyện… có thể dễ dàng định hướng suy nghĩ của chúng ta. Ta phán xét và ném đá một con người qua vài dòng tin lan truyền trên mạng, đến lúc ta hiểu ra sự thật không hẳn thế thì đã quá muộn.Vì thế, hơn bao giờ hết chúng ta càng phải biết "đọc" để tìm ra những chân lý từ những thông tin, xác định những giá trị… Nhà văn Victor Hugo từng nói: "Khi chúng ta mở lòng với nỗi đau của người khác, đó là lúc ta trưởng thành", trưởng thành được thể hiện ở lòng nhân ái, sự thấu cảm.

* Luận điểm 2: Mở rộng nâng cao, phản biện đề:

+ Nếu không biết "đọc" như thế, con người dễ sống hời hợt, phán xét sai, đánh mất cơ hội hiểu và gắn kết với người khác.

+ Một xã hội thiếu những con người biết nhìn ra điều tốt đẹp sẽ dễ rơi vào hoài nghi, vô cảm.

* Giải pháp:

- Bản thân: cần rèn luyện tư duy sâu sắc, lắng nghe và quan sát kỹ lưỡng. Không nên vội vàng đánh giá qua vẻ ngoài. Học cách nhìn nhận điều tốt đẹp trong người khác, trong hoàn cảnh khó khăn.

- Gia đình và nhà trường: cần khuyến khích, giúp trẻ hình thành thói quen đọc và nhận thức sâu sắc, tư duy phản biện. Nhà trường tích hợp vào chương trình học và tổ chức các hoạt động trải nghiệm cho học sinh.

3. Kết bài: Khẳng định quan điểm cá nhân đã trình bày và rút ra thông điệp cho bản thân:

Khi con người học được cách "đọc" thế giới một cách sâu sắc – vượt lên cái nhìn bề mặt để nhận ra sự thật, cái thiện, cái đẹp – đó là lúc họ thực sự trưởng thành. Bởi lẽ, như Victor Hugo từng nói: "Khi chúng ta mở lòng với nỗi đau của người khác, đó là lúc ta trưởng thành." Mỗi người hãy học cách đọc bằng trái tim, bằng trải nghiệm và sự lắng nghe, để không chỉ hiểu người khác mà còn hiểu chính mình – đó mới là con đường vững chắc dẫn đến sự trưởng thành thực sự.