Tay nắm cửa thò thụt - từ xu hướng thiết kế đến bờ vực thảm họa

Tesla được công nhận rộng rãi là thương hiệu ôtô lớn đầu tiên giới thiệu tay nắm cửa điện tử vào năm 2012 với mẫu Model S. Thiết kế này đặc trưng khi cùng mặt phẳng với thân xe (hay còn gọi là tay nắm cửa ẩn) và tự động bật ra khi xe được mở khóa (thò ra, thụt vào). Hãng thậm chí có website riêng chuyên hướng dẫn cách sử dụng kiểu tay nắm cửa này.

Đây là một tính năng thiết kế kỹ thuật tinh tế, hiện được nhiều thương hiệu ôtô làm theo, ví như Land Rover, Porsche, Kia và vô số thương hiệu xe điện Trung Quốc.

Kiểu thiết kế mới được ca ngợi bởi tính thẩm mỹ mang phong cách tương lai và những lợi ích về mặt khí động học vì giảm cản gió. Tuy nhiên, tính toán của Hiệp hội Kỹ sư Ôtô (SAE) cho thấy việc cải thiện chỉ số cản là không đáng kể, trong khi trọng lượng tăng thêm 7-8 kg từ môtơ và kết cấu cơ khí thậm chí có thể làm mất đi mọi lợi ích khí động học.

Tay nắm cửa ẩn còn có những nhược điểm như chi phí cao hơn kiểu cơ khí, với tỷ lệ hỏng hóc cũng cao hơn nhiều lần, góp phần làm tăng chi phí sửa xe.

Nhưng lo ngại lớn nhất liên quan đến an toàn: trong các vụ tai nạn dẫn đến mất điện hoặc hỏa hoạn, tay nắm cửa điện (cả bên ngoài và bên trong) có thể không hoạt động, gây cản trở nghiêm trọng cho nỗ lực cứu hộ và thoát hiểm.

Với tay nắm cửa điện, dù người ngồi ghế trước luôn có chốt vật lý để mở cửa, phải mất vài năm các nhà sản xuất ôtô mới bổ sung tính năng nhả cửa khẩn cấp cho cửa sau. Và ngay cả khi đã có, nhiều hành khách ngồi ghế sau trên xe Tesla vẫn không biết tìm ở đâu hoặc cách vận hành tính năng nhả cửa khẩn cấp.

Trong những năm qua, đã có nhiều trường hợp khiến người sử dụng xe điện có kiểu tay nắm cửa ẩn bị thương hoặc thậm chí tử vong. Tại Trung Quốc, tay nắm cửa bị đóng băng trong thời tiết lạnh giá, hoặc bị chập mạch do mưa lớn khiến hành khách mắc kẹt trong xe, và bỏ lỡ thời gian cứu hộ quan trọng.

Tại Mỹ, ngay cả khi không có tai nạn, nhiều chủ xe Tesla đã phải đập vỡ kính xe để đưa con nhỏ mắc kẹt bên trong ra ngoài, theo một cuộc điều tra do NHTSA tiến hành.

Mới đây, ngày 7/9, một tai nạn giao thông liên quan đến xe điện Tesla ở Đức đã khiến một người lớn và hai trẻ em thiệt mạng do lực lượng cứu hộ không thể mở cửa xe.

Không chỉ người dùng thấy bất tiện, đối mặt nguy cơ bị thương hay thậm chí nguy hiểm đến tính mạng, mà ngay cả đại diện các hãng sản xuất ôtô cũng phản đối thiết kế tay nắm cửa ẩn.

Theo CarNewsChina, Wei Jianjun, Chủ tịch của Great Wall Motor, công khai chỉ trích tay nắm cửa ẩn, cho rằng "đóng góp của chúng vào việc giảm lực cản là không đáng kể", và chúng "nặng, độ kín kém, ồn ào và phụ thuộc vào năng lượng điện, gây nguy hiểm".

CEO của Volkswagen, Thomas Schafer, đề cao thiết kế truyền thống, cho rằng tay nắm cửa phẳng thì tốt, nhưng "rất kinh khủng khi vận hành". Ngay với các sản phẩm của hãng Đức cũng đã có những thay đổi về thiết kế tay nắm cửa. Trong khi mẫu xe ý tưởng ID. Every1 ra mắt đầu năm nay có tay nắm cửa phẳng, thì cả ID. Cross và ID. Polo được giới thiệu tại triển lãm Munich vừa qua đều sử dụng tay nắm cửa truyền thống hơn.

Cũng vào đầu tháng 9, các cơ quan quản lý ngành công nghiệp ôtô Trung Quốc cho biết đang xem xét lệnh cấm tay nắm cửa thò ra, thụt vào ở xe điện hóa vì an toàn.

Lệnh cấm tiềm tàng này được đưa ra sau khi Bộ Công nghiệp và Công nghệ Thông tin (MIIT) khởi xướng việc sửa đổi tiêu chuẩn quốc gia bắt buộc "Yêu cầu Kỹ thuật an toàn đối với tay nắm cửa ôtô" vào tháng 5, đặc biệt giải quyết các rủi ro an toàn do thiết kế tay nắm cửa ẩn hiện nay gây ra. Động thái này được coi là khởi đầu cho một nỗ lực quản lý rộng rãi hơn nhằm tăng cường an toàn ôtô.

Lúc này, Tesla đang xem xét thiết kế lại cách mở cửa xe trong trường hợp khẩn cấp. Giám đốc thiết kế của hãng, Franz von Holzhausen, cho biết trong một podcast hôm 17/9 rằng công ty đang tìm cách kết hợp cơ chế mở cửa thủ công và điện tử để giúp việc thoát ra khỏi xe dễ dàng và nhanh chóng hơn trong "tình huống hoảng loạn".

Không rõ Tesla có đang tìm cách khắc phục lỗi cho tất cả các mẫu xe của hãng hay chỉ những mẫu xe mới, nhưng khó có khả năng kết hợp cả hai cách để mở cửa cho các mẫu xe hiện nay, theo CNN.

Riêng tại Trung Quốc, trong năm nay, ngày càng nhiều xe mới áp dụng thiết kế tay nắm cửa bán ẩn (một nửa cùng mặt phẳng thân xe, phần còn lại hõm vào trong), như Wenjie M8, Chery Fengyun A9L, BYD Seal 06, GAC Aion UT, FAW Audi Q6L e-tron, và sắp tới là Voyah Taishan. Với những nguy cơ về an toàn của kiểu tay nắm cửa ẩn, thậm chí có thể bị cấm sử dụng, thiết kế tay nắm cửa bán ẩn dường như đang dần trở thành một xu hướng mới.

Mỹ Anh