Tăng tốc làm thủ tục bay không giấy tờ

Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo triển khai ứng dụng công nghệ sinh trắc học trên hệ thống định danh và xác thực điện tử VNeID, thực hiện toàn trình tại 100% các cảng hàng không trên toàn quốc. Mục tiêu đến ngày 1.12, hành khách cả nước đi máy bay không cần giấy tờ.

Hoàn thiện hạ tầng ngay trong tháng 10

Để việc triển khai các giải pháp công nghệ phục vụ người dân và doanh nghiệp có ý nghĩa và hiệu quả, trong Chỉ thị số 24 vừa ban hành, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu các bộ, ngành và địa phương liên quan triển khai ứng dụng công nghệ sinh trắc học trên hệ thống định danh và xác thực điện tử VNeID, thực hiện toàn trình tại 100% các cảng hàng không trên toàn quốc, hoàn thành trong tháng 10. Hệ thống này cũng phải được liên thông, ứng dụng tại nhà ga đường sắt đô thị, ga Hà Nội và các bãi đỗ phương tiện trên địa bàn Hà Nội và TP.HCM trong năm nay.

Bên cạnh đó, Bộ Tài chính chỉ đạo Tổng công ty Cảng hàng không VN (ACV) khẩn trương hoàn tất thủ tục mua sắm, đầu tư hạ tầng và trang thiết bị cần thiết nhằm bảo đảm tiến độ triển khai giải pháp ứng dụng công nghệ sinh trắc học gắn với định danh và xác thực điện tử VNeID phục vụ thủ tục hàng không, hoàn thành trước ngày 30.10.

Từ hôm nay 15.9, ACV cần lập tức phối hợp với các hãng hàng không hướng dẫn tất cả hành khách sử dụng căn cước, căn cước công dân hoặc tài khoản định danh điện tử VNeID thực hiện thu nhận sinh trắc học tại quầy làm thủ tục hoặc trên ứng dụng VNeID để đi qua cửa kiểm soát an ninh, cửa lên tàu bay nội địa, trừ trường hợp hành khách sử dụng các loại giấy tờ tùy thân hợp lệ khác.

"Từ ngày 1.12, chỉ làm thủ tục tại quầy đối với hành khách có hành lý ký gửi và hành khách đặc biệt. Tất cả hành khách không thuộc diện nêu trên thực hiện thủ tục toàn trình (mua vé, làm thủ tục, kiểm tra an ninh, lên tàu bay) thông qua giải pháp ứng dụng công nghệ sinh trắc học gắn với định danh và xác thực điện tử VNeID hoặc tại hệ thống Kiosk tự phục vụ tại sân bay", Chỉ thị số 24 nêu rõ.

Thực tế, dịch vụ làm thủ tục bay trực tuyến toàn trình sử dụng sinh trắc học thông qua ứng dụng định danh điện tử VNeID - nền tảng do Bộ Công an phát triển - đã được triển khai lần đầu tiên tại nhà ga T3 - Cảng hàng không quốc tế Tân Sơn Nhất và Cảng hàng không quốc tế Nội Bài từ giữa tháng 4. Sau đó, Cục Cảnh sát quản lý hành chính về trật tự xã hội (C06, Bộ Công an) tiếp tục mở rộng thí điểm tại các sân bay: Đà Nẵng, Phú Quốc, Cam Ranh, Phú Bài, Cát Bi, Cần Thơ, Điện Biên, Buôn Ma Thuột, Rạch Giá, Côn Đảo, Phù Cát, Pleiku, Tuy Hòa, Chu Lai, Đồng Hới, Thọ Xuân.

Theo thông tin từ C06, thời gian triển khai thí điểm từ ngày 17.4 tại 7 sân bay quốc tế Nội Bài, T3 - Tân Sơn Nhất, Đà Nẵng, Phú Quốc, Cam Ranh, Phú Bài, Cát Bi đã ghi nhận một số kết quả tích cực. Cụ thể, Vietnam Airlines đã phục vụ hơn 14.000 lượt hành khách sử dụng giải pháp trên 6.000 chuyến bay (trung bình có 2 hành khách sử dụng giải pháp trên mỗi chuyến bay); Vietjet Air đã phục vụ hơn 10.000 lượt hành khách sử dụng giải pháp trên 3.000 chuyến bay (trung bình có 3 hành khách sử dụng giải pháp trên mỗi chuyến bay). C06 dự tính đến cuối năm 2025, tỷ lệ người dân ứng dụng công nghệ này trong việc thực hiện thủ tục lên máy bay đạt tối thiểu 70% số hành khách bay nội địa qua cửa tự động (bao gồm cả cửa kiểm soát an ninh và cửa lên máy bay) bằng giải pháp ứng dụng định danh, xác thực điện tử và nhận diện sinh trắc học.

Tiện lợi nhưng vì sao chưa nhiều người sử dụng?

Ghi nhận thực tế tại các sân bay, những hành khách sử dụng dịch vụ làm thủ tục bay trực tuyến toàn trình sử dụng sinh trắc học thông qua ứng dụng định danh điện tử VNeID đều bày tỏ rất hài lòng vì tiết kiệm rất nhiều thời gian. Trước đây, việc xác thực giấy tờ tùy thân được thực hiện thủ công, gây mất thời gian và dễ ùn tắc. Với công nghệ định danh sinh trắc học tích hợp trên VNeID, hành khách có thể di chuyển xuyên suốt hành trình mà không cần xuất trình giấy tờ, nhờ hệ thống đối chiếu tự động khuôn mặt khách hàng với dữ liệu từ cơ sở dữ liệu quốc gia. Quy trình này tuân thủ nghiêm ngặt các quy định về bảo vệ dữ liệu cá nhân.

Tuy vậy, số lượng khách hàng chọn phương án ưu việt này chưa nhiều. "Hôm rồi lần đầu tiên tôi bay từ nhà ga T3 - Tân Sơn Nhất, thấy rất nhiều người xếp hàng qua cổng kiểm soát an ninh nhưng những máy kiểm soát tự động ngay bên cạnh thì trống trơn. Tôi cũng thử ra mở ứng dụng VNeID lên, sau đó làm theo hướng dẫn nhưng không làm được. Mấy anh an ninh hàng không hỏi đã đăng ký chưa, nếu chưa đăng ký thì đi qua cổng kiểm soát bình thường. Vì vội đi nên tôi cũng chưa kịp tìm hiểu xem đăng ký thế nào, tại sao phải đăng ký. Nhiều khách đi sau tôi thấy vậy cũng lại trở vào xếp hàng. Tại sân bay Đà Nẵng cũng thế, lối vào cổng an ninh đông nghẹt nhưng chỉ có vài người đi qua cổng tự động", chị Quỳnh Chi (ngụ TP.HCM) chia sẻ.

Đại diện một hãng hàng không lý giải: Có nhiều nguyên nhân khiến số lượng hành khách sử dụng dịch vụ "bay không giấy tờ" thời gian qua chưa nhiều. Thứ nhất, do có nhiều đối tượng hành khách như người nước ngoài, trẻ em, khách chưa cập nhật lên mức độ 2... không dùng được hệ thống này. Thứ hai, hành khách chưa tìm hiểu kỹ về dịch vụ. Cụ thể, VNeID không chỉ thuần ý nghĩa thay thế giấy tờ tùy thân hợp lệ, mà là cả một quy trình làm thủ tục hàng không trực tuyến 3 điểm chạm: Check-in (online hoặc trực tiếp tại quầy); An ninh soi chiếu; Boarding. Theo đó, hành khách nếu check-in online tại nhà thì cần mở ứng dụng VNeID, chọn mục "Dịch vụ khác", tiếp tục vào "Dịch vụ hàng không", chọn "Làm thủ tục trực tuyến", sau đó chọn hãng hàng không và thực hiện xác thực khuôn mặt theo hướng dẫn. Chỉ sau khi xác thực khuôn mặt ở bước check-in, hành khách mới có thể tiếp tục di chuyển qua 2 điểm chạm còn lại tại sân bay. Hành khách đến quầy làm thủ tục tại sân bay có thể yêu cầu nhân viên hàng không hướng dẫn thực hiện xác thực khuôn mặt.

Cũng theo vị đại diện này, còn có một nguyên nhân là hệ thống máy móc chưa đồng bộ, việc tích hợp thông tin còn điểm chênh nên đôi khi sẽ xảy ra trường hợp lỗi, hành khách không sử dụng được, hoặc máy móc cần bảo trì. Chỉ cần một lần trải nghiệm không tốt cũng có thể khiến hành khách cảm thấy "ngại" và quay trở lại với cách làm thủ tục truyền thống. Ngoài ra, việc đấu nối hệ thống giữa ứng dụng VNeID với các hãng hàng không chưa đồng bộ. Hiện trong mục dịch vụ hàng không trên ứng dụng mới hiển thị dịch vụ của 2 hãng Vietnam Airlines và Vietjet. Trong đó, Vietjet chưa chuyển hoạt động sang nhà ga T3 - Tân Sơn Nhất nên hành khách của hãng đi từ đầu TP.HCM vẫn chưa thể sử dụng dịch vụ này. Bamboo Airways và Vietravel Airlines vẫn chưa có thông tin về kế hoạch tích hợp dịch vụ làm thủ tục hàng không tự động trên VNeID.