Lý do Nga mất ngày càng ít xe tăng trong xung đột ở Ukraine

Từ tháng 6 - 8, Nga mất 83 xe tăng và 189 xe chiến đấu bọc thép (AFV). Con số này cho thấy, số lượng xe tăng và xe bọc thép Nga tổn thất trong mùa hè năm nay đã giảm mạnh.

Đây là thông tin do trang web tình báo nguồn mở Oryx và phân tích của trang web độc lập Important Stories công bố. 

Theo các nguồn tin, vào năm 2022, Nga đã mất 252 xe tăng và 411 AFV. Năm 2023, con số này là 274 xe tăng và 468 AFV, trong khi năm 2024 là 268 xe tăng và 619 AFV. Đáng chú ý, tổn thất về các xe quân sự khác của Nga cũng chỉ bằng 1/2 so với những tháng mùa hè của các năm trước. 

Lý do giảm mạnh

Nguyên nhân chính là Nga đang sử dụng ngày càng ít xe bọc thép. Sau khi mất hàng trăm phương tiện gần Avdiivka vào cuối năm 2023, quân đội Nga đã giảm bớt tần suất tấn công quy mô lớn bằng xe tăng và xe bọc thép chở quân (APC). 

Theo Forbes, thay vào đó Nga phụ thuộc nhiều hơn vào các cuộc tấn công bộ binh, vốn đôi khi chỉ cần ít hoặc không có sự hỗ trợ của dàn xe bọc thép. Ngay cả khi các xe bọc thép được sử dụng, chúng cũng chỉ làm nhiệm vụ vận chuyển binh sĩ tới gần tiền tuyến, chứ không phá vỡ các tuyến phòng thủ của Ukraine. 

Trong tháng 7, Viện Nghiên cứu chiến tranh (ISW) báo cáo, xe máy trở thành phương tiện được binh sĩ Nga sử dụng ngày càng nhiều trong chiến đấu để né tránh các cuộc tấn công từ máy bay không người lái (UAV) góc nhìn thứ nhất (FPV) của Ukraine. 

Thậm chí, nhiều binh sĩ Ukraine cho biết, các đơn vị Nga đôi khi chiến đấu mà hoàn toàn không có phương tiện đi kèm. “Ngay khi họ tiếp cận được các vị trí của chúng tôi, họ lùi lại tầm 200 - 300m. Sau đó, UAV, pháo binh, xe tăng, pháo phản lực Grad tấn công khu vực, phá hủy mọi thứ trước khi bộ binh tiến lên”, một chỉ huy trung đội UAV của Ukraine chia sẻ với BBC hồi tháng 12/2024 về một trận chiến gần Pokrovsk. 

Vì sao cần thận trọng khi sử dụng xe bọc thép?

Theo các chuyên gia, có 2 lý do chính khiến Nga thận trọng khi sử dụng xe bọc thép là sự thiếu hụt và dễ bị tấn công. 

Số liệu của Oryx cho thấy, Nga đã mất hơn 4.100 xe tăng và 9.000 AFV kể từ khi xung đột với Ukraine bùng nổ. Trong khi đó, nhiều phương tiện còn trong kho đã lỗi thời, bị hư hại hoặc chỉ dùng để lấy phụ tùng thay thế. 

Các bức ảnh vệ tinh được phân tích hồi tháng 6 tiết lộ, Nga chỉ còn chưa tới nửa số kho dự trữ xe tăng và xe chiến đấu bộ binh (IFV) so với trước khi triển khai chiến dịch quân sự đặc biệt ở Ukraine, trong số này nhiều phương tiện không thể hoạt động. 

Tuy nhiên, Nga cũng đang sản xuất loạt xe tăng mới. Theo điều tra của trang web tin tức Novaya Gazeta Europe, Uralvagonzavod, nhà máy xe tăng chính của Nga, đang chế tạo khoảng 20 chiếc T-90 và sửa chữa hơn 100 chiếc T-72 mỗi tháng. Ngoài ra, các nhà máy khác của Nga cũng tham gia khôi phục những xe tăng đời cũ. 

Song, giới chuyên gia nhận định, Nga có thể không đủ xe tăng để triển khai tấn công quy mô lớn với mức độ sản xuất như hiện tại. 

Trong khi đó, FPV trở thành mối đe dọa chính trên tiền tuyến ở Ukraine. Các binh sĩ Ukraine gọi khu vực 10km quanh tiền tuyến là “vùng tử thần”, vì các UAV có thể phát hiện và tấn công xe cộ trước khi chúng tiến tới được vị trí chiến đấu. NATO ước tính, trong năm 2024, 2/3 xe tăng Nga bị tiêu diệt theo cách này. 

Ngay cả những chiếc xe tăng được bảo vệ kỹ càng cũng không tránh được đòn tấn công. Chỉ cần một chiếc FPV nhỏ cũng có thể gây hư hại cho xích xe tăng, khiến phương tiện bất động. Thậm chí, UAV của Ukraine còn có thể thả mìn chống tăng để phá hủy thiết bị của đối phương. 

Theo các blogger quân sự Nga, vấn đề không chỉ là lo ngại xe tăng bị phá hủy, mà còn tính không hiệu quả khi sử dụng. Lý do là các đơn vị Nga có thể mất vài chục chiếc xe tăng và IFV mỗi tháng, nhưng lại gần như không giành được ưu thế nào trên tiền tuyến. 

Tuy nhiên, một số nhà phân tích nhận định, việc Nga tạm dừng sử dụng xe tăng có thể nhằm chuẩn bị cho cuộc tấn công quy mô lớn vào mùa thu. Giới chức châu Âu và Ukraine từng cảnh báo khả năng Nga sẽ tạo ra đột phá gần thành phố Pokrovsk, nơi các lực lượng Moscow vẫn chưa thể giành được quyền kiểm soát trong hơn một năm qua. 

Hồi tháng 8, Bloomberg đưa tin, các quan chức Đức và Pháp cũng đã thảo luận về việc Nga tăng cường lực lượng gần thành phố Pokrovsk. Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cho hay, Nga đã điều động 100.000 binh sĩ tới khu vực này. 

Pokrovsk là trung tâm vận chuyển của các lực lượng Ukraine ở Donbass. Nếu Pokrovsk thất thủ, điều đó sẽ mở đường cho binh sĩ Nga tấn công vào những thành phố cuối cùng quân đội Ukraine đang nắm giữ ở vùng Donetsk là Sloviansk và Kramatorsk. Các lữ đoàn Ukraine chiến đấu gần Pokrovsk cho hay, Nga cũng đang triển khai lực lượng thủy quân lục chiến tới đây.