Tăng phụ cấp ngăn 'chảy máu chất xám' ngành y

Bộ Y tế đang xây dựng nghị định thay thế quy định hiện hành về phụ cấp ưu đãi theo nghề, với kỳ vọng sẽ tăng cơ hội cho y bác sĩ gắn bó với nghề, giải quyết bài toán "chảy máu chất xám" ở y tế công.

Gần 15 năm qua, phụ cấp trực, phụ cấp phẫu thuật, chống dịch và hỗ trợ tiền ăn cho nhân viên y tế vẫn "giậm chân tại chỗ". Áp lực công việc cao, chi phí cuộc sống ngày càng tăng, trong khi tiền lương vẫn "lỗi thời", khiến hàng chục nghìn nhân viên y tế tại bệnh viện công lập đã nghỉ việc hoặc chuyển qua bệnh viện tư.

Một ca thông tim... 84.000 đồng

Bác sĩ A., đang công tác tại một bệnh viện tuyến cuối ở TP.HCM, cho hay mỗi ngày ông và đồng nghiệp can thiệp thông tim khoảng 6 - 7 ca. Nhưng tổng phụ cấp mỗi ngày ông nhận được chỉ trên 500.000 đồng.

"Khi bước vào phòng thông tim can thiệp, bác sĩ chúng tôi phải mặc áo giáp chì nặng khoảng 8kg, rồi đứng can thiệp tim cho bệnh nhân ròng rã từ sáng đến chiều tối. Thế nhưng số tiền phụ cấp mỗi ca can thiệp tim cho trẻ là 84.000 đồng vì chỉ được xếp là thủ thuật", bác sĩ A. bộc bạch và mong mỏi đề xuất tăng phụ cấp sớm được áp dụng.

Các bác sĩ còn đưa ra một dẫn chứng điển hình như một ca mổ cột sống thuộc loại khó, ê kíp đứng phẫu thuật liên tục từ 9h - 17h30 đến tê chân tay nhưng bác sĩ mổ chính chỉ được 280.000 đồng, còn bác sĩ mổ phụ và kỹ thuật viên chỉ được 200.000 đồng.

Còn phụ cấp trực cũng rất thấp. Hiện nay, các bác sĩ mỗi tháng sẽ trực khoảng 5 - 7 ngày nhưng tổng tiền phụ cấp trực chưa đến 1 triệu đồng. Phụ cấp 90.000 đồng và 15.000 tiền ăn cho ca trực suốt 24 giờ, từ sáng hôm trước đến sáng hôm sau. 

Tại tuyến dưới, tiền trực, phụ cấp còn thấp hơn. Tiền trực ngày thường của nhân viên trạm y tế xã hiện 18.750 đồng/đêm, ngày cuối tuần là 32.500 đồng, còn tiền ăn 15.000 đồng/đêm. "Tiền trực không đủ ăn một tô phở", một bác sĩ xót xa.

Không có người để "truyền nghề"

Đang công tác tại một bệnh viện đa khoa ngoại thành Hà Nội, bác sĩ Giàng A Chính (27 tuổi) chia sẻ sau gần hai năm ra trường, thu nhập hằng tháng của anh hiện tại chưa đầy 9 triệu đồng.

"Giá cả ngày càng tăng, trong khi phụ cấp bao nhiêu năm vẫn vậy", anh Chính buồn bã nói và thẳng thắn chia sẻ sau khi có giấy phép hành nghề anh dự định sẽ xin làm việc tại bệnh viện tư nhân để cải thiện cuộc sống.

"Bản thân tôi thấy chủ yếu bác sĩ sang khu vực tư nhân là vấn đề về thu nhập. Ở những bệnh viện lớn có thể triển khai được nhiều dịch vụ kỹ thuật, đời sống, thu nhập của các y bác sĩ được đảm bảo hầu như ít người chuyển sang bệnh viện tư nhân. 

Vậy nên nhu cầu thu nhập là yếu tố chủ yếu. Nếu tăng phụ cấp nghề, tăng thêm thu nhập cho những nhân viên y tế, đặc biệt những nhân viên ở các tuyến cơ sở thì phần lớn các bác sĩ sẽ ít chuyển, ai cũng muốn ổn định, nâng cao trình độ chuyên môn. Vậy nên không ai đang làm mà lại chuyển nơi khác", bác sĩ Chính thẳng thắn chia sẻ.

Trao đổi với Tuổi Trẻ, bác sĩ T.N. (TP.HCM), có hàng chục năm kinh nghiệm đang công tác tại một bệnh viện hạng 1, chia sẻ vì phụ cấp quá "lỗi thời", nên những năm qua có đến hàng nghìn nhân viên y tế không chỉ TP.HCM mà ở tỉnh khác cũng đã nghỉ việc.

"Tại khoa của tôi, hiện nay để tìm được một bác sĩ "truyền nghề" là rất khó vì phần lớn khi đào tạo ở bệnh viện công một thời gian, cứng tay nghề, có kinh nghiệm sẽ chuyển qua bệnh viện tư. Hoặc bác sĩ nào cố gắng thì phải "chạy sô" làm ngoài mới đủ tiền lo cho gia đình. Tăng mức phụ cấp, tiền trực cho họ là rất cần thiết và phải sớm được triển khai, chỉ khi bớt nỗi lo cơm áo, nhân viên y tế mới an tâm cống hiến", bác sĩ N. nói.

Phụ cấp mới nên tính theo lương cơ sở

Trao đổi với Tuổi Trẻ, lãnh đạo Bệnh viện Chợ Rẫy (TP.HCM) cho biết chế độ phụ cấp trực, phụ cấp phẫu thuật cho bác sĩ làm việc tại các cơ sở y tế công lập được quy định theo nghị định 73 năm 2011 của Thủ tướng Chính phủ. Như vậy quy định này đã áp dụng gần 15 năm và đến nay chưa được điều chỉnh tăng thêm.

So với sự thay đổi vật giá, trượt giá và biến động xã hội, phụ cấp này đã lỗi thời và rất thấp. Với các chế độ phụ cấp hiện nay được quy định theo một số tiền tuyệt đối là không hợp lý mà nên tính theo lương cơ sở.

"Việc điều chỉnh theo lương cơ sở sẽ giúp phụ cấp tăng theo thời gian, phù hợp với sự phát triển của xã hội, tránh được tình trạng bị lạc hậu như hiện tại", vị này nhận định.

Lãnh đạo Bệnh viện quận 7 (TP.HCM) cho biết phụ cấp phẫu thuật, thủ thuật, tiền trực, tiền ăn cho nhân viên y tế bắt buộc phải tăng, thậm chí phải làm sớm hơn. Quy định hiện hành được áp dụng vào năm 2011 đã lỗi thời, lạc hậu trong khi lương tối thiểu vùng, lương công nhân viên chức cũng đã tăng nhưng giá khám chữa bệnh và phụ cấp vẫn đứng im.

Thế nhưng, khi tăng tiền phụ cấp, tiền trực cho nhân viên y tế phải tính toán đến việc giá dịch vụ khám chữa bệnh sao cho phù hợp, nếu không sẽ rất bất cập. Trước đó, tăng lương cơ sở nhưng giá dịch vụ khám chữa bệnh không tăng dẫn đến hiện nay nhiều bệnh viện tự chủ đang rất căng thẳng khi chi trả lương.

Phụ cấp sẽ tăng từ 30 - 70%

Bộ Y tế đang xây dựng dự thảo nghị định mới quy định về một số chế độ phụ cấp đặc thù và phụ cấp chống dịch đối với công chức, viên chức, người lao động tại các cơ sở y tế công lập.

Cụ thể, định mức nhân lực cho một phiên trực sẽ được tính theo quy mô và phân hạng của cơ sở y tế. Về chế độ phụ cấp, người lao động trực 24/24 giờ vào ngày làm việc sẽ được hưởng mức phụ cấp tùy theo phân hạng cơ sở y tế, sẽ tăng từ 30 - 70%.

Bộ Y tế cũng đề xuất quy định cụ thể mức phụ cấp phẫu thuật, thủ thuật dành cho nhân viên y tế tham gia trực tiếp trong quá trình thực hiện các ca mổ. Theo đó, phụ cấp phẫu thuật được chia theo bốn loại hình cơ sở y tế: loại đặc biệt, loại 1, loại 2 và loại 3. Mức đề xuất này có nhiều khoản đã tăng gấp hơn 3 lần so với quy định hiện hành.

Đề xuất lần này của Bộ Y tế nhằm cụ thể hóa chính sách đãi ngộ cho nhân viên y tế, đảm bảo sức khỏe và quyền lợi của người lao động trước thực tế chi phí sinh hoạt, cuộc sống ngày càng tăng cao.