Tại sao nam giới cần testosterone? - Báo VnExpress

Hormone là các chất dẫn truyền hóa học kích hoạt những thay đổi cần thiết trong cơ thể. Testosterone là một loại androgen được sản xuất chủ yếu trong các tế bào leydig tại tinh hoàn của nam giới đảm nhiệm nhiều chức năng như ham muốn tình dục, duy trì khối lượng xương, phân bố mỡ, kích thước và sức mạnh cơ bắp, sản xuất hồng cầu. Testosterone còn hỗ trợ sự phát triển của tinh trùng trưởng thành. Do đó, nếu không đủ lượng hormone này, nam giới có thể bị vô sinh.

Cơ thể phụ nữ cũng sản xuất testosterone nhưng thường với lượng ít hơn. Testosterone cũng góp phần vào ham muốn tình dục, mật độ xương và sức mạnh cơ bắp ở nữ giới.

Mất cân bằng testosterone

Não bộ và tuyến yên kiểm soát nồng độ testosterone. Sau khi được sản xuất, hormone này di chuyển trong máu để thực hiện các chức năng quan trọng trên. Nồng độ testosterone cao hoặc thấp đều có thể dẫn đến rối loạn chức năng ở các bộ phận cơ thể liên quan đến hormone này.

Khi nam giới bị thiếu testosterone, còn gọi là suy sinh dục, họ có thể gặp phải các triệu chứng như giảm ham muốn tình dục, rối loạn cương dương, lượng tinh trùng thấp, mô vú to hoặc sưng. Theo thời gian, các triệu chứng này có thể phát triển dẫn đến rụng lông trên cơ thể, mất khối lượng cơ bắp, tăng mỡ, mất sức mạnh. Thiếu hụt testosterone mạn tính hoặc kéo dài còn có thể dẫn đến loãng xương, thay đổi tâm trạng, giảm năng lượng và teo tinh hoàn.

Nguyên nhân gây giảm lượng testosterone có thể bao gồm chấn thương hay nhiễm trùng tinh hoàn, một số loại thuốc như thuốc giảm đau opioid, rối loạn ảnh hưởng đến hormone như khối u tuyến yên hoặc nồng độ prolactin cao. Các nguyên nhân khác như bệnh mạn tính bao gồm tiểu đường type 2, bệnh thận và gan, béo phì và HIV/AIDS và các bệnh di truyền như hội chứng Klinefelter, hội chứng Prader-Willi, bệnh thừa sắt, hội chứng Kallman và loạn dưỡng cơ.

Mặt khác, quá nhiều testosterone lại dẫn đến dậy thì sớm (trước 9 tuổi). Tình trạng này chủ yếu ảnh hưởng đến nam giới trẻ tuổi và ít gặp hơn thiếu testosterone. Ở phụ nữ, nồng độ testosterone cao cũng gây nhiều nguy cơ sức khỏe như rụng tóc, giọng nói trầm, kinh nguyệt không đều, giảm kích thước ngực, mụn trứng cá, nhiều lông trên cơ thể...

Mất cân bằng testosterone có thể được phát hiện bằng xét nghiệm máu và điều trị theo phương pháp phù hợp.

Nồng độ testosterone và lão hóa

Nồng độ testosterone giảm tự nhiên khi nam giới già đi, được gọi là suy sinh dục khởi phát muộn. Mức độ suy giảm testosterone khác nhau ở mỗi nam giới. Song nhìn chung, sau 40 tuổi, nồng độ testosterone lưu thông giảm khoảng 1,6% mỗi năm với hầu hết ở nam giới.

Suy sinh dục khởi phát muộn gây ra những triệu chứng như giảm khả năng cương dương, giảm ham muốn tình dục, thay đổi tâm trạng, giảm chức năng nhận thức, mệt mỏi, trầm cảm và tức giận, giảm khối lượng cơ và sức mạnh... Suy sinh dục khởi phát muộn còn liên quan đến bệnh chuyển hóa và bệnh tim mạch.

Để duy trì mức testosterone khỏe mạnh, nam giới nên duy trì chế độ ăn uống đầy đủ, giàu protein, chất béo lành mạnh và vi chất (vitamin D, kẽm). Thường xuyên vận động, tập thể dục, ngủ đủ giấc (6-8 giờ mỗi ngày), kiểm soát căng thẳng.

Nếu có các dấu hiệu như ham muốn tình dục thấp, khó cương cứng, rụng tóc, mệt mỏi, mất cơ..., nam giới nên đi khám để được bác sĩ kiểm tra và chẩn đoán nguyên nhân. Suy sinh dục nam giới có thể được điều trị bằng liệu pháp testosterone thay thế (TRT) dưới dạng gel, miếng dán trên da, tiêm hay viên nén theo chỉ định của bác sĩ.

Anh Ngọc (Theo Medical News Today)