Sinh 1 hay 2 con, đừng lên mạng 'tham khảo' rồi noi theo

Lắng nghe thanh niên nói về vấn đề mức sinh thấp tại TP.HCM là chủ đề diễn đàn do Thành Đoàn TP.HCM phối hợp cùng Chi cục Dân số TP tổ chức chiều 13-11.

Năm 2024, tỉ suất sinh trung bình của một phụ nữ tại TP.HCM là 1,43 con. Con số từ báo cáo của chuyên ngành dân số này, theo ông Phạm Chánh Trung - chi cục trưởng Chi cục Dân số TP.HCM, là cảnh báo về những hệ lụy có thể đe dọa đến sự phát triển bền vững của một TP năng động như TP.HCM.

Ảnh hưởng sự phát triển bền vững

Ông Trung nêu thực tế việc già hóa dân số đang diễn ra nhanh chóng khi tỉ lệ người cao tuổi tăng, lực lượng lao động trẻ giảm sút. Điều này làm gia tăng áp lực lên hệ thống y tế, giáo dục, an sinh xã hội ngày càng lớn.

Mức sinh thấp còn phản ánh những bất cập sâu sắc trong xã hội, áp lực chi phí sinh hoạt cao, thay đổi quan niệm về hôn nhân gia đình.

Sự bùng nổ của công nghệ và lối sống hiện đại khiến nhiều bạn trẻ trì hoãn, thậm chí từ bỏ lập gia đình và sinh con. TP.HCM mới sau sáp nhập trở thành siêu đô thị hơn 14 triệu người nhưng hiện đang có mức sinh rất thấp so với cả nước, chỉ đạt 1,43 con so với 1,91 con/phụ nữ trong cả nước.

Theo một số nghiên cứu, những nguyên nhân dẫn đến mức sinh thấp tại TP.HCM có câu chuyện áp lực từ tìm việc làm, nhà ở, chi phí sinh hoạt, nuôi dạy và chăm sóc con cái... Xu hướng kết hôn muộn, sinh con muộn, sinh ít con và cả không muốn sinh con ngày càng tăng.

Nguyên nhân khác một phần do hạ tầng, dịch vụ (y tế, giáo dục, nhà ở, môi trường...) còn nhiều hạn chế, chưa như kỳ vọng của các cặp vợ chồng trong việc chăm sóc con cái tốt nhất.

Mức sinh thấp còn bị tác động bởi trình độ học vấn, điều kiện sống được cải thiện, thay đổi quan điểm sống của giới trẻ. Chưa kể tình trạng phá thai, tỉ lệ vô sinh gia tăng khiến nhiều gia đình không thể sinh con.

Bà Trần Thị Ngọc Yến, trưởng phòng dân số (Chi cục Dân số TP.HCM), chia sẻ kinh nghiệm tại một số quốc gia có mức sinh thay thế thấp cho thấy các chính sách khuyến sinh dù có chi phí đầu tư rất lớn nhưng hầu như không làm mức sinh tăng trở lại.

Các giải pháp này phải thật sự gắn với mong muốn, nhu cầu và tâm lý của các cặp vợ chồng trẻ.

Khảo sát nhanh năm 2024 của Chi cục Dân số TP.HCM phỏng vấn các cặp vợ chồng trẻ về mong muốn, nhu cầu để có thể sinh thêm con và sinh hai con trở lên đều nhận ý kiến mong muốn được hỗ trợ dựa trên bốn nhóm nhu cầu cơ bản: y tế, giáo dục, nhà ở, các hỗ trợ về kinh tế như miễn giảm thuế thu nhập cá nhân.

Gỡ tâm lý ngại kết hôn, ngại sinh con

Trước câu hỏi lựa chọn sinh một hay hơn hai con khi lập gia đình, khá nhiều bạn chọn chỉ sinh một. Bạn Nguyễn Phương Thảo (19 tuổi, phường An Nhơn) cho biết muốn sinh hai con vì nhu cầu của bản thân và dự tính khi về già, việc có hai con chia nhau chăm sóc cũng đỡ vất vả hơn.

Trong khi bạn Nguyễn Trần Ngọc Bích (22 tuổi, phường Cầu Kiệu) nói chưa sẵn sàng lập gia đình, sinh con bởi thấy cảnh vợ chồng anh trai nuôi hai con khá áp lực. Nhiều ý kiến khác tại diễn đàn chia sẻ phải khi nào đủ điều kiện về kinh tế mới dám sinh con.

Tuy nhiên thạc sĩ tâm lý học Nguyễn Hồng Ân cho rằng không có mẫu hình chung của gia đình trẻ và khuyên: "Đừng lên mạng xã hội để thấy mẫu hình các gia đình phải thế này thế kia rồi tự tạo áp lực cho bản thân".

Bác sĩ Hồ Mạnh Tường, cố vấn chuyên môn hệ thống đơn vị hỗ trợ sinh sản IVFMD (Bệnh viện Mỹ Đức), cũng nói các bạn trẻ cần cởi mở hơn trong việc chọn kết hôn và sinh con vì y tế, giáo dục hiện đã tốt hơn trước khá nhiều.

Còn theo ông Phạm Chánh Trung, những vấn đề làm người trẻ lo lắng khi nghĩ đến xây dựng gia đình, sinh con cũng không ngoài câu chuyện về giáo dục, y tế, nhà ở.

"Nhưng thực tế đã có nhiều giải pháp hỗ trợ, đồng hành với gia đình trẻ trong xây dựng gia đình, nuôi dạy con cái", ông Trung trấn an các bạn trẻ.