Sau sầu riêng: Chuối, dừa, chanh dây... đều có thể mang về tỉ đô

Sau sầu riêng đến dừa trở thành ngành hàng 'tỉ đô' của Việt Nam; tiếp theo có thể là chuối, dứa thậm chí là cả chanh leo.

Chuối, dứa có thể thu đến vài tỉ đô mỗi năm, là dự báo của nhiều chuyên gia, doanh nghiệp tại diễn đàn "Giải pháp tăng sức cạnh tranh, thúc đẩy xuất khẩu các sản phẩm trái cây có lợi thế: chanh leo, chuối, dứa, dừa". Chương trình do Bộ Nông nghiệp và Môi trường (NN-MT) phối hợp tổ chức tại TP.HCM, sáng 18.7.

Ông Nguyễn Như Cường, Phó vụ trưởng Vụ Khoa học và Công nghệ (Bộ NN-MT) cho biết, đến thời điểm hiện tại, với kim ngạch đạt gần 2,3 tỉ USD năm 2023 và 3,3 tỉ USD năm 2024 sầu riêng là trái cây duy nhất lọt vào nhóm xuất khẩu "tỉ đô". Tuy nhiên, năm 2024, tổng diện tích cây ăn quả đạt khoảng 1,28 triệu ha trong đó, có 4 loại trái cây là chanh dây, chuối, dứa và dừa có nhiều tiềm năng mang lại tỉ USD. Vì vậy, các ngành hàng này cần được đầu tư và khai thác hiệu quả.

Đồng quan điểm, Tổng thư ký Hiệp hội Rau quả Việt Nam (VINAFRUIT) - ông Đặng Phúc Nguyên đánh giá, có nhiều loại rau quả Việt Nam có thể trở thành ngành hàng tỉ đô. Trong đó dứa có quy mô thị trường toàn cầu đạt khoảng 29 tỉ USD vào năm 2024 và tiếp tục tăng trưởng kép hằng năm ở mức 6,3%. Thị trường châu Âu và Bắc Mỹ chiếm tới 50% nhu cầu tiêu thụ, cho thấy tiềm năng xuất khẩu rất lớn.

Ông Phạm Quốc Liêm, Chủ tịch HĐQT Công ty Unifarm lại đặt kỳ vọng vào chuối. Bởi cách đây 10 năm Việt Nam chưa có sản phẩm chuối xuất khẩu nhưng 2024, chuối mang về 378 triệu USD, đứng thứ 9 trên thế giới. Tuy nhiên, nếu đầu tư vào khoa học, kỹ thuật, công nghệ để nâng giá trị trên mỗi hecta lên 20.000 USD, Việt Nam có thể thu về đến 4 tỉ USD/năm từ chuối.

Tương tự, với sản phẩm chanh dây, ông Nguyễn Mạnh Hùng, Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty cổ phần Nafoods, tin tưởng có thể đạt mốc xuất khẩu tỉ đô. Chanh dây được thế giới đón nhận mạnh mẽ dưới dạng cô đặc và cả quả tươi với nhu cầu khoảng 30.000 tấn/năm mỗi loại. Thị trường này có tốc độ tăng trưởng 6 - 7%, đặc biệt thị trường Trung Quốc nếu mở cửa sẽ tạo ra nhu cầu rất lớn cho quả tươi. Trung Quốc hiện trồng được nhưng trong mùa đông thì vẫn phải nhập khẩu.

Chủ tịch Hiệp hội Dừa Việt Nam, bà Nguyễn Thị Kim Thanh, cho biết: Năm 2024, xuất khẩu dừa tươi đã đạt 390 triệu USD, còn tính chung cả sản phẩm chế biến đã vượt 1 tỉ USD. Sản phẩm dừa công nghiệp có thể kết hợp với chanh dây, dứa, chuối để tạo thành các sản phẩm chế biến sâu, gia tăng giá trị trên thị trường xuất khẩu.

Ông Trần Thanh Nam, Thứ trưởng Bộ NN-MT thừa nhận: Chanh dây, chuối, dứa và dừa là những đại diện tiêu biểu, hội tụ nhiều yếu tố về lợi thế tự nhiên, giá trị kinh tế, khả năng chế biến và tiềm năng thị trường xuất khẩu. Về quy mô sản xuất, tổng diện tích của 4 loại cây này lên tới hơn 420.000 ha, cho sản lượng trên 6,3 triệu tấn mỗi năm. Đây không chỉ là những con số thống kê, mà còn là minh chứng rõ nét cho sức sống mạnh mẽ của những ngành hàng gắn với sinh kế hàng triệu hộ nông dân. Cả 4 mặt hàng đều có lợi thế hưng những loại này cũng đang đối diện với các thách thức như bộ giống còn đơn điệu, thiếu giống tốt, giống chống chịu với các loài sâu bệnh hại quan trọng, thiếu vùng nguyên liệu đạt chuẩn, liên kết rời rạc… Chính vì vậy, cần chủ động tổ chức lại ngành hàng ngay từ bây giờ, nếu không chúng ta sẽ đánh mất lợi thế và tụt hậu so với các quốc gia cùng vùng địa lý.