Sáng kiến đun nước bằng ủ trấu tiết kiệm điện tiền triệu mỗi ngày

Vào mùa đông, thấy học sinh bán trú phải dùng nước lạnh, thầy Vũ Xuân Quế - Hiệu trưởng Trường THCS - THPT Bát Xát (Lào Cai) đã phát minh ra hệ thống đun nước bằng ủ trấu, không phải dùng điện, tiết kiệm điện tiền triệu mỗi ngày.

Là giáo viên vật lý và từng tham gia nhiều cuộc thi sáng tạo khoa học kỹ thuật, vừa rất am hiểu về điện, thầy Vũ Xuân Quế đã tích lũy được kinh nghiệm trong sáng chế. Khi công tác tại vùng cao, thầy Quế thấy các em học trò phải sử dụng nước lạnh cắt da cắt thịt để vệ sinh cá nhân nên thầy đã nhiều đêm trăn trở, suy nghĩ.

"Nhiều lúc thấy các em đánh răng, vệ sinh cá nhân bằng nước lạnh trong tiết trời dưới 10 độ C tôi thấy rất thương các em. Nếu như trang bị bình nóng lạnh cho toàn trường, chi phí ban đầu có thể huy động nhưng tiền điện hằng tháng sẽ rất lớn, các em sẽ không thể góp được. Ngoài ra, việc quản lý hệ thống bình nóng lạnh dùng điện với một tập thể gần 500 học sinh bán trú tiềm ẩn nhiều nguy hiểm", thầy Quế chia sẻ.

Hệ thống đun nước bằng ủ trấu tiết kiệm điện 

Từ kinh nghiệm nấu nồi cám tuổi thơ, thầy Quế nghĩ rằng, qua một đêm dài chỉ với một thúng trấu ủ nhưng bếp đã giữ nhiệt sôi cho nồi cám lớn từ 50 - 80 lít. Thầy Quế mới lóe ra phương pháp ủ trấu để tạo ra và duy trì nước nóng trong suốt mùa đông, ý tưởng trên ngay lập tức được thầy triển khai.

Giữa năm 2019, thầy Quế cho ra đời hệ thống đun nước nóng đầu tiên với 3 bếp lò đun trấu đã được cải tiến khay trấu và lõi bếp. Trong đó, đường dẫn nước dùng để bơm một chiều từ bể lạnh qua các lõi nước của bếp ủ. Hệ thống này có khả năng tránh thất thoát nhiệt khi đun bếp và không cần bố trí người trông bếp trong quá trình đun mà vẫn có nước nóng cả ngày. Nước nóng được dẫn đến bình bảo ôn để cung cấp lượng nước lớn cho học sinh sử dụng hằng ngày.

Hệ thống cấp nước nóng công suất lớn đầu tiên được thầy Quế thiết kế trong 3 tháng, nhưng mất thêm 2 năm sử dụng để khắc phục những lỗi tồn tại, như các trường hợp học sinh quên, khóa nước đầu vào làm nước cấp vào bếp ủ bị mất.

"Khi bắt tay vào làm thực tế tôi nhận thấy nhiều điều bất cập đòi hỏi phải chỉnh sửa và nâng cấp. Ví dụ như nước nóng không đều, độ an toàn, độ bền vật liệu và khói phát sinh nhiều thì phải cải tiến để xử lý triệt để. Vừa làm tôi vừa đúc rút kinh nghiệm để chỉnh sửa dần dần", thầy Quế cho biết.

Công nghệ hiện tại thầy Quế đang triển khai cho các trường là công nghệ 2 trong 1 - vừa đốt trong hấp thụ nhiệt, vừa tận dụng nhiệt thừa. Với cơ chế đốt hóa khí trực tiếp và được thiết kế điều khiển tự động, an toàn khi mất điện, mất nguồn nước.

Chi phí để lắp đặt hệ thống dao động từ 45 - 90 triệu đồng, tùy thuộc công nghệ và số lượng học sinh. Hiện nay, cả trong và ngoài tỉnh thầy Quế đã hướng dẫn, tư vấn và xây dựng hơn 50 công trình cấp nước nóng với các công nghệ mới tại nhiều tỉnh lân cận.

Mỗi ngày, hệ thống của thầy Quế có thể đun từ 5.000 đến 10.000 lít nước, nhiệt độ luôn giữ được trung bình từ 50 - 70 độ C đủ sức phục vụ cho hàng trăm học sinh tắm giặt, vệ sinh cá nhân. Không chỉ trấu mà còn có thể dùng những phụ phẩm nông nghiệp khác để ủ như lõi ngô, bã mía…

Theo tính toán, với hệ thống nước bằng ủ trấu, không phải dùng đến điện - một ngày các trường học sẽ tiết kiệm được gần 1 triệu đồng tiền điện, nếu như trước đây phải dùng hệ thống bình nóng lạnh sử dụng năng lượng điện. Đây là sáng kiến tâm huyết mang lại hiệu quả và tiết kiệm điện của thầy Hiệu trưởng Vũ Xuân Quế.