Sai lầm chiến thuật khiến Ukraine mất thế trận ở Pokrovsk

Viện Nghiên cứu Chiến tranh (ISW), có trụ sở tại Mỹ, hôm 14/11 công bố bản đồ cục diện chiến sự dựa trên dữ liệu tình báo nguồn mở, cho thấy lực lượng Nga đang tiếp tục mở rộng khu vực kiểm soát ở trung tâm và khu vực phía bắc thành phố Pokrovsk ở tỉnh Donetsk. Một số mũi đột phá của Nga cũng siết chặt vòng vây quanh thành phố Mirnograd gần đó.

Trong vòng hai tháng qua, quân đội Nga đã tạo gọng kìm lớn nhằm vây chặt Pokrovsk và Mirnograd, do hai thành phố có liên kết chặt chẽ về mặt hậu cần. Ukrainska Pravda, báo điện tử phổ biến nhất ở Ukraine, cho biết ngày càng nhiều người chấp nhận kịch bản "Pokrovsk chắc chắn thất thủ".

Ngoài những lời kêu gọi Kiev rút quân khỏi Pokrovsk để bảo toàn lực lượng, một số quan chức Ukraine và giới chuyên gia phương Tây còn chỉ ra những sai lầm chiến thuật có thể đã khiến phòng tuyến Pokrovsk bị chọc thủng.

"Quân đội Nga đánh lạc hướng các tướng lĩnh Ukraine bằng mũi đột phá trên mặt trận Dobropillia, sau đó tận dụng điều này để đạt bước tiến đáng kể tại Pokrovsk", nghị sĩ Mariana Bezugla, người từng giữ chức phó chủ tịch Ủy ban Quốc phòng và An ninh của quốc hội Ukraine, cho hay.

Chiến dịch bắt đầu hồi tháng 8, khi Lữ đoàn Bộ binh cơ giới Cận vệ số 132 Nga phát hiện những khoảng trống trên phòng tuyến Ukraine ở phía bắc Pokrovsk. Họ nhanh chóng tiến quân về hướng thành phố Dobropillia và tạo ra mũi đột phá sâu đến 15 km, đánh dấu bước tiến lớn nhất của Nga trong hơn một năm.

Dobropillia án ngữ một trong hai tuyến tiếp tế chính cho Pokrovsk. Cắt đứt tuyến đường này có thể đẩy nhanh tình trạng cạn kiệt vật tư của các lữ đoàn Ukraine đang cố thủ tại Pokrovsk - Mirnograd.

Quân đội Ukraine sau đó phải huy động hàng loạt đơn vị thiện chiến đến khu vực, gồm Lữ đoàn Cơ giới Độc lập số 93, Lữ đoàn số 12 thuộc Quân đoàn Azov và Lữ đoàn số 4 thuộc Vệ binh Quốc gia, Tiểu đoàn Xung kích số 1 và Tiểu đoàn Xung kích số 25, nhằm ổn định tình hình và ngăn Nga tận dụng lợi thế.

Quân đoàn Azov, tên đầy đủ là Quân đoàn số 1 Vệ binh Quốc gia Ukraine, là một trong những đơn vị tinh nhuệ nhất của quân đội Ukraine, thường được điều động đến những khu vực đang trong tình thế hiểm nghèo và đối mặt nguy cơ sụp đổ phòng tuyến.

Trung đoàn Xung kích số 225 và Lữ đoàn Cơ giới số 33 Ukraine cũng thiết lập phòng tuyến ở làng Shakhove, nằm phía đông mũi đột phá của Nga và ngăn đối phương tiến vào khu vực này

Cục diện chiến sự tại mặt trận Pokrovsk gần đây và hồi tháng 8. Đồ họa: Deep State

Trung tá Arsen Dmytryk, tham mưu trưởng Quân đoàn Azov, cho biết mặt trận Dobropillia khi đó là một trong những điểm nóng nhất trên chiến trường.

Đến cuối tháng 10, mũi đột phá Dobropillia bị kiềm chế, quân đội Ukraine cũng phát động nhiều đợt phản công nhằm đẩy lùi đối phương và dần thu hẹp diện tích kiểm soát của Nga. Tuy nhiên, đó cũng là thời điểm mà Bộ tổng tham mưu quân đội Ukraine lần đầu thừa nhận binh sĩ Nga hiện diện trong nội thành Pokrovsk.

Nghị sĩ Bezugla không phải người duy nhất cho rằng các chỉ huy quân đội Ukraine đã mắc hàng loạt sai lầm chiến thuật ở mặt trận Pokrovsk, trong đó nổi bật là điều quân tiếp viện đến Dobropillia vào thời điểm then chốt.

Nhóm phân tích chiến lược quân sự Delwin Strategy nhận định mục tiêu ban đầu của Nga ở Dobropillia là giành điểm cao để giám sát thành phố này và Kramatorsk, đô thị lớn nhất mà Ukraine còn kiểm soát ở tỉnh Donetsk, cũng như kéo giãn tiền tuyến và buộc Ukraine dàn mỏng lực lượng ở khu vực.

Các chỉ huy Nga dường như nhận thấy mục đích thứ nhất khó thành hiện thực nếu chưa vô hiệu hóa được Pokrovsk. Họ quyết định chuyển trọng tâm sang mục tiêu còn lại, áp dụng triệt để chiến thuật "giương đông kích tây". Mũi đột phá ở Dobropillia lúc này có nhiệm vụ đánh lạc hướng, kìm chân lực lượng dự bị cơ động của Ukraine và ngăn họ tiếp viện cho Pokrovsk.

"Nga điều lực lượng vừa đủ cho mặt trận Dobropillia, ước tính khoảng vài trung đoàn và lữ đoàn hải quân đánh bộ, buộc Quân đoàn Azov tới đây đối phó và không thể đến tăng viện cho Pokrovsk", Delwin Strategy giải thích.

Các đơn vị Ukraine ở Pokrovsk không thể giữ vững phòng tuyến do thiếu quân tăng viện và tuyến hậu cần bị cắt đứt. Họ liên tục để đối phương xâm nhập và bị đánh bật khỏi hàng loạt cứ điểm trong nội thành.

Lực lượng Nga cũng chưa từ bỏ mũi đột phá Dobropillia. Dữ liệu của ISW tính đến ngày 14/11 cho thấy Nga vẫn kiểm soát khu vực cách Dobropillia khoảng 10 km, đặt tuyến cao tốc nối thành phố này với Pokrovsk trong tầm hỏa lực pháo binh và thiết bị bay không người lái.

"Mũi đột phá của Nga ở Dobropillia bị kiềm chế đúng vào thời điểm nồi hầm Pokrovsk đóng nắp. Đây dường như là kế hoạch thiết lập trục cố định phản công, kéo giãn tiền tuyến và khiến Ukraine phải dồn lực lượng tinh nhuệ đối phó, ngăn họ giải vây cho thành trì Pokrovsk", Delwin Strategy đánh giá.

Nguyễn Tiến (Theo Politico, AFP, AP)