Phát hiện hành tinh sắp diệt vong thải ra lượng vật chất khủng khiếp

Minh họa về một hành tinh đang tan rã quay quanh một ngôi sao khổng lồ. (Ảnh: Jose-Luis Olivares, MIT)

Với mỗi quỹ đạo, BD+05 4868 Ab để lại một vệt đá nóng chảy rực rỡ phía sau nó giống như một sao chổi làm từ dung nham, cung cấp cái nhìn thoáng qua hiếm hoi về một ngoại hành tinh trong giai đoạn cuối của sự hủy diệt. Điều thậm chí còn đáng kinh ngạc hơn: với mỗi quỹ đạo 30 giờ nóng bỏng, làm nóng hành tinh lên gần 1.600 độ C, hành tinh này thải ra khối lượng đá nóng chảy nhiều như toàn bộ đỉnh Everest.

Đây là một sự tan rã hoành tráng diễn ra trong thời gian thực, và nhóm nghiên cứu dự đoán rằng có thể mất 1 đến 2 triệu năm để toàn bộ hành tinh tan rã hoàn toàn. Chỉ có ba thế giới đang tan rã khác được xác định trong số hơn 6.000 ngoại hành tinh được phát hiện, mỗi thế giới để lại một cái đuôi mảnh vỡ giống sao chổi đặc biệt phía sau nó. Nhưng BD+05 4868 Ab nổi bật hơn cả: cái đuôi của nó là dài nhất trong số chúng.

Hành tinh này được phát hiện bằng đài quan sát Vệ tinh Khảo sát Ngoại hành tinh Quá cảnh (TESS) của NASA . TESS, quét các ngôi sao gần đó để tìm sự sụt giảm độ sáng theo chu kỳ, đã tiết lộ một quá cảnh kỳ lạ, dao động nổi bật so với các ứng cử viên hành tinh thông thường.

Điều này khiến nó trở thành mục tiêu lý tưởng cho Kính viễn vọng không gian James Webb của NASA, với các thiết bị nhạy cảm có thể ghi lại những thay đổi tinh tế trong ánh sáng của các ngôi sao để xác định thành phần hóa học của đá bốc hơi kéo theo sau hành tinh. Kết quả là một cơ hội hiếm có để quan sát một hành tinh tan rã theo thời gian thực và nghiên cứu thành phần của một thế giới đang bị tách ra thành lõi.

Mặc dù quá cảnh của BD+05 4868 Ab xuất hiện sau mỗi 30,5 giờ, độ sáng của ngôi sao mất nhiều thời gian hơn so với các trường hợp khác để trở lại bình thường. Thậm chí kỳ lạ hơn là độ sâu mà độ dốc của ánh sáng sao thay đổi sau mỗi lần quá cảnh.

"Hình dạng của quá cảnh này là đặc trưng của một sao chổi có đuôi dài", nhà nghiên cứu Marc Hon giải thích. "Ngoại trừ việc đuôi này không có khả năng chứa khí dễ bay hơi và băng như mong đợi từ một sao chổi thực sự, những thứ này sẽ không tồn tại lâu ở khoảng cách gần như vậy với ngôi sao chủ. Tuy nhiên, các hạt khoáng chất bốc hơi từ bề mặt hành tinh có thể tồn tại đủ lâu để tạo ra một cái đuôi đặc biệt như vậy".

Hành tinh này có khả năng đang tan rã do khối lượng thấp của nó. Đây là một vật thể rất nhỏ có kích thước giữa Sao Thủy và Mặt Trăng, với lực hấp dẫn rất yếu , vì vậy nó dễ dàng mất rất nhiều khối lượng, sau đó lực hấp dẫn của nó lại yếu hơn nữa, do đó nó mất nhiều khối lượng hơn nữa.