Ông Nguyễn Thiện Nhân: Nhà nước phải công bố mức lương đủ sống để 2 người đi làm nuôi được 2 con

Đại biểu Nguyễn Thiện Nhân (đoàn TP.HCM) đề nghị Nhà nước phải công bố mức lương đủ sống, một người đi làm nuôi được một người con; hai người đi làm phải nuôi được hai con.

Chiều 10-11, trong phiên thảo luận hội trường về dự án Luật Dân số, GS Nguyễn Thiện Nhân (đại biểu Quốc hội đoàn TP.HCM) tiếp tục phát biểu về thực trạng và đề xuất một số giải pháp để tăng tỉ xuất sinh, ứng phó với thực trạng già hóa dân số.

Mức hỗ trợ đề xuất tối đa cho phụ nữ sinh con chỉ bằng 1 - 1,5% chi phí nuôi một trẻ

Theo ông Nguyễn Thiện Nhân, dự án Luật Dân số sẽ quyết định đến sự phát triển của đất nước trong nhiều năm tới, bởi nguy cơ già hóa và suy giảm dân số cần sớm có giải pháp khắc phục. Tuy nhiên các giải pháp đề xuất trong dự thảo Luật Dân số 2025 không đủ để đảm bảo duy trì vững chắc mức sinh thay thế ở Việt Nam, nên nguy cơ mức sinh tiếp tục giảm.

Theo ông, báo cáo đánh giá tác động dự thảo đề xuất những giải pháp để duy trì mức sinh thay thế, gồm: phụ nữ được nghỉ thai sản thêm một tháng và nhận được 6,2 triệu đồng; bố nghỉ thêm 5 ngày, nhận 695.000 đồng; người sinh con thứ hai trước 35 tuổi được thưởng 2 triệu đồng; nơi mức sinh thấp được hỗ trợ 2 triệu; phụ nữ dân tộc thiểu số sinh con được hỗ trợ 2 triệu đồng.

Như vậy, tổng cộng một phụ nữ sinh con có thể được hỗ trợ tối đa khoảng 13 triệu đồng/lần sinh.

Trong khi mức lương tối thiểu vùng bình quân cả nước hiện nay khoảng 4 triệu đồng, chỉ đủ duy trì cuộc sống của một người lao động. Nhưng để nuôi một người con từ lúc sinh ra đến khi trưởng thành 18 tuổi, cần ít nhất 900 triệu đồng. 

Vì vậy, mức hỗ trợ tối đa cho phụ nữ sinh con mà dự thảo nêu ra chỉ bằng 1 - 1,5% chi phí nuôi một trẻ.

Từ phân tích trên, ông Nhân đề xuất viết lại khái niệm mức sinh thay thế và nhấn mạnh quan điểm về công tác dân số là tất cả vì hạnh phúc nhân dân, vì sự phát triển nhanh và bền vững của đất nước, vì dân tộc trường tồn. "Không đánh đổi tăng trưởng kinh tế cao với làm giảm mức sinh", ông Nhân kiến nghị.

Giải pháp quan trọng mà ông Nhân nêu ra là phải thay đổi quan hệ về lương tối thiểu để tạo sự phát triển lâu dài cho đất nước. Cụ thể, Nhà nước phải công bố mức lương đủ sống của một người đi làm nuôi được một người con; hai người đi làm phải nuôi được hai con.

"Đây cần được coi là quy định bắt buộc mà các chủ doanh nghiệp phải đảm bảo cho người lao động", ông Nhân đề xuất và cho rằng lộ trình thực hiện có thể cần từ 5 đến 10 năm.

Chi số tiền khổng lồ cũng khó giải quyết bài toán già hóa dân số, tăng tỉ suất sinh

Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan sau đó đã có giải trình các ý kiến đại biểu quan tâm hai dự án Luật Dân số và Luật Phòng bệnh.

Bà Lan cho hay việc xây dựng Luật Dân số lần này mang ý nghĩa đặc biệt quan trọng, khi Việt Nam chuyển hướng từ chính sách “Dân số và kế hoạch hóa gia đình” sang “Dân số và phát triển”.

Luật mới được kỳ vọng sẽ tạo nền tảng pháp lý cho việc điều chỉnh quy mô, cơ cấu, phân bố và chất lượng dân số, gắn với phát triển bền vững.

Bộ trưởng Bộ Y tế cho biết cơ quan soạn thảo đã nghiên cứu kỹ các ý kiến đóng góp của đại biểu, đặc biệt là nội dung liên quan đến chính sách dân số và phát triển trong bối cảnh già hóa nhanh hiện nay.

Theo bà Lan, qua nghiên cứu kỹ các báo cáo và tổng hợp của đại biểu Nguyễn Thiện Nhân (TP.HCM), cho thấy kinh nghiệm quốc tế về việc ứng phó với già hóa dân số và nâng tỉ suất sinh đòi hỏi nguồn lực rất lớn.

“Các nước như Nhật Bản, Hàn Quốc đã dành những gói hỗ trợ kinh tế khổng lồ để khuyến khích sinh con, cải thiện cơ cấu dân số, nhưng kết quả đạt được vẫn là một bài toán vô cùng thách thức. Ngay cả các quốc gia châu Âu, dù có nền phúc lợi xã hội phát triển cũng chưa thể đảo ngược xu hướng này”, bà Lan nói.

Theo Bộ trưởng Đào Hồng Lan, vấn đề dân số không chỉ là chuyện của riêng ngành y tế, mà cần giải pháp của tất cả các bộ, ban ngành.

“Chúng ta phải nỗ lực, phải có nhiều giải pháp đồng bộ, lâu dài, đồng thời tính đến yếu tố phát triển kinh tế - xã hội và văn hóa của từng địa phương”, bà nhấn mạnh.

Bộ trưởng cũng nhấn mạnh, luật được xây dựng theo hướng luật khung, quy định các nguyên tắc chung, còn Chính phủ sẽ cụ thể hóa bằng các văn bản dưới luật phù hợp với từng giai đoạn phát triển của đất nước.

“Luật sẽ xác định rõ các chính sách duy trì mức sinh thay thế, giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh, nâng cao chất lượng dân số, truyền thông - giáo dục về dân số, và phân bổ nguồn lực hợp lý để đảm bảo tính khả thi”, bà Lan nói thêm.