Những ghi dấu mực lũ trên nhà cổ 300 năm tuổi ở Hội An

Theo dõi tin tức mưa lũ tại Hội An, du khách Thanh Huyền bỗng nhớ lại bức ảnh chụp chiếc cột đặc biệt tại nhà cổ Quân Thắng trên đường Trần Phú trong chuyến du lịch hồi tháng 6/2024. Chiếc cột ghi lại những mốc nước lũ từng đạt đỉnh, một kỷ lục mà người dân Hội An nào cũng quen thuộc.

Những mốc nước lũ được đánh dấu qua các đợt lũ lịch sử. Ảnh: Thanh Huyền.

Trên vách gỗ của ngôi nhà, chủ nhà khắc các mốc lũ qua từng năm 1964, 1999, 2007 và 2009. Trong đó, trận lũ Giáp Thìn năm 1964 được ghi nhận cao nhất. Đây cũng là một trong những đợt ngập lớn nhất thế kỷ XX tại miền Trung, khi đỉnh lũ trên sông Vu Gia - Thu Bồn đạt 3,4 m.

Khi đến tham quan, Huyền cùng đoàn du khách được hướng dẫn viên thuyết minh, chia sẻ câu chuyện lịch sử và những trận lũ đã đi cùng phố cổ qua nhiều thế hệ.

"Lục lại tấm ảnh, tôi ngạc nhiên và buồn khi thấy thành phố ngập sâu, người dân chịu nhiều thiệt hại. Không phải kỷ lục chiều cao con người, mà là chiều cao của lũ lụt, một kỷ lục buồn mà không ai mong muốn", Huyền nói với Tri Thức - Znews.

Trước đó, lúc 2h ngày 30/10, mực nước sông Thu Bồn tại trạm Câu Lâu đạt 5,62 m, vượt báo động 3 khoảng 1,62 m, vượt đỉnh lũ năm 1964 khoảng 12 cm.

Đến sáng 31/10, mực nước lũ tại phố cổ Hội An bắt đầu rút. Một số tuyến phố đã khô ráo, người dân bắt đầu dọn dẹp nhà cửa, quét bùn sau khi nước rút.

Toàn cảnh nhà cổ Quân Thắng. Ảnh: Đỗ Cường, Benoit Guénette.

Nhà cổ Quân Thắng là một trong những ngôi nhà cổ đẹp nhất Hội An, được xây dựng vào năm 1960. Ngôi nhà mang đậm dấu ấn văn hóa Hoa Hạ Trung Hoa và từng là nơi sinh sống của thương nhân người Hoa tên Quân Thắng.

Theo thời gian, nhà vẫn giữ gần như nguyên vẹn lối thiết kế và nội thất ban đầu. Năm 1997, nhà mở cửa đón khách du lịch, trở thành một trong những điểm tham quan đầu tiên trong khu phố cổ.

Ngôi nhà nổi bật với kết cấu nhà trệt chồng rường giả thủ, sử dụng chất liệu gỗ quý như gỗ lim, được chạm khắc tinh xảo bởi các nghệ nhân làng mộc Kim Bồng. Mái ngói âm dương cổ kính, tường vôi vàng nhạt và các ô cửa gỗ chạm trổ theo phong cách Hoa Hạ tạo nên tổng thể hài hòa, như bức tranh kiến trúc cổ điển sống động giữa lòng phố Hội.

Bên trong, không gian ba gian hai chái được bố trí hợp lý gồm khu thờ tự, phòng khách, sân trời và nơi sinh hoạt gia đình. Hệ thống cột, kèo, xà ngang bằng gỗ quý được đục chạm kỹ lưỡng, kết hợp ánh sáng tự nhiên từ giếng trời tạo cảm giác thông thoáng và dễ chịu.

Phố cổ Hội An ngổn ngang rác thải sau trận lũ lịch sử, sáng 31/10. Ảnh: Người Hội An.

Du khách có thể tham quan gian thờ tổ tiên với bàn thờ gỗ lim chạm khắc tinh xảo, các bức hoành phi, câu đối sơn son thếp vàng, thể hiện truyền thống thờ cúng của gia đình.

Phòng khách trang trí tranh vẽ tay trên vải, sân trời với hồ cá, cây xanh và các bức tường gốm Trung Quốc, khu sinh hoạt với phòng ngủ và bếp. Tất cả phản ánh lối sống tao nhã, ngăn nắp của giới thương nhân xưa.

Đặc biệt, du khách được nghe kể chuyện về lịch sử ngôi nhà, các nghi lễ truyền thống, phong tục thờ cúng tổ tiên và các vị thần linh, do chính hậu duệ gia đình Quân Thắng chia sẻ, mang đến trải nghiệm sống động và gần gũi.

Năm UBND TP Hội An (cũ) đã giao Trung tâm Quản lý bảo tồn di sản văn hóa lập hồ sơ đăng ký Giải thưởng khu vực châu Á - Thái Bình Dương của UNESCO về bảo tồn di sản văn hóa cho nhà cổ Quân Thắng.

Trải qua thời gian dài xuống cấp, năm 2016, dự án tu bổ di tích nhà cổ Quân Thắng được triển khai với 60% kinh phí từ ngân sách Nhà nước, phần còn lại do chủ di tích đóng góp.