Những dòng thư của Đại tướng Nguyễn Chí Thanh

Ấn phẩm Những cánh thư ra Bắc vào Nam gồm 73 bức thư của Đại tướng Nguyễn Chí Thanh và gia đình, được viết trong gần 20 năm (1948-1967). Phần lớn là thư Đại tướng gửi đến vợ - bà Nguyễn Thị Cúc, ba bức cho các con và những thư hồi âm. Qua đó, chân dung một vị tướng với tinh thần cách mạng kiên cường, đồng thời là người chồng, người cha yêu thương gia đình hiện lên sống động.

67 lá thư ông Nguyễn Chí Thanh gửi cho vợ đưa người đọc qua các giai đoạn. Từ năm 1948 đến 1953 có hơn 40 bức, do ông viết từ Huế ra Liên khu 4, Liên khu 4 ra Việt Bắc hay khi rời Chiến khu Việt Bắc. Năm 1954-1962, Đại tướng viết 19 lá thư trong quá trình đi công tác các tỉnh, tháp tùng Chủ tịch Hồ Chí Minh dự Hội nghị các Đảng Cộng sản và Công nhân quốc tế, về thăm Quảng Bình.

Năm 1962, bà Nguyễn Thị Cúc bị ốm, phải đi chữa bệnh ở Bắc Kinh, Trung Quốc. Suốt chín tháng, ông Nguyễn Chí Thanh gửi cho bà 15 thư qua đường bưu điện hoặc nhờ bất cứ ai có dịp qua đó công tác. Từ năm 1963 đến 1967, tập tài liệu của ông còn lưu lại 17 bức.

Đại tướng Nguyễn Chí Thanh không viết dài. Lá thư vào ngày 19/3/1948 có 35 từ, là lời nhắn hỏi giản dị, nói về một cơn mưa. Bức được viết năm 1965 là một trong những thư dài nhất, song cũng chỉ 327 từ, thể hiện niềm hạnh phúc của Đại tướng khi nghe tin vui từ hậu phương: "Mừng quá, vì đã hơn hai tháng nay chưa nhận được thư mới, và anh đã gởi ra tất cả là ba lá thơ từ tháng 5 đến tháng 7. Có một lá nữa anh do cầm đi chậm có lẽ còn ít lâu nữa mới đến... Nghe cả bốn con đều mạnh khỏe và học khá ba mừng. Ba mong các con khỏe hơn, học khá hơn, lao động khá hơn và nhất là trau dồi đạo đức cho tốt vì nó là cái gốc của con người... Nghe bà khỏe, mừng lắm, còn cả Cúc khỏe nữa, anh mừng lắm...''.

Vì nguyên tắc bí mật, cả người gửi lẫn phía hồi âm đều nói theo kiểu ám chỉ. Một đoạn thư của bà Cúc viết vào tháng 8/1965 ghi: ''Anh Thao ơi! Cúc
dặn nhé: Công việc làm ăn của anh nặng nhọc nhiều, anh cố bồi dưỡng để
đủ sức làm ăn lâu dài anh nhé. Cúc chỉ mong anh đừng ốm đau, làm ăn
ngày càng phát tài hơn nữa, thu thập ngày càng cao hơn nữa là Cúc và
tất cả gia đình mừng thôi''. Thao là một tên khác của Đại tướng Nguyễn Chí Thanh trong giai đoạn đi B (chiến trường miền Nam).

Tháng 11/1965, ông Nguyễn Chí Thanh viết liền ba thư gửi về Hà Nội, trong đó có hai bức riêng cho hai con gái lớn. Qua những dòng nhắn gửi, Đại tướng luôn dặn con chịu khó lao động, học tập, đối tốt với bạn bè, sống thật thà, lễ độ, khiêm tốn, ngay thẳng. Ông cũng không ngại thể hiện tình cảm với các con, như việc kết thúc thư bằng câu "Hôn con. Ba yêu mến'' khi gửi cho hai con gái lớn.

Hình ảnh Đại tướng Nguyễn Chí Thanh với những tâm tư, suy nghĩ đời thường được khắc họa rõ nét qua những lá thư. Lời mở đầu của sách viết: ''Chúng ta cũng đã đọc những câu chuyện phảng phất màu sắc huyền thoại nhưng lại rất thực, kể về một cán bộ lãnh đạo cao cấp cõng cấp dưới qua suối, hay một chỉ huy quân đội 'bênh vực' một làn điệu quan họ. Bây giờ, đọc lại những bức thư viết từ khoảng xa là 69, gần là 49 năm trước, ta gặp lại vẫn Nguyễn Chí Thanh ấy, nhưng trong nỗi chờ mong thư vợ, mong đến mức tỷ mẩn đếm từng lá thư, băn khoăn đến mức so sánh số thư gửi đi với số thư nhận được, rồi nghĩ ra đủ thứ lý do để mà lo lắng, băn khoăn, nào là ốm đau, nào là giận hờn, nào là bom lửa... Ta thấy vị Đại tướng ngày nào sao mà gần gũi, sao mà thân thương, trong những khía cạnh hết sức đời thường''.

Những cánh thư ra Bắc vào Nam thuộc bộ sách Tướng Thanh - Tướng Vịnh do Omega+ phối hợp Nhà xuất bản Quân đội Nhân dân phát hành. Các ấn phẩm còn lại gồm Những câu chuyện về Đại tướng Nguyễn Chí Thanh, Hành trình vì hòa bình, Nguyễn Chí Thanh - Những góc nhìn từ hậu thế.

Trong đó, Những câu chuyện về Đại tướng Nguyễn Chí Thanh do Thượng tướng Nguyễn Chí Vịnh chủ biên, là những hồi ức của tác giả và các thành viên trong gia đình về Đại tướng, kết hợp sưu tầm, biên soạn nội dung từ nhiều tư liệu. Mỗi câu chuyện là một lát cắt nhỏ nhưng giàu sức gợi, tôn vinh nhân cách, khả năng lãnh đạo, tình yêu thương dành cho nhân dân, chiến sĩ của ông Nguyễn Chí Thanh, đồng thời thể hiện hình ảnh Đại tướng ở đời thường.

Hồi ký Hành trình vì hòa bình của Thượng tướng Nguyễn Chí Vịnh được viết từ góc nhìn người trong cuộc, phản ánh quá trình Quân đội nhân dân Việt Nam tham gia lực lượng Gìn giữ hòa bình Liên Hợp quốc. Sau đó là những nỗ lực của toàn quân để hiện thực hóa chiến lược bảo vệ Tổ quốc từ sớm, từ xa. Sách gửi niềm tin và trách nhiệm với hòa bình, là nguồn cảm hứng cho thế hệ trẻ, chứa đựng tâm huyết mà Thượng tướng Nguyễn Chí Vịnh ấp ủ từ lâu, kịp hoàn thiện trước khi qua đời.

Nguyễn Chí Thanh: những góc nhìn từ hậu thế do nhà báo Bùi Chí Trung và nhóm tác giả biên soạn. Qua lời kể của những vị tướng khác, các cán bộ thân cận, người thân hay những người nông dân từng có cơ hội tiếp xúc, trò chuyện với Đại tướng, cuộc đời và sự nghiệp của ông được tái hiện cùng nhiều phẩm chất cao đẹp.

Đại tướng Nguyễn Chí Thanh tên thật là Nguyễn Vịnh, sinh ngày 1/1/1914. Ông từng công tác ở nhiều vị trí như Bí thư Tỉnh ủy Thừa Thiên, Ủy viên Ban chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Đông Dương, Bí thư Xứ ủy Trung Bộ, Ủy viên Ủy ban Dân tộc Giải phóng Việt Nam, được cử vào Tổng bộ Việt Minh, Bí thư Khu ủy IV, Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị Quân đội Nhân dân Việt Nam, Phó bí thư Tổng Quân ủy, Ủy viên Trung ương Đảng khóa I-III, Ủy viên Bộ Chính trị khóa II, III. Ngày 6/7/1967, Đại tướng đột ngột qua đời sau một cơn đau tim, khi chiến trường miền Nam đang khốc liệt.

Phương Linh