Nhật Bản chốt ngày bầu Thủ tướng, kịch bản nào xảy ra?

Khoảnh khắc lịch sử chắc chắn sẽ diễn ra khi Quốc hội Nhật Bản bầu Thủ tướng mới ngày 21-10: hoặc Tokyo có nữ Thủ tướng đầu tiên, hoặc Đảng LDP có thể để mất quyền lãnh đạo.

Theo Hãng tin Reuters, ngày 14-10, Chính phủ Nhật Bản quyết định triệu tập cuộc họp Quốc hội bất thường vào ngày 21-10, dự kiến nhằm bầu ra Thủ tướng mới thay cho Thủ tướng đương nhiệm Ishiba Shigeru.

Phe đối lập rục rịch bắt tay

Với tư cách là Chủ tịch Đảng Dân chủ tự do (LDP) cầm quyền, bà Takaichi Sanae được xem là ứng cử viên sáng giá nhất và đang đứng trước ngưỡng cửa trở thành nữ Thủ tướng đầu tiên của Nhật Bản. Tuy nhiên con đường trở thành người lãnh đạo nội các của bà Takaichi sẽ gặp nhiều chông gai hơn những người tiền nhiệm. 

Sau cuộc bầu cử Thượng viện gần đây, Đảng LDP đã mất thế đa số ở cả Thượng viện và Hạ viện. Tệ hơn nữa, Đảng Komeito, đồng minh chiến lược của LDP suốt 26 năm qua, cũng đã tuyên bố rời khỏi liên minh cầm quyền. 

Khó khăn liên tiếp khó khăn khiến quyền lực của Đảng LDP tại Quốc hội Nhật Bản ngày một xói mòn, đồng thời mở ra "cửa sổ cơ hội" hiếm có cho phe đối lập. Nắm bắt thời cơ, các đảng đối lập đã nhanh chóng khởi động các cuộc đàm phán. 

Ngày 12-10, cựu Thủ tướng kiêm Lãnh đạo Đảng Dân chủ Lập hiến (CDPJ) đối lập lớn nhất, ông Noda Yoshihiko, chính thức kêu gọi các lực lượng đối lập đoàn kết để đề cử một ứng cử viên Thủ tướng chung. 

Ông Noda nhấn mạnh rằng ông sẵn sàng tham gia "các cuộc thảo luận với một vài điểm linh hoạt chính sách nhất định" để có thể dung hòa những khác biệt về chính sách.

Đáp lại lời kêu gọi này, ngày 14-10, ông Tamaki Yuichiro, lãnh đạo Đảng Dân chủ vì nhân dân (DPP), cũng thừa nhận tầm quan trọng của việc hợp tác. 

"Việc chúng ta đạt được đồng thuận về các chính sách cơ bản sẽ là nền tảng thiết yếu", ông Tamaki phát biểu ở họp báo.

Hai kịch bản lịch sử

Tuy nhiên ông Tamaki cũng chỉ ra những rào cản lớn trong việc hợp tác, vốn là những bất đồng cố hữu giữa hai đảng. Ông nêu rõ lập trường của CDPJ phản đối luật cho phép phòng vệ tập thể là một khác biệt lớn, và kêu gọi đảng này "chuyển sang các chính sách thực tế hơn về an ninh quốc gia". 

Bên cạnh đó vấn đề năng lượng, đặc biệt là điện hạt nhân (CDPJ phản đối xây dựng nhà máy mới), cũng là điểm bất đồng chính sách lớn. Tuy nhiên khả năng hai đảng lớn này liên minh cùng nhau và cùng các đảng nhỏ khác để "lật" Đảng LDP vẫn còn.

Ông Noda đã tỏ ra rất thiện chí khi đề xuất chính ông Tamaki có thể là ứng cử viên Thủ tướng duy nhất của phe đối lập, một động thái nhằm cho thấy sự sẵn sàng nhượng bộ vì mục tiêu lớn hơn. 

Đồng thời ông cũng khéo léo gây áp lực lên đối tác khi dặn dò nếu ông Tamaki muốn trở thành Thủ tướng, "khả năng đoàn kết những người khác là rất cần thiết". Chính trị gia lão làng cũng nhắc nhở việc né tránh nỗ lực tìm kiếm điểm chung "không phải là một thái độ có trách nhiệm".

Giờ đây, tương lai của chính trường Nhật Bản gần như phụ thuộc hoàn toàn vào kết quả đàm phán giữa các đảng đối lập. 

Việc Nhật Bản sẽ có thời khắc lịch sử khi nữ Thủ tướng đầu tiên tuyên thệ nhậm chức, hay một cuộc đổi ngôi ngoạn mục khỏi Đảng LDP vẫn sẽ là câu hỏi chưa có lời đáp.