Nghiên cứu mới: Chế độ ăn cũng ảnh hưởng nguy cơ mắc ung thư phổi

(Dân trí) - Một nghiên cứu mới cho thấy có nhiều lý do để tránh thực phẩm siêu chế biến, bao gồm mối liên hệ với bệnh tim, tiểu đường và béo phì, nhưng nguy cơ ung thư phổi tăng cao cũng có thể là một lý do khác.

Theo Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên Hợp Quốc, thực phẩm siêu chế biến chứa các thành phần không bao giờ hoặc hiếm khi được sử dụng trong nhà bếp hoặc các loại phụ gia nhằm làm cho sản phẩm cuối cùng ngon miệng hoặc hấp dẫn hơn.

Những thành phần đó - có trong các sản phẩm như nước ngọt, khoai tây chiên, súp đóng gói, gà viên và kem - có thể bao gồm chất bảo quản chống nấm mốc hoặc vi khuẩn, chất tạo màu nhân tạo, chất nhũ hóa để ngăn ngừa sự phân tách, đường, muối và chất béo được thêm vào hoặc thay đổi để làm cho thực phẩm hấp dẫn hơn.

Theo nghiên cứu được công bố mới đây trên tạp chí Thorax, những người ăn nhiều thực phẩm siêu chế biến nhất có nguy cơ mắc ung thư phổi cao hơn 41% so với những người ăn ít nhất, ngay cả sau khi đã tính đến các yếu tố khác như hút thuốc.

Trong nghiên cứu này, các nhà nghiên cứu đã phân tích dữ liệu từ hơn 100.000 người đã hoàn thành Bảng câu hỏi Tần suất Ăn uống của Khảo sát Sức khỏe và Dinh dưỡng Quốc gia và so sánh thông tin với hồ sơ bệnh án để chẩn đoán ung thư phổi.

Theo nghiên cứu, trung bình, mỗi người tiêu thụ gần ba phần thực phẩm siêu chế biến mỗi ngày, phổ biến nhất là thịt nguội, nước ngọt ăn kiêng (ít calo, dùng chất tạo ngọt thay đường), nước ngọt có hoặc không có caffeine.

Các nhà nghiên cứu cho biết thêm, quá trình chế biến công nghiệp làm thay đổi cấu trúc thực phẩm, ảnh hưởng đến khả năng hấp thụ và khả năng cung cấp chất dinh dưỡng, đồng thời tạo ra các chất gây ô nhiễm có hại.

Họ đặc biệt nhấn mạnh đến acrolein, có thể xuất hiện từ việc đốt thuốc lá, gỗ, nhựa, xăng và từ việc nấu mỡ và dầu ở nhiệt độ cao, theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ. Họ cho rằng vật liệu đóng gói cũng có thể là một phần của vấn đề.

Tiến sĩ David Katz, chuyên gia về y học dự phòng và lối sống, cho biết, nghiên cứu này mang tính quan sát, nghĩa là mặc dù các phương pháp rõ ràng và mạnh mẽ, nhưng vẫn chưa thể chứng minh chắc chắn rằng thực phẩm gây ung thư phổi mà chỉ chứng minh có mối liên hệ giữa hai yếu tố này.

"Nghiên cứu này cho thấy rõ ràng rằng thực phẩm siêu chế biến có thể góp phần gây ra nguy cơ ung thư phổi", ông nói.

Ung thư phổi không chỉ liên quan đến hút thuốc

Theo CNN, ung thư phổi là một dạng ung thư phổ biến, với ước tính có 2,4 triệu ca mắc mới trên toàn thế giới vào năm 2022, theo Tổ chức Y tế Thế giới.

“Hút thuốc là nguyên nhân chính gây ra nguy cơ ung thư phổi, nhưng những người không hút thuốc vẫn có thể mắc bệnh, điều này cho thấy còn có những yếu tố khác”, TS Katz nói.

Cũng theo chuyên gia này, chưa có nhiều nghiên cứu về thực phẩm siêu chế biến và nguy cơ ung thư phổi, nhưng rất nhiều bằng chứng hiện có cho thấy chất lượng chế độ ăn uống quan trọng như thế nào trong việc dự đoán tử vong sớm do mọi nguyên nhân ở Hoa Kỳ.

Việc tiêu thụ thực phẩm siêu chế biến thường đi kèm với chất lượng chế độ ăn uống thấp hơn, chẳng hạn như lượng chất béo bão hòa, hóa chất, muối và đường cao hơn, cũng như lượng calo tiêu thụ cao hơn.

“Những yếu tố này có thể thúc đẩy tình trạng viêm - một con đường chính trong sự phát triển và tiến triển của ung thư - và làm tổn thương hệ vi sinh vật, làm suy yếu chức năng hệ miễn dịch. Sự kết hợp giữa tình trạng viêm quá mức và khả năng miễn dịch suy yếu tạo điều kiện cho các tế bào ung thư phát triển mạnh mẽ hơn", TS Katz phân tích.

Các chất phụ gia trong thực phẩm siêu chế biến, chất gây ung thư hình thành trong quá trình chế biến hoặc hóa chất từ bao bì thực phẩm cũng có thể là nguyên nhân. Tuy nhiên, những con đường này chưa được hiểu rõ và cần được nghiên cứu thêm.

Thực phẩm siêu chế biến so với thực phẩm nguyên chất từ thiên nhiên

Nghiên cứu này bổ sung nguy cơ ung thư phổi vào danh sách các lý do để tránh thực phẩm siêu chế biến và tăng cường chất lượng chế độ ăn uống.

Sức khỏe và chất lượng chế độ ăn uống được cải thiện khi mọi người chủ yếu ăn thực phẩm nguyên chất, chưa qua chế biến và chủ yếu là thực vật như rau, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt, đậu, các loại hạt.

Nếu muốn thay đổi, bạn nên bắt đầu bằng cách đọc nhãn thực phẩm.

Theo đó, hãy tránh những thực phẩm có danh sách thành phần dài với tên gọi lạ lẫm, những thực phẩm này thường chứa chất phụ gia, chất bảo quản và hương vị nhân tạo. Thay vào đó, hãy ưu tiên thực phẩm nguyên chất và chế biến các bữa ăn bằng nguyên liệu nguyên chất hoặc ít qua chế biến bất cứ khi nào có thể.