Nghiên cứu khoa học gây bất ngờ: “IQ cao có thể là một nguy cơ tiềm ẩn đối với sức khỏe tinh thần và cảm xúc”

Các nhà tâm lý học chỉ ra rằng, không ít người thuộc nhóm trí tuệ cao lại thường xuyên cảm thấy cô đơn, căng thẳng và thất vọng trong cuộc sống.

Thông minh thường được xem là lợi thế vượt trội trong xã hội hiện đại, thế nhưng phía sau những chỉ số IQ ấn tượng lại là một mặt tối ít người ngờ tới. Các nhà tâm lý học chỉ ra rằng, không ít người thuộc nhóm trí tuệ cao lại thường xuyên cảm thấy cô đơn, căng thẳng và thất vọng trong cuộc sống.

Dưới đây là 6 nguyên nhân phổ biến khiến người thông minh thường khổ sở hơn so với số đông:

1. Suy nghĩ quá mức – Cái bẫy của trí tuệ

Người thông minh thường có xu hướng suy nghĩ nhiều, không chỉ trong công việc mà cả trong những vấn đề rất đời thường. Họ liên tục phân tích hành vi của người khác, tự vấn bản thân về những chi tiết nhỏ nhặt và tưởng tượng ra nhiều kịch bản tiêu cực chưa xảy ra. Theo nhà tâm lý học Susan Nolen-Hoeksema, từ 50% đến 75% người trưởng thành có trí tuệ cao thường mắc chứng “overthinking” (suy nghĩ quá mức), dẫn đến mất ngủ, lo âu và giảm sút khả năng sáng tạo.

2. Tiêu chuẩn sống quá cao – Và sự thất vọng kéo dài

Người thông minh thường đặt ra tiêu chuẩn cá nhân rất cao trong mọi khía cạnh, từ công việc, học vấn đến các mối quan hệ. Chính điều này khiến họ liên tục rơi vào vòng xoáy không hài lòng, dù đã đạt được nhiều thành tựu mà người khác mơ ước. Khi mọi thứ không diễn ra đúng kỳ vọng, họ dễ dàng rơi vào cảm giác thất bại và tự trách.

3. Kỳ vọng lớn – Gánh nặng do chính mình tạo ra

Khả năng làm tốt nhiều việc khiến người thông minh thường đặt ra mục tiêu vượt trội, thậm chí phi thực tế. Họ kỳ vọng phải làm được điều gì đó “đáng kể” trong cuộc sống. Nhưng nếu mọi chuyện không như ý, họ dễ rơi vào trạng thái thất vọng sâu sắc, sống trong lo âu về tương lai và cảm giác vô nghĩa trong hiện tại. Đôi khi, chính những kỳ vọng quá tầm ấy lại trở thành nguồn gốc cho sự bất an nội tại.

4. Tự gây áp lực và quá khắt khe với bản thân

Đối với người thông minh, thành công không bao giờ là điểm dừng. Ngay cả khi hoàn thành mục tiêu, họ vẫn cảm thấy chưa đủ tốt. Những sai lầm trong quá khứ dễ bị họ thổi phồng và ghi nhớ lâu dài, khiến cảm giác tội lỗi và thất vọng kéo dài không dứt. Sự khắt khe này khiến họ trở thành người chỉ trích gay gắt nhất… của chính mình.

5. Khó tìm được sự thấu hiểu từ người khác

Dù trí tuệ cao, người thông minh cũng là con người – họ vẫn cần được kết nối, chia sẻ và cảm thông. Nhưng thực tế, họ thường bị hiểu nhầm vì lối tư duy phức tạp và khả năng diễn đạt vượt ngoài tầm tiếp nhận của người xung quanh. Sự khác biệt này khiến họ thấy cô đơn, và ngày càng khép mình hơn trong các mối quan hệ xã hội.

6. Nguy cơ cao về rối loạn tâm lý

Theo một nghiên cứu đăng trên tạp chí Intelligence Magazine, hơn 26% người có IQ cao (trong nhóm top 2% của tổ chức Mensa) từng được chẩn đoán mắc rối loạn lưỡng cực và 20% từng mắc rối loạn lo âu. Nhà nghiên cứu Ruth Karpinski lý giải rằng chỉ số IQ cao đi kèm với khả năng xử lý thông tin lớn, dẫn đến việc suy nghĩ liên tục và sâu sắc – yếu tố dễ gây ra rối loạn tâm lý. Bà nhận định: “IQ cao có thể là một nguy cơ tiềm ẩn đối với sức khỏe tinh thần và cảm xúc”.

Kết luận

Thông minh không đồng nghĩa với hạnh phúc. Đằng sau sự vượt trội về trí tuệ là hàng loạt áp lực vô hình đến từ chính bản thân và xã hội. Để sống trọn vẹn hơn, người thông minh cần học cách buông bỏ kỳ vọng phi thực tế, chấp nhận những giới hạn cá nhân và tìm kiếm sự kết nối chân thành thay vì hoàn hảo.

Nếu bạn cảm thấy mình đang ở trong những biểu hiện kể trên, hãy nhớ rằng: Sự thông minh chỉ thật sự có giá trị khi được đặt trong một tinh thần khỏe mạnh và một trái tim biết yêu thương chính mình.