Ngành xe điện Trung Quốc trước nguy cơ 'trả giá' vì tăng trưởng nóng

Nhìn từ bên ngoài, ngành công nghiệp ôtô điện Trung Quốc trông có vẻ là một cỗ máy khổng lồ, liên tục phát triển và không thể ngăn cản. Tuy nhiên, chuyên trang InsideEVs cho rằng vẫn có những vấn đề nghiêm trọng đang diễn ra âm thầm bên dưới vỏ bọc hào nhoáng này.

Ôtô điện chất đống tại đại lý

Không thể chối bỏ thực tế rằng các nhà sản xuất ôtô Trung Quốc đang tạo ra một lượng lớn những mẫu xe tốt với giá bán cạnh tranh, đủ sức chinh phục khách hàng tại nhiều thị trường quốc tế.

Tuy nhiên ngay cả ở quê nhà, ôtô điện Trung Quốc cũng đang chất đống tại nhiều đại lý, chủ yếu do tình trạng sản xuất dư thừa vượt xa nhu cầu thực tế.

Với quy mô top đầu thế giới, thị trường ôtô Trung Quốc vẫn ghi nhận lượng tiêu thụ lớn, tuy nhiên không đủ để “hấp thụ” toàn bộ lượng xe mà ngành công nghiệp ôtô điện nước này sản xuất.

Ôtô điện Trung Quốc vẫn chất đống tại đại lý nước này dù đây là thị trường xe lớn nhất toàn cầu. Ảnh minh họa: Bloomberg.

Như một kết quả tất yếu, một số nhà sản xuất ôtô nội địa đang chịu tác động tài chính tiêu cực, tìm đủ mọi cách - ngay cả những cách thức “mờ ám” nhất - để giải quyết số hàng tồn kho. Bán xe cũ đi 0 km ra nước ngoài hay để chúng mục nát trong các nghĩa địa ôtô tập thể là những cách làm phổ biến.

Theo hãng tin Reuters, khách hàng có thể mua một chiếc Audi sản xuất tại Trung Quốc dưới mác xe cũ cùng giá bán giảm 50% so với niêm yết, hoặc tương tự với một chiếc ôtô của FAW kèm khoảng giảm giá đến 60%.

Trung Quốc tồn tại một công ty tên Zcar, đang mua những mẫu “xe cũ đi 0 km” theo lô và bán lại với mức giảm giá khổng lồ. Khách hàng Trung Quốc thậm chí có thể mua ôtô hoàn toàn mới nhưng được giảm giá mạnh thông qua các buổi livestream bán hàng trên Douyin - tên gọi ứng dụng TikTok tại quê nhà Trung Quốc.

Những mức giá rẻ như cho trên thị trường ôtô điện Trung Quốc được đánh giá là biểu hiện của vấn đề lớn hơn nhiều.

Con rắn tự ăn đuôi chính mình

Sau nhiều năm nhận trợ cấp mạnh tay từ Chính phủ và đặt ra mục tiêu sản xuất đầy tham vọng, các hãng xe điện Trung Quốc giờ đây đã có thể sản xuất gấp đôi sản lượng 27,5 triệu xe từng ghi nhận trong năm 2024.

Cộng hưởng với môi trường cạnh tranh khốc liệt hiện tại, một cuộc chiến giá tàn khốc đã diễn ra, kéo dài nhiều năm giữa các hãng xe điện nội địa.

Tình hình hiện tại của ngành công nghiệp ôtô Trung Quốc, theo như chuyên trang InsideEVs mô tả, tựa hình ảnh một con rắn đang tự nuốt lấy đuôi chính mình.

Khi không thể bán hết hàng, các hãng xe điện Trung Quốc đốt tiền trong các cuộc chiến giá, sau đó tiếp tục sản xuất để giữ "quy mô hiện tại", nhưng dẫn đến dư thừa và lại tiếp tục giảm giá. Vòng lặp cứ thế diễn ra và gần như không có hồi kết.

Ngành công nghiệp xe điện Trung Quốc có thể phải "trả giá" vì tăng trưởng nóng. Ảnh: InsideEVs.

Trước tình hình đó, hãng tin Reuters cho rằng chỉ một phần nhỏ trong khoảng 130 nhà sản xuất ôtô điện Trung Quốc có khả năng “sống sót” cho đến thập kỷ tiếp theo.

Tuy nhiên, Trung Quốc sẽ không để các hãng xe điện nước này phá sản hàng loạt. Đó là lý do Chính phủ Trung Quốc vẫn tiếp tục trợ cấp mạnh tay cho mảng sản xuất – hành động vốn được các quốc gia khác coi là cạnh tranh không công bằng, dẫn đến các khoản thuế nhập khẩu bổ sung mạnh tay nhắm vào ôtô điện Trung Quốc.

Ngay cả những tên tuổi lớn như BYD cũng đang gặp khó. Nhà sản xuất ôtô Trung Quốc này đã hạ dự báo doanh số 2025 từ 5,5 triệu xe xuống còn 4,6 triệu xe.

Trong cuộc điều tra sâu rộng của hãng tin Reuters, có khoảng 5.100 tin rao bán xe BYD hoàn toàn mới trên Alibaba. Tất cả đều được đăng ký và có bảo hiểm, nên về cơ bản là những chiếc xe đã bán và bàn giao thành công.

Do tình hình cạnh tranh trong nước ngày một khốc liệt, nhiều nhà sản xuất ôtô Trung Quốc đang dần chuyển hướng cho các khoản đầu tư của mình, tập trung sang các thị trường nước ngoài thay vì trong nước.

Một số thương hiệu lớn của Trung Quốc đang xây dựng nhà máy ở châu Âu, nơi họ kỳ vọng sẽ sản xuất, lắp ráp để tránh mức thuế quan khổng lồ. BYD gần đây thông báo Dolphin Surf giá rẻ sẽ là cái tên đầu tiên được sản xuất tại nhà máy Hungary vào cuối năm nay.

BYD sản xuất xe ở châu Âu để né thuế nhập khẩu. Ảnh: BYD.

Chuyên trang InsideEVs nhận định giới lãnh đạo Trung Quốc sau cùng dường như đã nhận ra quy mô của vấn đề hiện tại, do vậy đang kêu gọi các hãng xe chấm dứt cuộc chiến giá cũng như hoạt động đầu tư quá mức cho ôtô điện.

Dù vậy, hãng tin Reuters cho biết một tỉnh tại Trung Quốc gần đây đã tung ra gói ưu đãi cả trăm triệu USD cho các nhà sản xuất ôtô, hướng đến nâng sản lượng thường niên xe điện và xe hybrid của khu vực lên thêm 1,5 triệu xe.

Chuyên trang InsideEVs cho rằng nếu tình hình thật sự tồi tệ như những gì hãng tin Reuters mô tả, ngành công nghiệp ôtô Trung Quốc sẽ sớm cần đến một sự thay đổi lớn.