Nga đánh sập hoàn toàn pháo đài Toretsk, tiêu diệt và bắt sống 25.000 binh sĩ Ukraine: Chuyện gì phải đến đã đến

(Dân trí) - Quân đội Nga đã tràn ngập phía nam hồ chứa nước Kleban-Byk, đồng thời chính thức phá tan “pháo đài" Toretsk cùng nhóm 25.000 binh sĩ Ukraine phòng thủ.

Thấy gì qua báo cáo của Tướng Gerasimov với Tổng thống Putin?

Trong chuyến thị sát chiến trường đầu tháng 10, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã có cuộc gặp với lãnh đạo Bộ Quốc phòng và Bộ Tổng tham mưu quân đội Nga cũng như chỉ huy của các cụm tác chiến trong khu vực "chiến dịch quân sự đặc biệt”.

Tổng tham mưu trưởng Lực lượng vũ trang Nga, Tướng Valery Gerasimov trình bày một báo cáo, trong đó có đoạn: “Vào ngày 6/10, việc loại bỏ các lực lượng của đối phương bị bao vây ở khu vực phía nam hồ chứa nước Kleban-Byk đã hoàn tất”.

Như vậy, quân đội Nga (RFAF) đã kết thúc một trong những chiến dịch Toretsk ác liệt nhất.

Chiến dịch tấn công Toretsk coi như được manh nha khởi động vào ngày 19/6/2024, khi các đơn vị xung kích của Cụm tác chiến Trung tâm thọc sâu 2km, sau đó họ chiếm được làng Shumy vào ngày 29/6 và tiến tới ngoại ô làng Pivnichne.

Vào thời điểm đó, giữa lúc lực lượng Moscow đang phát triển dọc theo tuyến Ocheretino - Pokrovsk, Cụm tác chiến phương Bắc RFAF bất ngờ mở chiến dịch tấn công vào bắc Kharkov (sau này được biết là hướng nghi binh), còn Toretsk đang được đánh giá là khu vực “bình yên” từ đầu cuộc chiến.

Chính vì sự tĩnh lặng của Toretsk, mà Bộ Tổng tham mưu Ukraine nảy sinh tư tưởng chủ quan, thậm chí họ còn rút lực lượng phòng thủ ở đây để tăng cường cho mặt trận Kharkov ở phía Bắc và Pokrovsk gần đó.

Lý do Bộ tư lệnh Kiev “yên tâm” với tình hình Toretsk vì khu vực phòng thủ rộng tới 600km2 này có hệ thống công sự kiên cố, được Kiev đầu tư xây dựng trong suốt 10 năm qua, dựa trên “những ngọn đồi nhân tạo”. Nơi đây có rất nhiều đống đất đá thải của quá trình khai mỏ và một số mỏ than với địa hình hết sức phức tạp. Các điểm cao này thuận lợi để thiết lập vị trí triển khai hỏa lực bao trùm khu vực.

Toretsk cũng là tiền đồn quan trọng của Ukraine ở Donbass, do "pháo đài" nằm sát nách thành phố Horlivka do Nga kiểm soát.

Chiến dịch tấn công vào Toretsk gây bất ngờ lớn cho chỉ huy AFU, khiến Trung tướng Yury Sodol, Tư lệnh Bộ chỉ huy Liên quân Ukraine bị sa thải, chỉ sau 5 tháng nhậm chức.

Sau khi lực lượng Moscow áp sát Toretsk, các nhà phân tích quốc phòng ủng hộ Kiev cho biết, vào mùa hè năm ngoái, Tổng tư lệnh các lực lượng vũ trang Ukraine - Tướng Allexander Syrsky - thành lập “Cụm Toretsk”, tập trung khoảng 25.000 binh sĩ thuộc các lữ đoàn có khả năng chiến đấu tốt nhất và cả một phần đơn vị UAV "chim Magyar" giỏi nhất.

Các đơn vị AFU chiến đấu ở mặt trận Toretsk, bao gồm tới 5 Lữ đoàn bộ binh cơ giới 23, 24, 28, 30 và 54; Lữ đoàn dù liên hợp 72; Lữ đoàn bộ binh 109 và Lữ đoàn độc lập 21. Ngoài ra còn có một loạt đơn vị pháo binh cũng được tái triển khai với trang bị gồm lựu pháo M777, FH-70 và M119 do Mỹ và Anh viện trợ.

Bất chấp điều này, vào ngày 30/6, đơn vị "Cựu chiến binh" của Nga đã xâm nhập vào vùng ngoại ô Pivnichnoye thông qua một đường ống ngầm. Theo Bộ Quốc phòng Nga, các binh sĩ bí mật khai thông và sử dụng một đường hầm dài hơn 3km, dọc theo kênh đào Seversky Donets.

Đơn vị đặc nhiệm Nga âm thầm tiến vào sau tuyến phòng ngự kiên cố gồm các công sự liên hoàn kết hợp với hầm ngầm của đối phương. Tận dụng yếu tố bất ngờ, lực lượng Moscow chọc thủng tuyến phòng thủ đầu tiên và quan trọng nhất của Toretsk.

Truyền thông Ukraine và phương Tây thường ca ngợi Toretsk là “pháo đài” không thể công phá nhưng đã bị quân đội Nga đột phá nhanh chóng.

Quá trình tan rã của 25.000 binh sĩ Ukraine ở Toretsk

Sau thời gian chiến đấu tạo thế, mở cửa đánh chiếm đầu cầu, chiến dịch  tấn công Toretsk chính thức bắt đầu vào ngày 25/8/2024, khi quân đội Nga tiến vào vùng đô thị lõi, chiếm được Bệnh viện Lao Toretsk và Trường học số 2 ở tiểu khu Zabalka.

Yevhen Dykyi - một sĩ quan Ukraine - phàn nàn rằng, ông không thể hiểu tại sao RFAF lại chọc thủng được tuyến phòng thủ kiên cố của AFU ở phía nam Toretsk.

Vào ngày 22/9/2024, quân đội Nga đã kiểm soát 60% khu nhà cao tầng trung tâm và chỉ riêng ngày 21/9/2024, các đơn vị xung kích RFAF tiến ít nhất 700m dọc theo đại lộ Trung tâm.

Một nguồn tin nội bộ từ Bộ Tổng tham mưu Ukraine viết: "Trong 3 ngày qua, lực lượng Moscow chiếm được Bệnh viện Nhi ở Toretsk và tiến vào khu vực trung tâm. Hôm nay, đối phương đã tiến tới đường Ryaboshapki, kiểm soát được một phần đáng kể của khu vực”.

Hơn nữa, trong thời gian này, RFAF đã tiến về phía bắc từ thị trấn New York dọc theo sông Krivoy Torets và tiến vào Leonidovka.

Vào ngày 1/10/2024, Andrei Biletsky - một chính trị gia cực hữu và sĩ quan quân đội Ukraine, đồng thời cũng là chỉ huy đầu tiên của Tiểu đoàn Azov - phát biểu trên chương trình Focus rằng, số phận Toretsk đang dần trở thành Ugledar và "bi kịch đối với người khổng lồ (ám chỉ Toretsk), đang xảy đến nhanh hơn nhiều so với dự đoán".

Phát biểu của ông Biletsky được binh lính Lữ đoàn Lyut AFU tán đồng và cho rằng, "người Nga đã chiến đấu ngoan cường ở Toretsk, không giống bất cứ điều gì chúng ta từng thấy trước đây" và cho biết thêm, "sau khi quân đội Ukraine rút lui về phía bắc, lực lượng Moscow đã kiểm soát hoàn toàn Nelepovka, cũng như mạng lưới hệ thống chiến hào liền kề, làm giảm đáng kể khả năng phản công".

Sau đó, cả hai bên bước vào thời kỳ giằng co và nghỉ đông. Đến ngày 7/2, nhờ hoạt động tấn công tích cực của các Lữ đoàn bộ binh cơ giới độc lập 1, 9 và 132 thuộc Tập đoàn quân 51 RFAF và Lữ đoàn tình nguyện "Cựu chiến binh", thành phố Toretsk đã hoàn toàn do Nga kiểm soát.

Tuy nhiên, sau khi bị đánh bật ra khỏi thành phố, AFU rút về khu vực rộng lớn phía tây bắc Toretsk, biến khu vực này thành khu vực phòng thủ mới, với trọng tâm là Sukha Balka và Kleban-Byk, nhằm tìm kiếm cơ hội xoay chuyển tình thế theo hướng có lợi cho mình. Cụm Toretsk khi đó còn khoảng 15.000 quân, đã được tăng cường thêm các lữ đoàn.

Sau khi để mất Aleksandro-Kalinovo, tàn quân của Cụm Toretsk, đã được Bộ Tổng tham mưu Ukraine rút về để phòng thủ thành phố Konstantinovka, nhưng khoảng 3.000 binh sĩ Ukraine không được lệnh rút lui, với mục đích là cầm chân lực lượng Moscow ở khu vực Toretsk.

Trong khi đó, vòng vây của RFAF ở phía tây bắc Toretsk dần khép lại. Sau đó, từ 3.000 tay súng, AFU chỉ còn lại 800 người, rồi 80 người, và giờ thì không còn ai.

Theo chỉ huy Lữ đoàn 79 AFU, Bộ chỉ huy Kiev đã bỏ mặc số quân còn lại giữa vòng vây 3 phía của Nga và trước mặt họ là hồ chứa nước Kleban-Byk mênh mông. Cuối cùng chuyện gì phải đến đã đến với các binh sĩ Ukraine mắc kẹt.