Mức lương của giảng viên 'tinh hoa' tại các đại học Việt Nam

TS Cấn Trần Thành Trung, người bảo vệ thành công luận án tiến sĩ Toán học từ Viện Công Nghệ California (Mỹ), đã được Đại học Quốc gia TP.HCM chiêu mộ. Ảnh: VNUHCM.

Thực tế, nhiều trường đại học tại Việt Nam đang đối mặt với tình trạng thiếu hụt giảng viên đầu ngành rất trầm trọng, khi tỷ lệ giảng viên có trình độ giáo sư là 0,89% trên toàn hệ thống, phó giáo sư là 7,8%; đội ngũ giảng viên trình độ tiến sĩ là 33% (số liệu năm 2024).

Trong khi đó, nhiều nhân tài trẻ, chuyên gia giỏi Việt Nam đang làm việc ở nước ngoài mong muốn trở về nhưng chưa có đủ điều kiện, chính sách phù hợp.

Chính vì vậy, nhiều trường đại học đã xây dựng cơ chế đặc thù để thu hút và giữ chân nhân tài.

Trả lương tới 200 triệu đồng/tháng

Mới đây, GS.TS Vũ Văn Yêm, Phó giám đốc Đại học Bách khoa Hà Nội, cho biết đại học đã ban hành đề án thu hút và tuyển dụng giảng viên trẻ tài năng, chuyên gia, nhà khoa học đầu ngành giai đoạn 2025-2030 (HUST-Talent), theo tinh thần Nghị quyết 71 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo.

Có ba đối tượng nhân tài mà đề án hướng tới. Họ được hưởng chế độ lương ưu đãi đặc biệt; được tài trợ đề tài nghiên cứu và hỗ trợ đăng ký tham gia các đề tài, dự án quốc tế.

Đại học Bách khoa Hà Nội cam kết môi trường nghiên cứu hiện đại, phòng thí nghiệm mở, sinh viên giỏi; hỗ trợ người thân, nhà ở, visa, hỗ trợ hành chính; cam kết lộ trình phát triển sự nghiệp cho nhân sự.

Cụ thể, nhóm một là tiến sĩ trẻ tài năng tốt nghiệp từ các cơ sở giáo dục đại học top đầu thế giới hoặc tiến sĩ có thành tích nghiên cứu khoa học xuất sắc. Số lượng cần tuyển là 137 người cho vị trí giảng viên.

Nhóm này nhận lương 40-150 triệu đồng/tháng, tùy theo năng lực và vị trí do Đại học Hà Nội chi trả. Ngoài ra, họ được hưởng các nguồn thu nhập từ đề tài, dự án và các ưu đãi bằng tiền từ các chính sách hỗ trợ của Nhà nước (nếu có).

Nhóm hai là giáo sư, phó giáo sư, chuyên gia công nghệ từ doanh nghiệp, viện nghiên cứu, start-up cho vị trí trưởng phòng thí nghiệm nghiên cứu, trưởng nhóm nghiên cứu. Số lượng cần tuyển là 72 người.

Nhóm này nhận lương 60-200 triệu đồng/tháng. Ngoài ra, họ được hỗ trợ xây dựng nhóm nghiên cứu mạnh, phòng thí nghiệm nghiên cứu; chủ trì tham gia các đề tài, dự án quốc tế, chương trình trọng điểm quốc gia...

Nhóm ba là các nhà khoa học, chuyên gia đầu ngành, nhà quản lý uy tín trong nước và quốc tế cho vị trí thỉnh giảng, chuyên gia, cố vấn cao cấp. Số lượng cần tuyển là 172 người.

Nhóm này được chi trả thù lao theo chính sách ưu đãi từ đề án trên cơ sở nội dung cộng tác, hợp tác làm việc. Họ cũng được hỗ trợ một phần hoặc toàn bộ chi phí đi lại, ở theo thỏa thuận; được hưởng các ưu đãi theo chính sách của Nhà nước...

Phòng thí nghiệm ở trường Hóa và Khoa học sự sống, Đại học Bách khoa Hà Nội. Ảnh: HUST.

Thu hút 350 nhà khoa học

Trước đó, cuối năm 2024, Đại học Quốc gia TP.HCM đã ban hành chương trình VNU350, đặt mục tiêu thu hút được 350 nhà khoa học có trình độ tiến sĩ trở lên, còn ít nhất 5 năm công tác đến khi hết tuổi lao động, thành thạo tiếng Anh để giảng dạy, nghiên cứu.

Các nhà khoa học sẽ được đảm bảo chính sách phát triển, lộ trình nghề nghiệp trong 5 năm.

Cụ thể, các nhà khoa học trẻ trong hai năm đầu sẽ được cấp một đề tài nghiên cứu khoa học loại C (kinh phí tối đa 200 triệu đồng). Năm thứ ba, họ tiếp tục được cấp một đề tài loại B với kinh phí cao nhất là 1 tỷ đồng.Với các nhà khoa học đầu ngành, trong hai năm đầu, họ được giao làm trưởng nhóm hoặc trung tâm nghiên cứu, được hỗ trợ thành lập nhóm nghiên cứu và xây dựng cộng đồng nghiên cứu trong và nước ngoài, tham gia các hoạt động hợp tác quốc tế về nghiên cứu khoa học và một đề tài nghiên cứu loại B.Chính sách thu nhập sẽ tùy theo từng trường thành viên của Đại học Quốc gia TP.HCM, gồm lương, thưởng, các khoản phụ cấp, thu nhập do giảng dạy vượt giờ chuẩn, nghiên cứu khoa học, hướng dẫn sinh viên, học viên, nghiên cứu sinh. Đại học cũng hỗ trợ nhà ở công vụ với người có nhu cầu.Ngoài ra, Đại học Quốc gia TP.HCM còn triển khai chương trình giáo sư thỉnh giảng, mục tiêu mời và bổ nhiệm được 100 giáo sư thỉnh giảng trong giai đoạn 2025-2030. Đại học Quốc gia Hà Nội tăng cường đầu tư trang thiết bị, phòng thí nghiệm phục vụ công tác đào tạo, nghiên cứu. Ảnh: VNU.Đầu tư hàng tỷ đồng để nhà khoa học nghiên cứuTháng 9/2023, Đại học Quốc gia Hà Nội cũng công bố chiến lược thu hút nhà khoa học xuất sắc, đầu tư cho mỗi người tối đa 3 tỷ đồng để nghiên cứu trong ba năm.Theo đó, đối tượng thu hút là các nhà khoa học có thành tích nghiên cứu xuất sắc, ở trong và ngoài nước (bao gồm cả người Việt Nam ở nước ngoài và người nước ngoài), có mong muốn tham gia nghiên cứu khoa học, đảm nhận các vị trí trưởng nhóm nghiên cứu mạnh ở các lĩnh vực khoa học công nghệ mà Đại học Quốc gia Hà Nội định hướng nghiên cứu ưu tiên.Quyền lợi được hưởng bao gồm các chế độ ưu đãi theo quy định của Nhà nước và Đại học Quốc gia Hà Nội; được ưu tiên sử dụng cơ sở vật chất, trang thiết bị dùng chung của nhà trường; được đảm bảo các điều kiện việc làm, trang thiết bị và triển khai cơ chế chính sách theo thỏa thuận để có thể đẩy mạnh các lĩnh vực khoa học công nghệ mũi nhọn của Việt Nam.Về hình thức làm việc, Đại học Quốc gia Hà Nội ký kết hợp đồng làm việc/hợp đồng lao động/hợp đồng thuê khoán chuyên môn. Tùy theo hình thức ký kết hợp đồng, các nhà khoa học có thể chủ động làm việc tại đại học, trong nước và nước ngoài.Thị trường lao động thay đổi chóng mặt, để tồn tại, con người cần học tập suốt đời. Trong bối cảnh đó, tạp chí Tri Thức - Znews giới thiệu tới độc giả cuốn Học tập suốt đời của tác giả Michelle R.Weise.

Tác phẩm cung cấp cho độc giả những đánh giá về thị trường lao động tương lai, những giải pháp cho nhu cầu vừa học vừa làm đang ngày một tăng, cùng với đó là đưa ra những cách kết nối để quá trình chuyển đổi “học-làm” diễn ra thuận lợi hơn. Từ đó, tác giả nêu lên vai trò của việc học tập suốt đời.