Mua nhà giấy tay, sau này phát hiện chủ đã bán cho người khác, phải làm sao?

Tôi mua nhà giấy tờ tay nhưng họ không giao nhà. Tôi khởi kiện. Khi tòa thụ lý thì phát hiện căn nhà đó trước đây họ đã bán cho người khác nhưng vẫn viết giấy bán cho tôi. Tôi phải làm sao?

- Luật sư Trần Minh Hùng (Đoàn luật sư TP.HCM) tư vấn:

Trường hợp của bạn - mua nhà bằng giấy tay nhưng không được giao nhà và tòa án phát hiện trước đó bên bán đã bán căn nhà đó cho người khác, có thể xử lý theo hai hướng: dân sự và hình sự.

Về tố tụng dân sự - khởi kiện yêu cầu bồi thường và tuyên hợp đồng vô hiệu.

Bạn có thể tiếp tục khởi kiện dân sự yêu cầu tòa tuyên hợp đồng mua bán giữa bạn và người bán vô hiệu vì:

+ Vi phạm điều cấm của pháp luật: Một tài sản không còn thuộc quyền sở hữu của người bán thì họ không có quyền định đoạt nữa.

+ Không thực hiện nghĩa vụ giao nhà cho bạn - tức đã vi phạm nghĩa vụ hợp đồng.

Căn cứ pháp lý:

+ Điều 117 và Điều 123 Bộ luật Dân sự 2015 về điều kiện có hiệu lực của giao dịch và giao dịch vô hiệu.

+ Điều 131 Bộ luật Dân sự 2015: Giao dịch vô hiệu thì các bên phải hoàn trả cho nhau những gì đã nhận, bên có lỗi gây thiệt hại thì phải bồi thường.

Do đó bạn có thể yêu cầu tòa án xử lý giải quyết như sau:

+ Tuyên hợp đồng mua bán giữa bạn và người bán vô hiệu.

+ Bên bán phải trả lại số tiền bạn đã thanh toán.

+ Bên bán phải bồi thường thiệt hại phát sinh (ví dụ: chi phí đi lại, thuê luật sư, cơ hội mua nhà khác…).

Về tố tụng hình sự - tố giác hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản.

Tình tiết bên bán biết rõ đã bán cho người khác nhưng vẫn tiếp tục ký giấy bán cho bạn là dấu hiệu của tội "lừa đảo chiếm đoạt tài sản" theo Điều 174 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi 2017): "Người nào bằng thủ đoạn gian dối chiếm đoạt tài sản của người khác trị giá từ 2 triệu đồng trở lên thì bị truy cứu trách nhiệm hình sự".

Do đó bạn nên nộp đơn tố giác tội phạm tại cơ quan cảnh sát điều tra - công an xã/phường nơi có tài sản hoặc nơi cư trú của bị hại/người bán.

Trong đơn cần trình bày rõ:

+ Bạn đã mua nhà bằng giấy tay, có giấy tờ làm bằng chứng.

+ Bên bán đã nhận tiền nhưng không giao nhà.

+ Tòa án phát hiện họ đã bán căn nhà cho người khác trước đó → có dấu hiệu gian dối, cố ý chiếm đoạt tài sản.

Kết quả điều tra hình sự có thể hỗ trợ cho vụ kiện dân sự, buộc người bán bồi thường đầy đủ.