Mua bán vàng miếng: Một tỉ đồng mới chịu thuế 1 triệu sao ngăn được đầu cơ?

Có chuyên gia cho rằng, đánh thuế mua bán vàng miếng 0,1% trên giá chuyển nhượng chưa đủ sức nặng để ngăn đầu cơ. Song cũng có ý kiến đánh giá, thuế suất 0,1% là khởi đầu hợp lý, nhưng cần đi kèm cơ chế theo lợi nhuận.

Tại buổi họp báo thường kỳ quý 3 của Bộ Tài chính chiều 3.10, ông Lưu Đức Huy, Phó cục trưởng Cục Quản lý giám sát chính sách thuế, phí và lệ phí (Bộ Tài chính), cho biết sau khi trao đổi và thống nhất với Ngân hàng Nhà nước, Bộ Tài chính đã trình Chính phủ đưa vào dự án luật Thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi) sẽ thu thuế với giao dịch mua bán vàng miếng. Mức thuế suất đề xuất ban đầu là 0,1% trên giá chuyển nhượng.

Nội dung chi tiết như thời điểm áp dụng, các điều chỉnh sau đó, Bộ Tài chính trình giao Chính phủ quy định.

Trao đổi với Thanh Niên, luật sư Nguyễn Văn Được, Tổng giám đốc Công ty TNHH Kế toán và Tư vấn thuế Trọng Tín, Ủy viên Ban Chấp hành Hội Tư vấn thuế Việt Nam, đánh giá mức thuế mua bán vàng miếng 0,1% trên giá chuyển nhượng chưa đủ sức nặng và cú hích tác động đến thị trường vàng.

"Ví dụ, tổng giá trị mua bán vàng là 1 tỉ đồng, thuế chỉ 1 triệu đồng thì làm sao ngăn được đầu cơ.

Hiện nay, cá nhân chuyển nhượng chứng khoán nộp thuế theo thuế suất 0,1% trên giá chuyển nhượng chứng khoán từng lần. Nếu chuyển nhượng vàng miếng cũng áp dụng theo đề xuất của Bộ Tài chính nghĩa là tương tự cách tính thuế với chứng khoán. Khi đó, mục đích nắn dòng tiền vào sản xuất, kinh doanh và thị trường chứng khoán sẽ kém hiệu quả.

Đồng thời, việc hạn chế vàng vật chất trong dân không đạt được còn dẫn tới tác động không tốt đến sản xuất, kinh doanh các lĩnh vực mà vàng miếng là nguyên vật liệu đầu vào", ông Được lý giải.

Vị chuyên gia đề xuất mức thuế ban đầu nên là 0,5%, sau đó sẽ giảm xuống 0,1% khi có thị trường giao dịch vàng trên sàn vàng như cách đã thí điểm trước đây.

Cạnh đó, cần sửa luật Thuế giá trị gia tăng, quy định vàng miếng cũng là đối tượng chịu thuế để tiến hành thu ngay thuế 10% ở khâu bán ra của đơn vị kinh doanh vàng miếng. Khi đó, hiệu quả kép của chính sách thuế sẽ đạt tối đa.

Cân nhắc đánh thuế trên lợi nhuận mua bán vàng miếng

Ông Nguyễn Quang Huy (Khoa Tài chính - Ngân hàng, Trường đại học Nguyễn Trãi), lại nhìn nhận việc đề xuất áp thuế 0,1% trên giao dịch chuyển nhượng vàng miếng là bước đi có ý nghĩa quan trọng. Đây không chỉ là công cụ tăng thu ngân sách mà trước hết là tín hiệu quản lý minh bạch, tương tự như cách áp thuế trên chứng khoán.

Nhờ vậy, thị trường vàng được đưa dần vào khuôn khổ chính thức, tạo dữ liệu cho cơ quan quản lý và từng bước hạn chế giao dịch ngoài luồng.

Tuy nhiên, để chính sách đạt hiệu quả bền vững, có thể cân nhắc mở rộng sang hình thức thuế dựa trên chênh lệch lợi nhuận sau mua bán, thay vì chỉ đánh trên tổng giá trị giao dịch. Cách này phản ánh đúng bản chất thu nhập, công bằng hơn giữa người mua bán nhỏ lẻ và người đầu cơ.

Đồng thời, nên nghiên cứu cơ chế miễn giảm thuế theo thời gian nắm giữ: ai tích trữ lâu dài vì nhu cầu tiết kiệm hay dự phòng sẽ được hưởng ưu đãi; ngược lại, những giao dịch lướt sóng ngắn hạn sẽ chịu nghĩa vụ thuế cao hơn. "Cũng cần thiết kế ngưỡng tối thiểu để không ảnh hưởng những giao dịch nhỏ, bảo vệ thói quen tích lũy truyền thống của nhiều hộ gia đình", ông Huy nói.

Song hành với thuế, cần triển khai giải pháp căn cơ để điều hòa thị trường vàng. Trước hết, Ngân hàng Nhà nước có thể từng bước điều tiết nguồn cung một cách nhịp nhàng, mở rộng kênh phân phối chính thức để thu hẹp chênh lệch giá trong và ngoài nước, qua đó giảm động cơ đầu cơ.

Cùng với đó, khuyến khích phát triển các sản phẩm tài chính thay thế như quỹ hoán đổi danh mục (ETF) vàng, tài khoản vàng tại ngân hàng, hoặc kênh tiết kiệm linh hoạt. Khi người dân có nhiều lựa chọn đầu tư an toàn, hấp dẫn, vàng vật chất sẽ không còn là kênh duy nhất.

"Tóm lại, thuế 0,1% trên giao dịch vàng miếng là một khởi đầu hợp lý, nhưng cần đi kèm cơ chế thuế theo lợi nhuận, ưu đãi cho nắm giữ dài hạn, ngưỡng miễn hợp lý, cùng với chính sách điều tiết nguồn cung và phát triển sản phẩm tài chính thay thế.

Quan trọng, phải song hành với giáo dục tài chính toàn dân để dần chuyển hóa tâm lý tích trữ vàng thành động lực đầu tư cho khởi nghiệp và đổi mới sáng tạo. Nếu làm được, chính sách không chỉ hỗ trợ ngân sách, mà còn góp phần xây dựng một thị trường vàng minh bạch, ổn định, đồng thời nuôi dưỡng một nền kinh tế phát triển vươn ra toàn cầu, kiến tạo và bền vững", ông Huy nhấn mạnh.