Mẹ Việt Nam anh hùng ngồi cạnh Tổng Bí thư Tô Lâm trên lễ đài 2/9

Sáng 2/9, cụ Huyến bước vào hàng ghế danh dự, mái tóc bạc vấn khăn gọn, tay cầm chiếc quạt giấy nhỏ. Bên cạnh, Tổng Bí thư nghiêng người hỏi thăm sức khỏe, chuyện gia đình, mời cụ uống nước. Khi chiếc quạt rơi xuống sàn, ông cúi xuống nhặt giúp.

Trong câu chuyện ngắn ngủi trước buổi lễ, cụ kể về hai người con trai đã hy sinh khi làm nghĩa vụ quốc tế tại Campuchia. "Tổng Bí thư đã chăm chú lắng nghe từng lời", cụ nhớ lại.

Khi loa phát hiệu lệnh, buổi lễ chính thức bắt đầu. Quốc thiều và 21 loạt đại bác từ sân Mỹ Đình vang lên, cụ Huyến cùng hàng vạn người trên khán đài đồng loạt đứng nghiêm chào cờ. Lần đầu dự một lễ diễu binh quy mô quốc gia, cụ run run cầm lá cờ nhỏ, ánh mắt dõi theo từng đội hình hùng tráng với hơn 16.300 quân nhân trong 43 khối Quân đội, 17 khối Công an tiến qua lễ đài.

Ngước nhìn lên bầu trời, cụ thấy những biên đội Không quân nhân dân Việt Nam bay chào mừng. Qua lời thuyết minh, cụ biết đó là những chiếc trực thăng Mi-171, Mi-17, Mi-8 kéo cờ Đảng, cờ Tổ quốc. Tiếp theo là CASA 295, CASA 212i, Yak-130, L-39NG và Su-30MK2 thả bẫy nhiệt, để lại dải sáng lấp lánh giữa trời xanh.

Cùng thời điểm, hình ảnh tàu ngầm, tàu hộ vệ tên lửa, thủy phi cơ DHC-6 và trực thăng săn ngầm Ka-28 tại Cam Ranh được truyền trực tiếp về Hà Nội, hòa chung nhịp điệu hùng tráng của đại lễ.

"Nhìn đoàn quân đi qua, nhìn máy bay, tàu ngầm, tôi xúc động vô cùng. Đất nước mình đã đổi thay, hùng mạnh. Tiếc là cha và hai con trai tôi - những người đã ngã xuống - không có cơ hội chứng kiến khoảnh khắc này", cụ nói.

Một tuần trước, khi cầm trên tay giấy mời dự đại lễ, mắt cụ Huyến rưng rưng. Ở tuổi 86, đây là lần đầu tiên cụ được một sự kiện quốc gia trọng đại. Cụ nói đó không chỉ là niềm vinh dự hiếm có, mà còn là phần thưởng tinh thần lớn lao sau cả đời nhiều hy sinh, mất mát.

Ngày 1/9, cụ cùng con dâu út Nguyễn Thị Thắm theo đoàn đại biểu tỉnh Hà Tĩnh ra Hà Nội. Xe vừa đến nơi thì trời đổ mưa, cụ mỉm cười bảo "vẫn vui, vẫn khỏe", bởi chỉ còn một ngày nữa sẽ được chứng kiến sự kiện trọng đại.

Rạng sáng 2/9, cụ chủ động dậy thật sớm để cùng đoàn làm thủ tục vào khán đài. Ngồi trên xe di chuyển vào trung tâm, cụ nhìn thấy trên các tuyến phố, dòng người từ nhiều tỉnh thành đổ về, mang theo cờ đỏ, ghế xếp, ngồi kín hai bên đường. Nhiều thanh niên tình nguyện phát nước, phát cờ cho người dân. "Tôi chưa bao giờ thấy cảnh tượng đông vui đến vậy", cụ kể.

Cụ Trần Thị Huyến sinh năm 1939, ở xã Thạch Hạ, nay là phường Trần Phú, TP Hà Tĩnh. Tuổi thơ cụ gắn với mất mát lớn khi chưa đầy 4 tuổi, cha là ông Trần Hậu Trưởng, cán bộ cách mạng, đã bị giặc bắt giam và hy sinh năm 1938.

Sau này lập gia đình với ông Nguyễn Văn Minh, cụ sinh tám người con. Cuối những năm 1970, hai con trai đầu là Nguyễn Văn Cát và Nguyễn Văn Đường tình nguyện nhập ngũ, tham gia chiến đấu bảo vệ biên giới Tây Nam, sau đó thực hiện nghĩa vụ quốc tế tại Campuchia. Cả hai lần lượt hy sinh, người anh năm 1977, người em năm 1980. "Một lần mất con đã khó, hai lần chịu đựng thì không lời nào tả nổi", cụ nhớ lại.

Vài năm sau, chồng cụ qua đời ở tuổi 49 do bệnh uốn ván, để lại gánh nặng nuôi 6 người con, trong đó có một con gái tật nguyền. Dù mất mát chồng chất, cụ vẫn gượng dậy, lo toan, nuôi dạy các con trưởng thành.

Năm 2014, cụ được phong tặng danh hiệu Bà mẹ Việt Nam anh hùng. Hiện cụ sống cùng con trai út tại phường Trần Phú, nhận trợ cấp và các khoản phụng dưỡng khoảng 10 triệu đồng mỗi tháng. Trong căn nhà cấp bốn, bằng Tổ quốc ghi công của cha và hai con trai được treo trang trọng ở phòng khách. Ngày nào cụ cũng thắp hương tưởng nhớ, dặn con cháu phải yêu thương nhau, giữ nếp nhà, sống xứng đáng với người đã nằm xuống.

Cụ Huyến là một trong gần 5.000 Bà mẹ Việt Nam anh hùng còn sống trên cả nước. Tất cả đều được chính quyền, đoàn thể phụng dưỡng và mời tham dự những sự kiện trọng đại. Tại lễ kỷ niệm Quốc khánh 80 năm, hàng trăm mẹ đủ sức khỏe cùng nhiều cựu chiến binh từ khắp các tỉnh, thành đã được bố trí đưa đón ra Hà Nội, ngồi trên khán đài Ba Đình để theo dõi lễ diễu binh diễu hành.

Kết thúc buổi lễ, trở về Hà Tĩnh, cụ Huyến vẫn còn nguyên niềm vui. "Trước đây không ai khổ bằng mình, nhưng giờ cũng không ai được sướng như mình vì luôn nhận được sự quan tâm từ Đảng, Nhà nước, chính quyền và gia đình", cụ nói.

Đức Hùng