Mạng xã hội và nguy cơ trẻ mất tích: Phụ huynh cần làm gì?

Ngày càng có nhiều vụ mất tích trẻ vị thành niên có liên quan đến việc quen biết người lạ qua các trang mạng xã hội. Trước những nguy cơ rình rập từ "thế giới ảo", phụ huynh cần làm gì để bảo vệ con mình?

Vì sao trẻ vị thành niên dễ bị lôi kéo qua mạng xã hội?

Thời gian gần đây, nhiều vụ việc gia đình trình báo con em vị thành niên mất tích liên quan đến mạng xã hội liên tục xuất hiện. Trường hợp gần đây xảy ra tại phường Tây Hồ (Hà Nội), khi một bé gái 13 tuổi biến mất suốt ba ngày và được tìm thấy ở TP.HCM, Long An sau khi bị bạn quen trong trò chơi điện tử dụ dỗ. Nhiều trường hợp khác cũng có cùng "mẫu số chung": Trẻ tiếp xúc, trò chuyện qua mạng, sau đó bị lôi kéo rời khỏi gia đình.

Các chuyên gia tâm lý cho rằng, lứa tuổi vị thành niên thường tò mò, muốn khẳng định bản thân và dễ tin vào những lời khen, hứa hẹn hấp dẫn. Việc chia sẻ quá nhiều thông tin cá nhân lên mạng, cộng với sự thiếu giám sát từ phụ huynh, càng khiến các em dễ trở thành mục tiêu bị kẻ xấu lợi dụng. Mạng xã hội vì thế trở thành "cánh cửa kép": Vừa là nơi học hỏi, vừa tiềm ẩn không ít rủi ro.

Phụ huynh cần làm gì trong kỷ nguyên số?

Các chuyên gia khẳng định, việc cấm đoán hay tịch thu thiết bị không giải quyết tận gốc vấn đề. Giải pháp hiệu quả hơn là kết hợp công nghệ giám sát với sự đồng hành, lắng nghe.

Hiện nay, nhiều công cụ hỗ trợ phụ huynh quản lý con trên không gian mạng đã được phát triển. Google Family Link cho phép cha mẹ giới hạn thời gian sử dụng ứng dụng, khóa máy từ xa hoặc định vị GPS theo thời gian thực, đồng thời gửi báo cáo thói quen online của trẻ. Người dùng iPhone, iPad có thể tận dụng Apple Screen Time - công cụ tích hợp sẵn, giúp chặn nội dung người lớn, hạn chế mua hàng trong ứng dụng và thiết lập khoảng thời gian chỉ dùng cho cuộc gọi khẩn cấp.

Ở mức nâng cao hơn, Kaspersky Safe Kids có tính năng cảnh báo khi trẻ tìm kiếm từ khóa nhạy cảm và theo dõi nội dung trên YouTube. Trong khi đó, Qustodio nổi bật nhờ khả năng phân tích thời gian sử dụng từng ứng dụng, giám sát hoạt động mạng xã hội và gửi báo cáo chi tiết mỗi ngày. Những công cụ này không chỉ giúp cha mẹ kiểm soát được một phần hành vi trực tuyến của con, mà còn góp phần tạo ra môi trường mạng an toàn để trẻ học tập và giải trí, thay vì phó mặc cho sự may rủi.

Tăng cường kết nối ngoài đời thực

Song song với công nghệ, điều quan trọng không kém là xây dựng sự gắn kết thực tế trong gia đình. Cha mẹ nên thiết lập ranh giới an toàn: Đặt tài khoản mạng xã hội ở chế độ riêng tư, hạn chế chia sẻ thông tin cá nhân và thống nhất giờ giấc sử dụng.

Ngoài ra, phụ huynh có thể đăng ký cho con tham gia câu lạc bộ thể thao, lớp kỹ năng mềm để có thêm môi trường kết bạn thật. Việc cùng con nấu ăn, đi dã ngoại, hoặc thậm chí thử chơi một trò chơi điện tử mà con yêu thích cũng giúp cha mẹ hiểu hơn về thế giới online của con. Với những gia đình bận rộn, chỉ cần duy trì một "bữa cơm không điện thoại" mỗi ngày cũng là cách đơn giản nhưng hiệu quả để tạo kết nối.

Khi công nghệ giám sát và sự gắn kết gia đình được triển khai song song, trẻ sẽ có một "lá chắn kép" để tự tin bước vào thế giới số, vừa được bảo vệ, vừa có cơ hội phát triển lành mạnh. Đây không chỉ là trách nhiệm của phụ huynh, mà còn là nền tảng cho một thế hệ an toàn hơn trong kỷ nguyên mạng xã hội.