Luật thay người ra đời thế nào - Báo VnExpress

Hè 1965, Liên đoàn bóng đá Anh (FA) và Football League quyết định thử nghiệm một quy định mới: cho phép một cầu thủ dự bị thay thế đồng đội bị chấn thương. Quyết định này gây tranh cãi vì nhiều người lo ngại các HLV sẽ giả vờ chấn thương để thay người theo chiến thuật.

Thư ký FA Denis Follows cũng cảnh báo: "Chúng ta đều muốn thấy 11 cầu thủ khỏe mạnh trên sân, nhưng quy định này chắc chắn sẽ bị lạm dụng".

Chủ tịch Chelsea Joe Mears thì hoài nghi: "Tôi không thể dự đoán liệu thử nghiệm này có thành công hay không".

Trong bối cảnh đó, Keith Peacock, 20 tuổi, được xếp làm dự bị trong trận Charlton Athletic gặp Bolton. Khi thủ môn Mike Rose chấn thương sau 11 phút, hậu vệ John Hewie phải đứng trong khung gỗ và Peacock bước vào sân, chính thức trở thành cầu thủ thay người đầu tiên trong lịch sử bóng đá Anh.

Peacock thừa nhận lúc đó còn cáu giận HLV Bob Stokoe vì không được điền tên vào đội hình xuất phát. Ông chỉ biết mình ghi tên vào lịch sử khi đọc báo trên tàu về London sau trận đấu.

Thời điểm đó, việc thay người được xem là thử nghiệm đầy rủi ro. Nhiều nhà quản lý bóng đá e ngại quy định này sẽ bị lợi dụng. FA phải giải thích rằng, với sự giảm sút về lượng khán giả, họ cần cải thiện trải nghiệm cho người hâm mộ, bởi việc một đội phải thi đấu 10 chống 11 vì chấn thương không còn đáng xem nữa.

Trước đó, bóng đá Anh chưa từng cho phép thay người vì bất kỳ lý do nào, nên quyết định năm 1965 được coi là thử nghiệm. Mỗi đội ở tất cả bốn hạng đấu được phép đăng ký một cầu thủ dự bị, đặt nền móng cho sự thay đổi quan trọng trong bóng đá hiện đại.

Hai năm sau, năm 1967, FA cho phép thay người vì chiến thuật, chấm dứt nỗi lo cầu thủ giả vờ chấn thương. Từ một người dự bị, số lượng thay người dần tăng lên: hai, ba, năm và hiện nay Ngoại hạng Anh cho phép 9 cầu thủ dự bị, trong đó 5 người được vào sân. Trong các giải châu Âu thập niên 1970, mỗi đội được đăng ký 5 người dự bị, trong đó hai người được sử dụng.

Vai trò dự bị đã tạo ra nhiều khoảnh khắc kinh điển. Đáng nhớ nhất là việc Ole Gunnar Solskjaer và ghi bàn ở phút bù giờ, giúp Man Utd thắng ngược Bayern Munich 2-1 ở chung kết Champions League, qua đó hoàn tất cú ăn ba lịch sử năm 1999.

Mới nhất là trường hợp Federico Chiesa - cầu thủ tưởng như không còn tương lai ở Anfield - vào thay tân binh đình đám Florian Wirtz, rồi ghi bàn nâng tỷ số lên 3-2, giúp Liverpool thắng Bournemouth ở trận mở màn Ngoại hạng Anh mùa 2025-2026.

Cựu hậu vệ người Anh Jamie Carragher nhận xét đây là một sự thay người "kỳ lạ nhưng hoàn hảo", minh họa cách các HLV hiện đại khai thác tối đa sức mạnh của siêu dự bị.

Theo Kees Vos - người đại diện cho Cody Gakpo và Rasmus Hojlund, các đội buộc phải tăng số lượng cầu thủ trong đội hình vì lịch thi đấu dày đặc. Ông so sánh với thể thao Mỹ, nơi các cầu thủ thay liên tục trong trận đấu, dự báo bóng đá sẽ đi theo xu hướng tương tự.

Keith Peacock, giờ 80 tuổi, vẫn nhớ cảm giác năm xưa: "Tôi thất vọng vì không được đá chính, nhưng không ngờ quyết định này lại quan trọng đến vậy. Vai trò dự bị đã phát triển thành phần không thể thiếu của bóng đá hiện đại".

Hồng Duy (theo Daily Mail)