Lao động rời TP.HCM ngày càng nhiều: Làm sao giữ chân người xa quê?

Giữa lúc lao động rời TP.HCM tìm đường về quê, những căn trọ nghĩa tình và chính sách an sinh đang trở thành 'chìa khóa' giữ chân người dân ở lại.

Người lao động xa quê lên TP.HCM bươn chải, lập nghiệp có lẽ một trong những lý do khiến họ gắn bó với thành phố là sự nghĩa tình và bao dung.

Giữa đời sống đô thị bộn bề, không khó để bắt gặp những câu chuyện thấm đẫm tình người, nơi những khu trọ nhỏ bé trở thành điểm tựa cho những phận đời chông chênh.

Khu trọ nghĩa tình là điểm tựa của lao động xa quê 

Trên đường Nguyễn Triệu Luật (phường Bình Tân, TP.HCM) có một khu nhà trọ đặc biệt của chị Nguyễn Ngọc Trằm (37 tuổi, quê Cà Mau). Khu trọ ấy có hơn 90 phòng khang trang và suốt 10 năm qua, giá thuê chưa từng thay đổi.

Chia sẻ về lý do giữ giá suốt 1 thập kỷ qua, chị Trằm nghẹn ngào: "Trong bối cảnh kinh tế không thuận lợi với không ít người, việc tăng giá thuê trọ có thể trở thành gánh nặng lớn cho người lao động vì cuộc sống của họ vốn đã chật vật rồi".

Mỗi căn phòng có 1 triệu đồng/tháng, con số mà nhiều người gọi "may mắn thuê được" trong khi giá cả nhiều thứ đều gia tăng.

Chị Trằm giữ cho khu trọ của mình một sự tử tế giản dị: không thu tiền rác, sẵn sàng sửa chữa bóng đèn, ống nước, cống nghẹt cho người thuê. Đến tết, mỗi phòng đều có một phần quà 200.000 đồng, tuy không lớn nhưng đủ ấm lòng cho những người xa quê.

Nhớ lại hơn 10 năm làm nghề, chị Trằm nói trong dịch Covid-19, khi thành phố chao đảo, chị giảm 200.000 đồng/phòng; còn những trường hợp có người bệnh hay tang gia thì được miễn hẳn tiền trọ, kèm thêm gạo, mì, rau củ để cầm cự qua ngày.

Chính vì vậy, hầu hết người thuê đều gắn bó lâu dài, trong đó có nhiều hoàn cảnh đặc biệt. Bà Lê Thị Huyền (52 tuổi, quê Cần Thơ), sống cùng người mẹ già bị tai biến trong căn phòng nhỏ khuất sau dãy nhà. Để nuôi mẹ và trang trải cuộc sống, bà làm đủ nghề.

Khi dịch bệnh ập đến, bà mất việc, tiền trọ trở thành nỗi lo thường trực. Vậy mà chị Trằm không hề thúc giục, còn chủ động giảm tiền phòng. "Một đồng cũng quý, có lúc được người ta cho gói mì tôm cũng thấy hạnh phúc", bà Huyền xúc động.

Ở khu trọ này còn có chị Nguyễn Thị Nhung (46 tuổi), từng là công nhân may mặc. Sau nhiều năm làm việc, chị nhận ra đồng lương ít ỏi không đủ sống, nên quyết định nghỉ để tự kinh doanh.

Năm 2014, chị Nhung thuê phòng của chị Trằm, đặt vào đó 6 chiếc máy may để làm ăn. Chị nói ở đây ổn định, yên tâm làm ăn.

Ngoài ra, ở dãy trọ của chị Trằm, còn có nhiều người được ở miễn phí nhiều năm vì chị thương hoàn cảnh khó khăn.

Tấm lòng của chị Trằm không chỉ dừng lại ở việc giúp người thuê trọ, chị còn trăn trở về những điều rộng lớn hơn: làm sao để có những khoản vay hỗ trợ giúp chủ trọ nâng cấp, xây mới phòng ốc để công nhân có thể an cư lâu dài, yên tâm gắn bó với TP.HCM.

Doanh nghiệp và chính quyền chung tay giữ chân lao động

Theo bà Nguyễn Võ Minh Thư, Phó trưởng ban Quản lý các khu chế xuất - khu công nghiệp TP.HCM, thời gian qua Ban quản lý đã phối hợp Sở Nội vụ TP.HCM và Trung tâm Dịch vụ việc làm TP.HCM để hỗ trợ doanh nghiệp trong vấn đề nhân lực.

Khi một đơn vị thiếu lao động, Ban quản lý sẽ giới thiệu từ doanh nghiệp khác trong cùng khu để bổ sung, vừa giúp doanh nghiệp ổn định sản xuất vừa tạo việc làm cho người lao động.

Bà Thư nhấn mạnh, giữ chân lao động trước hết là trách nhiệm của doanh nghiệp. Các đơn vị phải tuân thủ pháp luật, bảo đảm tiền lương, chế độ và phúc lợi để người lao động yên tâm làm việc.

Với vai trò quản lý, Ban quản lý cũng đặc biệt quan tâm đến các vấn đề an sinh xã hội, an ninh trật tự trong khu.

"Nhiều hoạt động phối hợp các sở, ngành và TP.HCM đã được triển khai, trong đó có Nghị quyết 30 của HĐND TP.HCM nhằm hỗ trợ con em công nhân. So với Nghị quyết 27 trước đây, mức hỗ trợ đã tăng từ 160.000 đồng lên 240.000 đồng/cháu", bà Thư nói.

Liên quan đến chỗ ở, TP.HCM đang đẩy mạnh xây dựng nhà ở xã hội, ưu tiên cho công nhân khu chế xuất, khu công nghiệp. 

Hiện, có 3 hình thức chính: công ty phát triển hạ tầng xây nhà lưu trú; doanh nghiệp trực tiếp xây nhà cho công nhân ở miễn phí; và các doanh nghiệp kinh doanh bất động sản tham gia đầu tư.

Ngoài ra, Ban Quản lý các khu chế xuất, khu công nghiệp TP.HCM còn chăm lo đời sống tinh thần cho người lao động thông qua các chương trình dịp lễ, tết, bán hàng bình ổn, đưa hàng Việt Nam chất lượng cao đến tận khu công nghiệp.

Từ nguồn kinh phí của TP.HCM, nhiều hoạt động văn nghệ cũng được tổ chức, tạo không khí gắn kết.

Bên cạnh đó, Ban Quản lý các khu chế xuất, khu công nghiệp TP.HCM ban hành nhiều văn bản yêu cầu doanh nghiệp quan tâm đến đời sống văn hóa tinh thần, nâng cao chất lượng bữa ăn, phối hợp Sở An toàn thực phẩm TP.HCM kiểm tra bếp ăn tập thể và nguồn cung ứng, nhằm đảm bảo sức khỏe công nhân.

Chia sẻ với Thanh Niên tại buổi họp báo cung cấp về tình hình kinh tế - xã hội TP.HCM cuối tháng 8.2025, ông Phạm Thành Nhân, Phó giám đốc Sở Nội vụ TP.HCM, cho biết trong bối cảnh lao động rời đi, thành phố đang đồng bộ nhiều giải pháp để đồng hành cùng doanh nghiệp.

Theo đó, Trung tâm Dịch vụ việc làm TP.HCM thường xuyên phối hợp các tỉnh, thành lân cận tổ chức sàn giao dịch việc làm, giúp kết nối và cung ứng nguồn nhân lực.

Sở Nội vụ TP.HCM duy trì các buổi đối thoại định kỳ với hiệp hội, doanh nghiệp để lắng nghe và tháo gỡ khó khăn kịp thời.

TP.HCM cũng đã ban hành Chiến lược lao động - việc làm giai đoạn 2023 - 2025, tầm nhìn 2030, hướng đến việc phát triển thị trường lao động bền vững.

Trong đó, TP.HCM chú trọng đa dạng hóa kênh kết nối, phát triển cả trực tiếp và trực tuyến để người lao động dễ dàng tiếp cận thông tin tuyển dụng. Đồng thời phối hợp thường xuyên với các địa phương lân cận nhằm tạo dòng luân chuyển lao động có tổ chức và hiệu quả.