Chuyên gia lý giải nguyên nhân nhiều lốc xoáy quanh tâm bão số 10

Trong khi tâm bão 10 đổ bộ đất liền Nghệ An - Hà Tĩnh thì cách đó hàng trăm km, các tỉnh Ninh Bình, Hưng Yên, Hải Phòng... bất ngờ xuất hiện lốc xoáy, gây thiệt hại nặng nề về người, tài sản.

Rất khó dự báo lốc xoáy

Chia sẻ với báo chí chiều 29.9, ông Hoàng Phúc Lâm, Phó giám đốc Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia đã giải thích nguyên nhân vì sao xuất hiện nhiều lốc xoáy xung quanh tâm bão số 10.

Ông Hoàng Phúc Lâm cho rằng, trong cơn bão số 10, phần hoàn lưu phía bắc tâm bão rất rộng và cường độ gió mạnh hơn so với phần hoàn lưu phía nam. Do phần rìa phía bắc hoàn lưu các cơn bão là áp cao cận nhiệt đới nên khu vực này có ranh giới gradient khí áp lớn hơn, sự khác nhau giữa khối khí phía bắc so với khối khí vùng tâm bão lớn hơn về nhiệt độ, áp suất và độ ẩm. Sự giao tranh giữa hai khối khí này sẽ gây mưa giông nhiều hơn, gió mạnh hơn ở phía bắc tâm bão.

Cũng theo ông Lâm, bão số 10 (bão Bualoi) đi vào đất liền bắc Trung bộ thì phần rìa phía bắc hoàn lưu bão sẽ nằm ở vùng đồng bằng Bắc bộ nên đã xảy ra giông mạnh. Sáng 29.9, nhiều ổ giông lớn đã hình thành và kèm theo là lốc xoáy xảy ra ở Ninh Bình, Hưng Yên, Hải Phòng, Thanh Hóa...

Các trận lốc xoáy đều có quy mô rất nhỏ (từ vài chục tới vài trăm mét), thời gian xảy ra ngắn (vài phút tới vài chục phút) và thường xảy ra ở những vùng không gian rộng như trên cánh đồng, dọc đường cao tốc, ít khi ghi nhận được trong thành phố, có không gian chật hẹp hơn.

"Lốc xoáy có quy mô rất nhỏ, đường kính chỉ vài chục cho đến 100, 200 m nên các radar, vệ tinh gần như không thể nắm bắt được vị trí, hình hài. Do đó công tác đo đạc, quan trắc, dự báo lốc xoáy là rất khó. Chúng tôi chỉ có thể cảnh báo trong các cơn giông có khả năng xảy ra lốc xoáy", ông Lâm nói.

Gió mạnh tương đương cơn bão

Ông Hoàng Phúc Lâm cảnh báo, những cơn lốc xoáy dù quy mô nhỏ nhưng tốc độ gió lại rất lớn, tương đương với gió trong các cơn bão và gió giật mạnh trong các cơn giông. Do vậy, lốc xoáy thường gây ra thiệt hại nặng khi cây cối, nhà cửa, tài sản bị cuốn theo trên đường di chuyển của lốc xoáy.

Ông Mai Văn Khiêm, Giám đốc Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia, lý giải bản chất của lốc xoáy cũng là một cơn bão nhưng ở quy mô rất nhỏ, nhỏ hơn bão rất nhiều lần về mặt kích thước, không gian và thời gian tồn tại.

Các cơn bão hình thành xoáy như lốc xoáy nhưng duy trì trong thời gian dài, quy mô không gian lớn thì các vệ tinh, radar, mô hình tính toán biết được hình hài, cấu trúc để phân tích, theo dõi thì có thể dự báo được. Còn giông, lốc xoáy xảy ra trong phạm vi hẹp, nhỏ nên chỉ quan trắc bằng mắt thường.

Cũng theo ông Khiêm, hiện nay khoa học khí tượng chỉ cảnh báo khả năng xảy ra lốc xoáy, vòi rồng, mưa đá trong điều kiện có các đám mây giông rất mạnh, được hình thành trong môi trường nóng, ẩm, bất ổn định lớn. 

"Khoa học hiện nay chỉ có thể đưa ra được cảnh báo như vậy chứ chưa đưa dự báo được vị trí, cường độ hay diễn biến của lốc xoáy, vòi rồng", ông Khiêm nói.