Lần đầu tiên Việt Nam ghép thành công đồng thời tim - phổi cho người bệnh suy tạng

Ngày 13-8, Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức thông tin vừa ghép thành công đồng thời tim - phối cho người bệnh suy tạng. Đây cũng là ca ghép lần đầu tiên thực hiện tại Việt Nam.

Ghép đồng thời tim - phổi cho người bệnh

Trước đó, Bệnh viện Hữu Nghị Việt Đức cũng ghép thành công đồng thời tim - gan cho một người bệnh. Ông Dương Đức Hùng, giám đốc Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức, chia sẻ đây là những dấu mốc quan trọng đối với bệnh viện và ngành ghép tạng tại Việt Nam.

"Đây là ca bệnh đặc biệt hiếm gặp, đòi hỏi sự phối hợp liên chuyên khoa, áp dụng những kỹ thuật phẫu thuật và hồi sức tiên tiến hàng đầu hiện nay. Chúng ta đã đạt được thành công như những nước có nền y học tiên tiến trên thế giới", ông Hùng nhấn mạnh.

Người bệnh là chị Trần Như Q. (38 tuổi) có tiền sử thông liên nhĩ - tăng áp động mạch phổi nặng đã bít dù thông liên nhĩ từ năm 2011. Tuy nhiên, do không theo dõi thường xuyên, từ đầu năm đến nay chị Q. liên tiếp nhập viện với chẩn đoán hội chứng eisenmenger - suy thất phải không hồi phục - hở ba lá nặng/tiền sử bít dù thông liên nhĩ, khả năng tử vong tính theo ngày.

Chị Q. được chỉ định ghép cả tim và phổi. Ngay sau khi có chỉ định, các bác sĩ đã lên kế hoạch để thực hiện ca ghép ngay khi có người hiến tạng.

"Nhờ được truyền thông rộng rãi trong suốt thời gian qua, nhiều người đã "cởi mở" hơn khi nói về hiến tạng sau chết não. Số lượng người hiến chết não tăng nhanh trong năm nay.

Nếu trước đó, trung bình hằng năm ở mức 8-10 trường hợp thì năm 2025 đã có 25 trường hợp hiến chết não. Vì vậy, sau một thời gian đã có người hiến phù hợp và ca phẫu thuật được thực hiện", ông Hùng cho hay.

PGS.TS Phạm Hữu Lư - phó trưởng khoa ngoại tim mạch và lồng ngực, Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức - cho hay sau khi có tạng ghép, các bác sĩ đã thực hiện kỹ thuật ghép khối tim - phổi cải tiến phối hợp liên chuyên khoa từ nội tim mạch lồng ngực, gây mê - hồi sức, ngoại, phục hồi chức năng, dinh dưỡng…

Ca phẫu thuật kéo dài 7 giờ, các chuyên gia phải sử dụng tuần hoàn ngoài cơ thể thay thế tạm thời tim và phổi trong thời gian 7 giờ. Đảm bảo tim hoạt động tốt nhưng cần tránh truyền nhiều dịch gây phù phổi, dùng ít thuốc mê và đưa vào các phương tiện theo dõi huyết động tiên tiến nhất.

Cắt bớt phổi hai bên cho vừa, nối hai phế quản gốc thay vì nối khí quản theo kinh điển để tưới máu miệng nối tốt hơn, soi phế quản ống mềm trong mổ đánh giá 2 miệng nối phế quản gốc.

Sau ghép phổi, người bệnh tiếp tục được điều trị ức chế miễn dịch, siêu lọc máu… theo dõi hồi sức sau ghép. Gần 4 tuần sau ghép, bệnh nhân đã hồi phục rất tốt.

Ông Hà Anh Đức, cục trưởng Cục Quản lý khám chữa bệnh, Bộ Y tế, cho biết đây là sự kiện rất có ý nghĩa với Bệnh viện Việt Đức và ngành y tế. Ông cho hay mặc dù ngành ghép tạng chúng ta đi sau thế giới và còn rất nhiều khó khăn nhưng chúng ta đã có sự đột phá.

"Ghép phổi đã là một kỹ thuật khó và để ghép cả phổi và tim là kỹ thuật rất khó. Ca phẫu thuật đòi hỏi sự phối hợp nhịp nhàng của hàng chục y bác sĩ, kỹ thuật viên… Thành công của ca phẫu thuật đã mang đến cơ hội sống tiếp cho người bệnh", ông Đức chia sẻ.

Việt Nam chinh phục kỹ thuật ghép tạng phức tạp

Ông Hùng cho hay ghép khối tim - phổi là một kỹ thuật y học tiên tiến, trong đó cả tim và hai phổi của người bệnh được thay thế đồng thời bằng tim và hai phổi khỏe mạnh từ người hiến tạng phù hợp. Đây là giải pháp điều trị cuối cùng cho các bệnh nhân mắc đồng thời bệnh tim và bệnh phổi giai đoạn cuối, khi tất cả các phương pháp điều trị khác không còn hiệu quả.

Ca phẫu thuật đòi hỏi kỹ thuật cao, phối hợp nhiều chuyên khoa và hệ thống hồi sức, chăm sóc sau mổ đặc biệt. Trên thế giới, ghép khối tim - phổi được thực hiện rất ít do yêu cầu nguồn tạng hiếm, quy trình phẫu thuật phức tạp và nguy cơ biến chứng cao.

Phẫu thuật được chỉ định cho những trường hợp mắc đồng thời bệnh tim và bệnh phổi giai đoạn cuối khi tất cả các phương pháp điều trị khác không còn hiệu quả.

Do yêu cầu nguồn tạng hiếm và kỹ thuật cực kỳ phức tạp, mỗi năm toàn thế giới chỉ thực hiện khoảng 100 ca ghép loại này. Tỉ lệ thành công, phục hồi sau ca ghép cũng đã cải thiện rõ rệt. Tại Anh, tỉ lệ sống sau 90 ngày đạt khoảng 85% và sau 1 năm là 72%.

Tại Mỹ, một số trung tâm hàng đầu như Stanford Health Care ghi nhận tỉ lệ sống 1 năm tới gần 90%, cao hơn mức trung bình toàn quốc.

Nhiều báo cáo quốc tế cho thấy tỉ lệ sống 5 năm sau ghép hiện đạt khoảng 60%, minh chứng cho hiệu quả của phương pháp này trong kéo dài và cải thiện chất lượng cuộc sống cho người bệnh.

Theo thông tin từ bệnh viện, tính đến ngày 12-8 Bệnh viện Việt Đức đã thực hiện 2.478 ca ghép (gồm ghép tim, phổi, gan, thận) từ người cho sống và người cho chết não.